COVID-19 HASTALIĞININ SOSYAL SİGORTALAR HUKUKU VE BİREYSEL İŞ HUKUKU AÇISINDAN İŞ KAZASI VE/VEYA MESLEK HASTALIĞI NİTELİĞİ

Covid-19 hastalığının sosyal sigortalar hukuku açısından iş kazası, meslek hastalığı veya hastalık olarak nitelendirilmesi, sigortalıların haklarını etkiler. Salgın bir hastalık, sigortalının kişisel hayatında bulaşabileceği gibi çalışırken veya çalışma koşulları nedeniyle de bulaşabilir. Hastalık, iş kazasının yasal koşulları altında sigortalıya bulaştığında iş kazası olarak nitelendirilecektir. Sağlık çalışanları bakımından, Covid-19 meslek hastalığı olarak ele alınabilir. Her halde, belirlemenin yapılmasında sosyal devlet ilkesi ve sosyal sigortaların koruyucu şemsiyesinin genişletilmesi amacı dikkate alınmaldır. Yapılan iş ve çalışma koşullarından bağımsız olarak, özel hayatta hastalananlar sadece hastalık sigortasından yararlanırlar. Hastalığın bulaşma koşullarının ispatındaki güçlük, sigortalıların hak kaybına uğramasına neden olacak şekilde yorumlanmamalıdır. Bireysel iş hukuku açısından, işverenin işçiyi gözetme borcu gereği Covid-19’a karşı gelişen bilim ve teknolojinin gerektirdiği en üst düzey önlemleri alma yükümlülüğü vardır. Bu yükümlülüğün ihlali sonucunda işçinin Covid-19’a yakalanması halinde işverenin tazminat sorumluluğu doğar. Filyasyon raporlarından yararlanılarak veya çalışma koşullarının değerlendirilmesi yoluyla, işçinin hastalığa yakalanması ile işverenin gözetme borcu ihlali arasında uygun illiyet bağı kurulabilir. Hastalığın salgın niteliğinde olması mücbir sebep olarak nitelendirilemez ve illiyet bağını kesmez.

Anahtar Kelimeler:

Covid-19, Meslek Hastalığı, İş Kazası, Sosyal Sigorta Ödemeleri, İşverenin Hukuki Sorumluluğu

QUALIFICATION OF COVID-19 AS OCCUPATIONAL ACCIDENT AND/OR OCCUPATIONAL DISEASE IN SOCIAL SECURITY AND EMPLOYMENT LAW

The qualification of Covid-19 disease as an occupational accident, occupational disease, or sickness in terms of social insurance law affects social insurance rights. An epidemic disease can be contracted while working or due to working conditions, as well as outside work. If the disease is contracted in legal conditions that define occupational accident, then it will be considered as an occupational accident. Covid-19 can be considered as an occupational disease for healthcare professionals. When determining the legal qualification of Covid-19 for both healthcare professionals and other workers, welfare state principle and the general aim of expanding the protective umbrella of social insurances should be considered. If the insured person contracts the disease outside work, then they can only benefit from sickness insurance. Proving that the insured person contracted the disease at work or because of working conditions is a challenging task, as the virus spreads through respiratory transmission. However, difficulty in proving cannot be interpreted against the insured. In terms of employment law, the employer has the duty to protect the health and safety of the employees, and therefore must take all necessary available precautions against Covid-19. If an employee contracts the disease due to employer’s failure in the duty to protect, the employer is liable for the damages. The causal connection between employee’s illness and employer’s breach of protection duty can be established through filiation reports or by evaluating the working conditions. The epidemic nature of the disease cannot be considered as force majeure and does not break the causal connection.

Keywords:

Covid-19, Occupational Disease, Occupational Accident, Social Insurance Payments, Employer's Civil Liability,

PDF

___

AKIN, Levent: “Covid-19’un İş İlişkilerine Olası Etkileri”, Çimento İşveren Dergisi, 34(3), Mayıs 2020, 16-71. (Covid-19)
AKIN, Levent: İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat, Yetkin Yayınları, Ankara 2001.
ARSLAN DURMUŞ, Seda: “COVID-19’un İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bakımından Değerlendirilmesi”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 78(2), 2020, 363-393.
ATEŞ, Zehra Gizem: “Covid-19’un İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Alması Gereken Önlemlere Etkisi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Hukuk Özel Sayısı, 19(38), 161-179.
BAYCIK, Gaye: “Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Haklarında Yeni İş Kazası ve Meslek Hastalığı Nedeniyle İşverenin Sorumluluğu Düzenlemeler”, Ankara Barosu Dergisi, 2013/3, 104-170.
ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat: İş Hukuku Dersleri, 33. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2020.
ERDOĞAN, Çağla: İşveren ve İşveren Vekilinin İş Kazasından Doğan Cezai Sorumluluğu, Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
EREN, Fikret: Borçlar Hukuku ve İş Hukuku Açısından İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Sorumluluğu, AÜHF Yayınları, Ankara 1974. (İş Kazası)
EREN, Fikret: Sorumluluk Hukuku Açısından Uygun İlliyet Bağı Teorisi, AÜHF Yayınları, Ankara 1975. (İlliyet Bağı)
FRANGIÉ‐MOUKANAS, Joumana – POTİER, Corinne: Coronavirus : un risque professionnel ?, Semaine Sociale Lamy, No. 1909, 25.5.2020. (https://www.lamyline.fr)
GÜZEL, Ali – OKUR, Ali Rıza – CANİKLİOĞLU, Nurşen: Sosyal Güvenlik Hukuku, 16. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2016.
İZMİRLİOĞLU, Ayça: “İşverenin Sağlık Gözetimi Sağlama Yükümlülüğüne COVID-19 Salgını Bağlamında Genel Bir Bakış”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 78(2), 2020, 455-483.
LU, J. – GU, J. - LI K. ve diğerleri: COVID-19 Outbreak Associated with Air Conditioning in Restaurant, Guangzhou, China, 2020, Emerging Infectious Diseases, 2020, 26(7), 1628-1631.
NARTER, Sami/ŞİMŞEK, Cebrail: “Sağlık Çalışanları İçin Covid-19 Hastalığı İş Kazası Veya Meslek Hastalığı Mıdır?”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, (16) 2020, 139-170.
ÖZDEMİR, Erdem: İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, Vedat Kitapçılık İstanbul 2014.
SERATLI, Gaye Burcu: İş Kazasından Doğan Destekten Yoksun Kalma Tazminatı, Yetkin yayınları, Ankara 2003.
SÖZER, Ali Nazım: “Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri”, Yargıtay'ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri 2014, Oniki Levha Yayınları, İstanbul 2017, s. 535-585.
SÖZER, Ali Nazım: Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, 2. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2015.
SÜMER, Haluk Hadi: İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, 3. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara 2019.
SÜZEK, Sarper: İş Güvenliği Hukuku, Savai Kitabevi, Ankara 1985. (İş Güvenliği)
SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 19. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2020.
ŞAHİN EMİR, Asiye: İşçinin Yakalandığı Bulaşıcı Hastalığın 5510 Sayılı Kanun Olup Olmadığının Değerlendirilmesi – Domuz Gribi (H1N1) ve Koronavirüs (Covid-19) Özelinde Bir Değerlendirme-, Legal İSGHD 17(66), 547-592.
TUNCAY, Can/EKMEKÇİ Ömer: Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 16. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2013.
ULUSAN, İlhan: İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu ve Bundan Doğan Sorumluluğu, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul 1990.
YÜREKLİ, Sabahattin: “Çalışma Hayatında Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Etkileri, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Hukuk Özel Sayısı”, 19(38), 34-61.