YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMASI GEREKEN BİR HÜKÜM OLARAK OLAĞANÜSTÜ DURUMLARDA VE PEK ÖNEMLİ BİR SEBEPLE EVLENMEYE İZİN VERİLMESİ (TMK m. 124/II)

Evlenme yaşının düzenlendiği TMK m.124 uyarınca “Erkek ve kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez./ Ancak hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir.” Bu hüküm uyarınca kadın ve erkek arasında bir ayrım söz konusu olmaksızın kişinin olağan evlenme yaşı onyedi olarak belirlenmiştir. Ancak TMK m.11 uyarınca erginlik yaşı onsekiz olarak belirlenmiş olduğundan henüz ergin olmayan küçüğün TMK m.126 uyarınca ancak yasal temsilcisinin izni ile evlenmesi mümkündür. Erginlik yaşı ile evlenme yaşının Kanun’da farklı düzenlenmesi isabetli olmayıp evlenme yaşının da erginlik yaşı olarak belirlenmesi, bu yolla evlenmeyle kazanılan erginlik kurumunun ortadan kaldırılması kanımızca en doğru yoldur. Çalışma konumuzu oluşturan hüküm ise TMK m.124/II’dir. Bu hükümde olağanüstü bir durum veya pek önemli sebebin varlığı halinde hâkimin onaltı yaşını tamamlamış küçüğün evlenmesine izin verilebileceği düzenlenmiştir. Hüküm, hem erginlik yaşı ile uyumlu olmaması hem de onaltı yaşını dolduran küçüğün evlenmesi noktasında hâkime geniş bir takdir yetkisi vermesi bakımından üzerine düşünülmesi gereken bir hükümdür. Zira yargı kararlarına bakıldığında evlenmesine izin verilmesi istenen küçük, birçok ihtimalde onaltı yaşını doldurma şartını sağlamamaktadır. Bu bağlamda hükmün, Anayasa’ya, ülkemizce de onaylanan Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi Sözleşmesine (CEDAW) ve Çocuk Hakları Sözleşmesine aykırı olduğu bir gerçektir. Bu çalışmada da TMK m.124/II hükmünün şartları, sonuçları ve yürürlükten kaldırılması gereği irdelenecek, karşılaştırmalı hukuk verilerinden de yararlanarak çocuğun üstün menfaati kavramı temelinde sonuca varılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Evlenme Yaşı, Olağanüstü Evlenme Yaşı, Yokluk, Mutlak Butlan, Çocuk, Çocuğun Menfaati

AS A PROVISION TO BE REPEALED THAT THE PERMISSION TO MARRIAGE UNDER EXTRAORDINARY CIRCUMSTANCES AND VERY IMPORTANT REASONS (CC Art. 124)

In accordance with CC Art. 124: “Male/female may not get married unless she/he has completed full age of seventeen. / However, judge may give permission for marriage of male/female completed age of sixteen in extraordinary situations and for a very important reason. Father, mother or guardian are heared before decision whenever possible.” With this provision minimum age of marriage is determined as seventeen without distinction between male and female. In accordance with CC Art. 11: “Majority commences on completion of age of eighteen years.”. So even though she/he has reached the age of seventeen, since the person is not yet mature – she/he is minor- accordance with CC Art. 126 can only marry with the permission of its legal representative. It is not appropriate to differently regulate age of maturity and age of marriage. Our study subject is related to CC Art 124/II. In this provision it was regulated that under extraordinary situations or very important reason, the judge may give permission to marriage of male/female who have completed age of sixteen. This provision should be considered because in this provision the age of marriage and the maturity is not compatible and judge has a wide power of discretion for marriage of person who has reached age of sixteen. According to judicial decisions, person who is asked to be allowed to marry does not fulfill requirements of age of sixteen. In this context, it’s fact that this provision is against the Constitution, Convention on The Elimination of All Forms of Discrimination Against Women (CEDAW), which is approved by our country and Convention on the Rights of the Child.In this study, conditions and results of the provision and the necessity of repeal will be discussed and will be concluded on basis of the child’s best interests with comparative law data.

Keywords:

Age of Marriage, Extraordinary Age of Marriage, Non-Existence, Absolute Nullity, Child, Interest of Child,

