Serpil AKDAĞLI, Fevziye EYİGÖR PELİKOĞLU

PLASTİK SANATLARDA KAPI İMGESİ

Hayatı anlamlandıran sanatın kendi anlamı, hayatla iç içe oluşu ile alakalıdır. Sanatta tek bir idealden söz edilemeyeceği gibi, her durum, her nesne, hayatın içinde olan her şey sanatın konusu olabilmekte, sanatçısıyla farklılaşan ifade biçimleri ile çeşitlenmektedir. Plastik sanatlarda, sanat nesnesinden beklenen ‘açık yapıt’ niteliği; geçmişi, şimdiyi ve geleceği anlama/anlamlandırma ve yorumlama olgusunu -mecazen- kapı imgesi ile özdeşleştirmemize olanak sağlar. Belleklerdeki -yeniden biçimlenebilir olan- sanatsal kapı imgesinin, sahip olduğu potansiyelle farklı anlam katmanlarının oluşturulmasına izin vermekte ve doğurganlığıyla kendini oldukça farklı şekillerde özgürce gösterdiğine şahit olunmaktadır. Çoğunlukla işlevine ve maddesel varlığına aşina olunan kapıların; sembolik ve düşünsel özelliklerini pek çok alandan taşıdığını ve ‘formdan öte bir kavram’ olduğunu söylemek mümkündür. Sanatsal bağlamda kapı imgesi, ‘ben’ ve/veya ‘öteki’ne ait dünya(lar) için bir seçeneğe sahip olma(-ma) duygusu yaratmakta, bu da toplumsal öznelerin aşamalı olarak Baba-Devlet-Tanrı otoritesi ile ilişkilerinin görünür temsili olarak ‘kapı’nın biteviye sorgulandığı bir alan yaratmaktadır. Bir sanat formu olarak kapı imgesi, sanatın dönüştürücü gücüne duyulan ihtiyaç ölçüsünde tekrarlanmakta, yeniden biçimlendirme isteği uyandırarak, bir seçeneğe (daha) sahip olunduğunu düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Açık yapıt, Sanatsal İmge, Sembolik, Temsil, Kapı

PDF

___

1. Antmen, A. (2010). Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarla 20.Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, İstanbul: Sel Yayıncılık. 2. Hisar A. Ş. (1996) “Kapı”, Sanat Dünyamız Kültür ve Sanat Dergisi, (62), 97-100. 3. Turani A. (2011). Çağdaş Sanat Felsefesi, İstanbul: Remzi Kitabevi. 4. Cevizci A. (1999). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
5. Vardar B. (1971). Ferdinand de Saussure ve Dilbilim Kavramları, İstanbul: Yeni İnsan Yayınları. 6. Murray C. (2012). Yirminci Yüzyılda Sanatı Okuyanlar, (S. Öncü, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık. 7. Aksan D. (2006). Anlambilim -Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi, Ankara: Engin Yayınevi. 8. Eco, U. (1992). Açık Yapıt, (Y. Şahan, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları. 9. Heidegger, M. (2007). Sanat Eserinin Kökeni, (F. Tepebaşılı, (Çev.). Ankara: De Ki Yayıncılık. 10. Farago, F. (2011). Sanat, (Ö. Doğan, Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları. 11. Çağlayan F. (2009). “Resim ve Toplumsal Etkileşim Nesneden Özneye Yolculuk”, M. Çakır Aydın, (Ed.), Sanatlar ve Toplumsal Etkileşim, (1. Baskı) içinde (s:171-206). İstanbul: E Yayınları 12. Tunalı İ. (2009). Felsefeye Giriş, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi. 13. Bergson H. (2007). Madde ve Bellek, (I. Ergüden, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi. 14. Ergüven M. (2007) Görmece, İstanbul: Metis Yayınları. 15. Sözen, Metin – Tanyeli, Uğur, (2003). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
16. Atakan Nancy, (2008). Sanatta Alternatif Arayışlar, İzmir: Karakalem Kitabevi. 17. Burnett, R. (2012). İmgeler Nasıl Düşünür? (G. Pusar, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. 18. Uçan, H. (2009). “Modernizm/Postmodernizm ve J. Derrida’nın Yapısökümcü Okuma ve Anlamlandırma Önerisi” Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic (4/8 Fall). 2283-2306 19. Heidenreich, S. (2001). “Santiego Sierra”, Frieze Magazine, (Issue no: 57). March.