Neslihan PINAR

Ülkemizde ilaç harcamaları

Akılcı olmayan ilaç kullanımı, tüm dünyada önemli bir sağlık sorunudur. Ülkemizde akılcı olmayan ilaç tüketimi ciddi bir problem olup ilacın sağlık harcamaları içerisindeki payını artırmaktadır. Ülkemizde İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası’nın 2010 verilerine göre, Türkiye reçeteli ilaç pazarı tutar ölçeğinde 2009’a göre %1.2 oranında daralarak 13.9 milyar TL’ye (9.2 milyar USD), kutu ölçeğinde %2.8 oranında büyüyerek 1.45 milyar kutuya ulaşmıştır. 2010 yılı kişi başı ilaç tüketimi ise 133 dolardır. Sonuç olarak; kişilerin akılcı olmayan ilaç kullanımları, reçetesiz ilaç kullanımı ve gereğinden fazla ilaç reçete edilmesi sonucu ülkemizde lüzumundan fazla ilaç kullanılmaktadır. Yüksek maliyetli gereksiz ilaç tüketimi ülke ekonomisini olumsuz etkilemektedir. İlaç israfı konusunda yeni düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

Drug expenditures in our country

Non-rational usage of drug is very important problem for all over the world. In our country, non-rational usage of drug is a serious problem and enhance the percent of medical cost in the health funds. According to 2010 data of Turkish Pharmaceutical Industry Employers’ Association, the proportion of the prescription-drug costs decreased by 1.2% and reached to 13.9 billion TL (9.2 billion USD) in total drug costs, while sales of drugs in boxes increased by 2.8% and reached to 14.5 billion boxes, compared to the data of 2009. Drug consumption per person of 2011 was 133 dollars. Consequently, unnecessary drug use has become a problem in our country as a result of nonrational drug use of individuals, overuse of the counter drugs, and drug prescription more than required. High cost unnecessary drug use negatively affects country’s economy. Hence, new arrangements about drug waste should be developed.

