TÜRK VE ALMAN İDARE HUKUKU ÖĞRETİLERİNDE BELİRSİZ HUKUKİ KAVRAMLAR

İdari işlemlerin sebepleri kanunlarda çeşitli biçimlerde ortaya konur. Bazen kesin ifadeler kullanılırken bazen de belirsiz kavramlar kullanılarak ifade edildiği görülür. İşlemin sebebi, kamu düzeni, genel ahlak, kamu güveni, lüzum, gereklilik, yetersizlik gibi belirsiz kavramlarla açıklandıysa, idare için yapılması gereken ilk şey kavramın neyi ifade ettiğini bulmak ve sonra da somut olayın söz konusu kavramı karşılayıp karşılayamayacağını çözmektir. Bu aşamalarda idarenin serbestisinin sınırını çizmek ise en temel ve tartışmalı meselelerden biridir. Türk İdare Hukuku Doktrini, Alman İdare Hukuku Doktrininden farklı olarak, belirsiz hukuki kavramlar olgusunu çoğunlukla idarenin takdir yetkisi kavramından farklı ele alınması gereken bir konu olarak görmez. Ancak Alman İdare Hukukçuları takdir yetkisi ve belirsiz hukuki kavramları birbirinden titizlikle ayırır ve her ikisini de detaylı şekilde analiz eder. Buradan yola çıkarak da yargının denetim alanını ortaya koymaya çalışır. Alman Hukukçuların konuya yaklaşımı gitgide daha fazla hukuk sistemini etkisi altına alan bir yaklaşımdır ve tarihsel süreçteki travmatik deneyimlerinden beslenerek ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

takdir yetkisi, değerlendirme marjı, Belirsiz hukuki kavramlar, tek çözüm

INDEFINITE LEGAL TERMS IN TURKISH AND GERMAN ADMINISTRATIVE LAW DOCTRINE

Reasons of administrative acts are presented through various ways in laws; sometimes through strict statements, sometimes through indefinite terms. Although the reason of act has been explained by terms such as public order, public morality, public security, necessity, public morality, inefficacy etc., the first thing to carry out administration is to find out what the term means and then to solve whether the concrete case corresponds to the term or not. At this stage, drawing the lines of liberty of the administration is one of the most basic and contradictory issues. Turkish administrative doctrine generally does not perceive the notion of indefinite legal concepts as an issue which should be discussed in a more different way than the term of a discretionary act of the administration. However, German Administrative Jurists studiously distinguish the discretionary act and indefinite legal concepts from each other, and analyse each of them in a detailed way. Starting from this point of view, they attempt to reveal judicial control field. The approach of German Jurists has been increasingly influencing more judicial systems and it has emerged through learning from traumatic experiences during the historical process.

Keywords:

Indefinite legal concepts, administrative discretion, single fair solution, margin of appreciation,

PDF

___

AKYILMAZ Bahtiyar “Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, S. 1, 1998, s.23-55.
Atay Ender Ethem İdare Hukuku, 6. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2018.
AYBAY Rona “Yönetim Hukuku ve Yönetsel Yargı Açısından “Yabancı”nın Konumu (İnsan Hakları Hukuku Açısından Bir Yaklaşım)”, Danıştay ve idari Yargı Günü 135. Yıl Sempozyumu, Danıştay Yayını, 2003, Ankara, s.155-185.
AZRAK Ali Ülkü “Yargı ve İdare, İki Fonksiyonun Karşılaştırılması Üzerine Teorik Bir Deneme”, İÜHFM, Cilt:XXXIV, S.1-4, İstanbul, 1969, s.129-155.
AZRAK Ali Ülkü “İdari Yargı Denetiminin Sınırı Olarak İdarenin Takdir Yetkisi” İHİD, Yıl:6, İstanbul, Aralık 1985, Sayı:1-3, s.17-29.
BALTA Tahsin Bekir İdare Hukuku I, Genel Konular, A.Ü.Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara, 1970-1972.
BAYRAKTAR Erman “Takdir Yetkisi ve Yargı Yoluyla Denetimi”, İdare Hukuku ve İdari Yargı İle İlgili İncelemeler I, Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları, Ankara, 1976.
DURAN Lûtfi İdare Hukuku Meseleleri, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1964.
DURAN Lûtfi İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1982.
DURAN Lûtfi “Yabancıların Türkiye’den Sınırdışı Edilmesi”, İnsan Hakları Yıllığı, 1980, Sayı:2, s.3-33.
GÖZLER Kemal İdare Hukuku, Cilt I, Güncelleştirilmiş İkinci Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2009.
GÖZLER K./KAPLAN Gürsel İdare Hukuku Dersleri, Güncellenmiş 20. Baskı, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa, 2018
GÜNDAY Metin İdarenin Takdir Yetkisi, Yayımlanmamış Doçentlik Tezi, Ankara,1982.
GÜNDAY Metin “1982 Anayasasına Göre İdari Yargı Denetiminin Kapsam ve Sınırları”, I. Ulusal İdare Hukuku Kongresi (1-4 Mayıs 1990), I.Kitap (İdari Yargı), Ankara, 1991.
GÜRAN Sait “İdari Lüzum Sebebiyle Memurun Tahvili ve Müstafi Addi”, İÜHFM, Cilt:36 (1970), Sayı:1-4, Ord. Prof. M. Reşit Belgesay Hatıra Sayısı, s.157-184.
KARATEPE Şükrü “İdarenin Takdir Yetkisi”, Türk İdare Dergisi, Yıl:63, Sayı:392, Eylül 1991, s.63-119.
Kaya Cemil İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetimi, I. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011.
KUNNECKE Martina Tradition and Change in Administrative Law: an Anglo-German Comparison, Springer Verlag, Heidelberg, 2007.
NOLTE Georg “General Principles of German and European Administrative Law - A Comparison in Historical Perspective”, The Modern Law Review, March, 1994, Vol.57, s.191-212.
ONAR Sıdık Sami İdare Hukukunun Umumi Esasları, Cilt I, Üçüncü Baskı, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1966.
OSTER Jan S. “The Scope of Judicial Review in the German and U.S. Administrative Legal System”, German Law Journal , Vol. 09, No. 10, 2008, s.1267-1297.
ÖZYÖRÜK Mukbil İdare Hukuku Dersleri (Teksir), Ankara, 1972-1973.
PAKUSCHER Ernst K. “The Use of Discretion in German Law”, The University of Chicago Law Review, 1976, Vol.44, No.1, s.94-109.
SARICA Ragıp İdari Kaza, Kenan Matbaası, İstanbul, 1949.
SCHWARZE Jürgen European Administrative Law, Sweet&Maxwell, London, 1994.
SİNGH Mahendra P. German Administrative law in Common Law Perspective, Springer, (2nd edition), Heidelberg, 2001.
YILMAZ Dilşat “Alman İdare Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisi ve Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Yıl 2011, Cilt 69, Sayı 1-2, s.1019-1032.