PDF

___

AÇIKGÖZ, Aslı: Dar Anlamda Vesayeti Gerektiren Hâller ve Vesayet Altına Almanın İşlem Ehliyeti Bakımından Sonuçları, İstanbul 2017.
AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ KARAMAN, Derya: Türk Medenî Hukuku, Aile Hukuku, II. Cilt, İstanbul 2020.
BREITSCHMID, Peter/RUMO-JUNGO, Alexandra (Heruasgeber): CHK-Handkommentar zum Schweizer Privatrecht Personen- und Familienrecht Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB, PartG, Zürich 2016 (CHK-İşleyen).
BUCHER, Eugen/AEBI-MULLER, Regina E.: Berner Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Die natürlichen Personen, Art. 11-19d ZGB, Bern 2017 (BK-İşleyen).
DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan: Türk Özel Hukuku, Cilt II: Kişiler Hukuku, İstanbul 2019.
DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Türk Özel Hukuku, Cilt III: Aile Hukuku, İstanbul 2020.
ELGÜN TOĞRUL, Emel Şeyda: Medenî Usûl Hukuku Bağlamında Dava Ehliyeti, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2019.
FEYZİOĞLU, Feyzi: Aile Hukuku, İstanbul 1986.
HATEMİ, Hüseyin: Aile Hukuku, İstanbul 2020.
HAVUTÇU, Ayşe: “Mukayeseli Hukuktaki Gelişmeler Işığında Türk Medeni Kanunu Açısından Zorla Evlenme Probleminin Değerlendirmesi”, Journal of Yasar University, 8 (Özel Sayı), 2013, s.1341-1382 (HAVUTÇU, Yaşar 2013).
HEINRICH, Honsell/VOGT, Nedim Peter/GEISER, Thomas (Herausgeber): Basler Kommentar, Zivivlgezetzbuch I, Art. 1-456, Michel Montini/Cora Graf-Gaiser (Bearbeiter), Basel 2014 (BSK-İşleyen).
KARAKAŞ, Fatma Tülay: Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar, Ankara 2015.
KESKİN, Dilşad “Küçük Yaşta Evlenmenin Müeyyidesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XV(4), 2011, s.65-83 (KESKİN, GÜHFD 2011).
KILIÇOĞLU, Ahmet: Aile Hukuku, Ankara 2019.
KREN KOSTKIEWICZ, Jolanta/WOLF, Stephan/AMSTUTZ, Marc/FANKHAUSER, Roland (Herausgeber): ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuc OFK Orell Füssli Kommentar, Zürich 2016 (OFK-İşleyen).
KÖSEOĞLU, Bilal/ KOCAAĞA, Köksal: Aile Hukuku ve Uygulaması, Bursa 2011.
KURT, Ekrem: Türk Hukukunda Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar ve Sonuçları, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(2), 2016, s.121-187 (KURT, İKÜHFD 2016).
KURU, Baki/BUDAK, Ali Cem: “Hukuk Muhakemeleri Kanununun Getirdiği Başlıca Yenilikler”, İstanbul Barosu Dergisi, 5, 2011, s.3-43 (KURU/BUDAK, İBD 2011).
NAMLI, Mert: “Yeni Medenî Kanunun Evlilik Hukukunda Yaptığı Değişiklikler”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(2), 2003, s.241-388 (NAMLI, GÜHFD 2003).
OĞUZMAN, Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY ÖZDEMİR, Saibe: Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), İstanbul 2020.
ÖZTAN, Bilge: Aile Hukuku, Ankara 2015.
REYHANİ YÜKSEL, Sera: “Türk Medenî Kanunu’ndaki Evlenme Yaşına İlişkin Düzenlemenin Çocuk Hakları Açısından Değerlendirilmesi”, Hukuk ve Adalet Dergisi, 7(17), 2015, s.21-42 (Reyhani Yüksel, Hukuk ve Adalet 2015).
PEKCANITEZ, Hakan/ÖZEKES, Muhammet/AKKAN, Mine/TAŞ KORKMAZ, Hülya: Medenî Usûl Hukuku, Cilt I, İstanbul 2017.
SAYMEN, Ferit Hakkı/ELBİR, Halid Kemal: Türk Medenî Hukuku, C. III, Aile Hukuku, İstanbul 1960.
SCHWARZ, Andreas: Aile Hukuku, Çev. Bülent Davran, İstanbul 1946.
SUNGURTEKİN ÖZKAN, Meral: “Erken Yaşta Evliliklerin Önlenmesi Konusunda Yargının Üstlenebileceği Rol”, Journal of Yasar University, 8(Özel Sayı), 2013, s.2177-2188 (SUNGURTEKİN ÖZKAN, Yaşar 2013).
TEKİNAY, Selahattin Sulhi: Türk Aile Hukuku, İstanbul 1982.
TUOR, Peter/SCHNYDER, Bernhard/SCHMID, Jörg/RUMO-JUNGO Alexandra: Das Schweizersche Zivilgesetzbuch, Zürich Basel Genf 2009.
TÜZÜNER, Özlem: “Onaltı Yaşını Doldurmuş Kişinin Evlenmesine İzin Verilmesi”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (11), 2012, s.7-29 (TÜZÜNER, İKÜHFD 2012).
VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet: Türk Medenî Hukuku, C. II, Aile Hukuku, İstanbul 1965.
YÜCEL, Özge: “Çocuğun Yüksek (Üstün) yararı Bağlamında Çocuğun İradesi”, Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (3), 2013, s.117-137 (YÜCEL, UÜHFD 2013).
ZEVKLİLER, Aydın: Giriş ve Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, Aile Hukuku, Ankara 1992.