KABAK KEMANENİN DÜNÜ BUGÜNÜ VE YARINI

İnsanoğlunun dünyanın bütün coğrafyalarında çok eski zamanlardan bu yana çevresindeki doğal malzemeleri kullanarak çalgı yaptığı bilinmektedir. Asya’dan Afrika’ya çok geniş bir coğrafyada görülen, doğada çeşitli formlarda bulunan su kabağının çalgı yapımında kullanılması ona çok önemli bir özellik kazandırır. Ama su kabağı en güzel forma ve sese kabak kemane adı ile Türkiye’de ulaşmıştır. Kabak kemanenin kendine has yanık bir sesi ve çalgı tekniği vardır. Kabak Kemane Türklerin en eski ve en az değişim gösteren halk çalgılarından biridir. Kabak kemane Antalya, Isparta, Burdur ve Muğla illerini kapsayan Teke bölgesi ve civarında günümüze kadar kullanılmaya devam etmiş Yörük Türkmen müziğinin önemli çalgılarından biridir. Kemane ilk başta iki telli iken zamanla önce üç tele çıkmış, daha sonra profesyonel topluluklarda çalınmasıyla tel sayısı dörde çıkmıştır. Kemane yöresel çalgıdan ziyade tüm yörelerimizde bilinen ve çalınan bir çalgı hüviyetine bürünmüş, tıpkı diğer Türk cumhuriyetlerinde olduğu gibi ülkemizde de halk çalgıları içinde üst sıralara yerleşmiştir. Çalgı eğitimi veren yükseköğretim kurumları ile kemane yapımcılarının birlikte yapacakları çalışmalar ve eğitimlerle kemane yapımcılığının bir düzene girmesi ve milli bir çalgı da olması gereken ortak bir görünüm alması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Su kabağı, Kabak kemane, Teke Bölgesi

PDF

___

1. Açın, Cafer. Enstrumanlarda denge ve oranlar, İstanbul 1994 2. Açın, Cafer. Organoloji ,İstanbul 1994 3. Açın, Yücel. Türk Halk Müziği yaylı sazlarından Kemane’nin doğuşu, yapımı ve ailesinin oluşması İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış yüksek lisans tezi. İstanbul,1993 4. Akarçay, Aytaç. Türk Halk Müziği Sazlarının Sınıflandırılması, Kullanıldığı Yöreler ve türler 5. Aksoy, Bahattin. Avrupalı gezginlerin gözüyle Osmanlıda musiki Pan yayıncılık İstanbul2003 6. Ali Haytap Kulaboğa, Afyon Kocatepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Öğretim Görevlisi Kişisel görüşme 7. Bardakçı, Murat. Ahmed Oğlu Şükrullah’ın Risalesi ve 15.yüzyıl Şark Musikisi Nazariyatı Pan Yayınları, İstanbul, 2011 8. Çelik Özgür Ege Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Öğretim Görevlisi. Kişisel görüşme 9. Çelik Özgür Türk Dünyası´nda Üç Yaylı Çalgı: Kılkobız, Kamança ve Kabak Kemane Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir 2010 10. Çelik Özgür, Bir kabak kemane yapım ustası: Halil Çelik, Halk Müziğinde Çalgılar Uluslararası Sempozyumu Bildirileri. İstanbul: Motif Vakfı Yayınları, 2009 11. Çolakoğlu, Gözde. Geleneksel çalgılardan orkestral tınıya doğru: Kemençe beşlemesi ve gadulka ailesi örneklemi. KTÜ 1. Uluslarası müzik araştırmları sempozyumu ‘‘Müzik ve Kültürel Doku’’ Trabzon 2012 12. Değirmenci T., Eren B, Burdur’da kabak kemane yapımcılığı, ulusal pazarda yeri 1.Burdur sempozyumu bildiriler. Burdur 2007 13. Ereren, F. Orkestra, bağlama ve ses için Türküler 1, 14. Guliyev, O. Azerbaycan halk çalgı aletleri orkestri, işıg matbaası Bakü 1980 15. Gültekin, Şener. Gaziantep Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Öğretim Görevlisi kişisel görüşme 16. Günay, Edip. Uçan, Ali. Çevreden Evrene Keman eğitimi. Dağarcık Yayınları. Ankara 17. Işık, T, S. Türkiyede Organoloji çalışmaları, Mukaddime dergisi, Mardin.2015 18. İmanova, Ofelya. Recebova, Rana Kemança Mektebi Şirvan neşr. Bakü 2005 19. Kadir Verim. İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Öğretim Görevlisi kişisel görüşme 20. Kamiloğlu, Ramazan. Ahmed Oğlu Şükrullah ve “Edvâr-ı Mûsikî” adlı eseri Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2007 21. Kerimov, Hafiz, Kemança için Gam ve Etüdler Bakü 1991 22. Mahmut R. Gazimihal; Asya ve Anadolu Kaynaklarında IKLIĞ Ses ve tel birliği yayınları. Ankara 1958 23. Mirişli, Ramiz Mkrtıçev, A. Kemança mektebi Azerbaycan Devlet Neşriyatı. bakü. 1970 24. Ozan Bircan. Haliç Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Öğretim Görevlisi. Kişisel görüşme 25. Ögel, Bahaddin, Kültür tarihine giriş 9. cilt Ankara,1987 26. Özcan T. A, Iklığ-Rebap-Kemençe-Keman, Yaylı Çalgı Evrimi ve Müziği MÜ. Sosyal.Bilimler.Enstitisü. Yüksek Lisans Tezi. 2008 27. Paşmakçı, Yücel. Haliç Üniversitesi Konservatuvarı Öğretim Görevlisi. Kişisel görüşme. 28. Rahmetzade, Evez Kemança üzre bilgi. Tebriz . 1954 29. Rehmetov, E. Bakü Azerbaycan halk çalgı aletleri ve onların orkestradaki yeri, Bakü,1980 30. Şener, Gültekin. Türk halk müziği yaylı sazlarından kemane’nin yapısı –pozisyon problemleri ve eğitimi.İstanbul 1994 31. Timur Eşigül. Ordu Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Öğretim Görevlisi. Kişisel görüşme 32. Urhan, Salih Kemane Metodu, İzmir 2014 33. Uğur Önür. TRT İstanbul Radyosu Kemane Sanatçısı kişisel görüşme 34. Uslu, Recep, Selçuklu Topraklarında Müzik, Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Mdürülüğü yayınları Konya 1015