___

1. Kayaalp O. Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji. 12. ed., Ankara: Pelikan Yayıncılık Ltd. Şti., 2009,s:3.
2. Battal D. Postmortem Kan-Vitröz Sıvı Etanol Düzeylerinin Saptanması ve Adli Tıpta Önemi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana, 2004.
3. Passmore PR, Kailis SG. In Pursuitof Rational Drug Use and Effective Drug Management: Clinical and Public Health Pharmacy Viewpoint. Asia Pac J Public Health. 1994;7(4): 236-241. DOI: 10.1177/101053959400700408
4. Phillips DP, Breder CC. Morbidity and Mortality from Medical Errors: an Increasingly Serious Public Health Problem. Annu. Rev. Public Health, 2002; 23: 135-50. DOI: 10.1146/annurev.publhealth.23.100201.133505
5. Acar A, Yeğenoğlu S. Akılcı İlaç Kullanımı Açısından Farmakoekonomi ve Hastane Formülleri. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 2005; 34(3): 207-18.
6. Hardon A, Brudon P, Reeler A. Cenevre 1992, Toplumda İlaç Kullanımı Nasıl Araştırılır? Ankara: Hıfzısıhha Mektebi Müdürlüğü Yayını. 2004.
7. Akılcı İlaç Kullanımının Alfabesi. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü. 2001.
8. Siddigi S, Hamid S, Rafique G, et al. Prescription Practices of Public and Private Health Care Providers in Attock District of Pakistan. Int J Health Plan and Manag, 2002; 17: 23-40. DOI: 10.1002/hpm.650
9. WHO / DAP: Injection Use and Practices in Uganda. Geneva: DAP. 1994.
10. Özata M, Aslan Ş, Mete M. Rasyonel İlaç Kullanımının Hasta Güvenliğine Etkileri: Hekimlerin Rasyonel İlaç Kullanımına Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi. www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/articles/2008/20/ MO-SA-MM.PDF . Erişim Tarihi: 3.12.2009.
11. Akıcı A, Uğurlu MÜ, Gönüllü N, ve ark. Pratisyen Hekimlerin Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. STED,2002;11: 253-7.
12. Göçgeldi E, Uçar M, Açıkel CH, ve ark. Evlerde Atık İlaç Bulunma Sıklığı ve İlişkili Faktörlerin Araştırılması. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2009;8(2): 113-8.
13. Top M, Tarcan M. Türkiye İlaç Ekonomisi ve İlaç Harcamaları:1998-2003 Dönemi Değerlendirmesi. Liberal Düşünce Dergisi. 2004:9(35):177-200.
14. Baybek H, Bulut D, Çakır A. Muğla Üniversitesi İdari Personelinin İlaç Kullanma Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2005; 15, 53-67.
15. Blekinsopp A, Brandley C. Patient, Society and the Increase in Self Medicatiion. British Medical Journal. 1996; 312: 629-32. DOI: 10.1136/bmj.312.7031.629
16. Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN, ve ark. Bir Üniversite Hastanesine Başvuran Hastaların Hasta Olduklarındaki Tutumları ve İlaç Kullanım Alışkanlıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni; 2005; 4(5), 223-37.
17. Güngörmüş, Z. Bilinçsiz ve Reçetesiz İlaç Kullanımı ile Sağlık Sorumluluğu Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, 2001.
18. Öztek Z. Temel Sağlık Hizmetleri. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Yayını; 1992; 92(2), 88-95.
19. Tuğlular İ. Gereksiz İlaç Kullanımı ve Toplum Sağlığı. Çağdaş Hekim Dergisi, 1987; 2: 21-2.
20. Bodur S, Güler S, Demireli O, Doğan N. Konya’daki Evlerde Fazla İlaçlar Üzerine Bir Çalışma. İlaç ve Tedavi Dergisi, 1996; 9(10), 619-622.
21. İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası, http://www.ieis.org.tr/asp_sayfalar/index.asp Erişim Tarihi: 02/01/2012.
22. Acar A, Yeğenoğlu S. Türkiye’de İlaçta Patent. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 2004; 33(4) 269-85.
23. Mollahaliloğlu S, Coşkun Ö, Tezcan S. Ankara İl Merkezinde Bulunan Sağlık Ocaklarında Yazılan Reçetelerin Akılcı İlaç Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi. (http://www.dicle.edu.tr/%7Ehalks/m91.htm) Erişim Tarihi: 20.12.2008.
24. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 3. Dönem 2011. www.tuık.gov.tr/PreHaberBultenleri.do. Erişim Tarihi: 02.01.2012.
25. OECD Health Data 2008. www.oecd.org/health/healthdata. Erişim Tarihi: 12.2008
26. Ersöz F. Türkiye ile OECD Ülkelerinin Sağlık Düzeyleri ve Sağlık Harcamalarının Analizi. İstatistikçiler Dergisi. 2008; 2:95-104.
27. TEPAV (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı) Mali İzleme Raporu, Sağlık Harcamaları Sağlıklı mı? Şubat 2008. http://www.tepav.org.tr/tur/index.php?type=event&cid =390&title=S. Erişim Tarihi: 12. 2009
28. Sosyal Güvenlik Kurumlarının Sağlık (İlaç) Harcamaları Neden Artıyor? http://www.tipkurumu.org/files/34.doc. Erişim Tarihi: 12. 2009.
29. Üçer AR. Sağlıkta Dönüşüm Sürecinde Sağlık Harcamaları ve İlaç Harcamaları. http://www.tipkurumu.org/news.php?newsId=169. Erişim Tarihi: 12. 2009.
30. Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği. Türkiye’de İlaç Harcamaları. Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirilmesi Bilgilendirme Notu. http://www.aifd.org.tr/Makale Detay.aspx?ArticleId=340&type=M. Erişim Tarihi: 19.10.2009.
31. Dönmez L, Yüzgül N, Annaç C, Ödemiş Y, Özel F. Antalya Merkez 6 no’lu Sağlık Ocağı Bölgesindeki Hanelerde Kullanılmayan İlaçların Durumu. 8.Halk Sağlığı Günleri Bildiri Özetleri. 23-25 Haziran 2003 Sivas, sf 60.
32. Sırrı BS, Aksöz E, Divrik S, ve ark. Samsun İli Merkez Hanelerinde İlaç Kullanımının Araştırılması. 19. Ulusal Farmakoloji Kongresi bildiri kitabı, 2007, sf 332.
33. Akıcı A. İlaç Güvenliliği İzlemi Hakkında Genel Bilgiler, İKU,2006;14:8-10.