J. J. ROUSSEAU VE EGEMENLİK ANLAYIŞI ÜZERİNE

Bu çalışmada; fikirleriyle Fransız Devriminin, buna paralel olarak da Aydınlanma Çağı Avrupa’sında demokrasinin olgunlaşmasını sağlayan ve 18. yüzyılın en önemli siyaset teorisyenlerinden biri olan Jean-Jacques Rousseau (D. 1712 – Ö. 1778) ve onun egemenliğe ilişkin görüşleri genel hatlarıyla incelenmektedir. Bu perspektifte öncelikle, devletin insan yapımı bir sözleşme neticesinde oluştuğunu insan doğasından yola çıkarak temellendiren toplumsal sözleşme teorisinin en önemli temsilcilerinden biri olan JeanJacques Rousseau’nun, kimliğine ve eserlerine kısa bir bakış sunulacaktır. Ardından, kendisinin egemenlik anlayışının temellerini oluşturan “tabiat hali”, “toplum sözleşmesi” ve “genel irade” kavramlarının anlamı ortaya konulacaktır. Çalışmamızın hedefi, JeanJacques Rousseau’nun genel irade tanımlamasının, mutlak çoğunluğun iradesine üstünlük tanıdığı şeklindeki okumaların “eksik” olduğu tezini vurgulamaktır. Aslında Jean-Jacques Rousseau’ya göre, bir iradeyi “genel” yapan oyların sayısından ziyade, iradenin toplumu birleştiren “ortak çıkarlar” ve “kamu yararı”na yönelik olmasıdır. Son tahlilde, JeanJacques Rousseau’nun egemenlik anlayışına yöneltilen eleştiriler ile onun egemenlik anlayışının günümüze yansımaları mercek altına alınacaktır. Jean-Jacques Rousseau’nun fikirlerinin, demokrasi teorisi üzerindeki etkilerini, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da sürdüreceği kuşkusuzdur.

Anahtar Kelimeler:

J. J. Rousseau, egemenlik, tabiat hali, toplum sözleşmesi, genel irade

ON J. J. ROUSSEAU AND HIS PERCEPTION OF SOVEREIGNTY

In this study, Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778), one of the most important political theoreticians of the 18th century, whose ideas on the domination of the French Revolution and the democratization of Europe in the Age of Enlightenment and his perception of sovereignty will be examined with broad strokes. In this perspective, a brief overview on the identity and oeuvre of Jean-Jacques Rousseau, who is one of the most important theoreticians of the social contract theory which argues that the state exists as a result of a human-made contract based on the human nature, will be introduced. Then Jean-Jacques Rousseau’s sense of sovereignty will be demonstrated by the concepts of "state of nature", "social contract" and "general will" which form the basis of his perception of sovereignty. The main purpose of our study is to stress the thesis claiming the readings on the description of Jean-Jacques Rousseau’s general will, which is characterized by the will of an absolute majority, are deficient. According to Jean-Jacques Rousseau, what makes a will called as “general” is to aim the common interests and the common goods rather than caring the number of votes. In the final analysis, criticisms raised against Jean-Jacques Rousseau’s perception of sovereignty and extant repercussions of his perception of sovereignty will be held under the scope. Jean-Jacques Rousseau’s ideas will absolutely continue to have their repercussions on the theory of democracy as they used to be.

Keywords:

J. J. Rousseau, sovereignty, state of nature, social contract, general will,

PDF

___

AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali: Ulus- Devlet ya da Halkın Egemenliği, İmge Kitabevi, Ankara 2006.
AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali: “Fransız Devrimi Ütopyaları”, Bilim ve Ütopya, Sayı 198, Aralık 2010.
AKAD, Mehmet / VURAL DİNÇKOL, Bihterin: Genel Kamu Hukuku, 4. Baskı, Der Yayınları, İstanbul 2006.
AKIN, İlhan: Devlet Doktrinleri, Filiz Kitabevi, İstanbul 1962.
ALGAN, Bülent: “Değişen Egemenlik Anlayışı ve Küreselleşme Bağlamında İnsan Hakları” , Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, Sayı: 27–28, İstanbul 2006.
BULUT, Nihat: Feodaliteden Küreselleşmeye Ekonomik İktidar Siyasal İktidar İlişkisi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2003.
DİKMEN CANİKLİOĞLU, Meltem: Anayasal Devlette Meşruiyet, Yetkin Yayınları, Ankara 2010.
DOEHRING, Karl: Genel Devlet Kuramı, çev. Ahmet Mumcu, İnkılap Yayıncılık, Ankara 2002.
DOĞAN, İlyas: Sivil Toplum Anlayışı ve Siyasal Sistemler, 2. Baskı, Barış Platin Yayınevi, Ankara 2009.
DONELLY, Jack: Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları, Çev. Mustafa Erdoğan / Levent Korkut, Yetkin Yayınları, Ankara 1995.
ERDİNÇ, Tahsin: "Jean-Jacques Rousseau, Görüşleri ve Demokratik Sistem Üzerindeki Etkileri", İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 40, Sayı 1 – 4, 1974, ss. 289 – 327.
GEMALMAZ, M. Semih: Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, Beta Yayınları, İstanbul 1997.
GÖZE, Ayferi: Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Beta Yayıncılık, İstanbul 2007.
GÖZLER, Kemal: Devletin Genel Teorisi, Ekin Kitabevi, Bursa 2007.
GÖZÜBÜYÜK, A.Şeref: Anayasa Hukuku, Güncelleştirilmiş 13.Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2004.
HAKYEMEZ, Yusuf Şevki: Mutlak Monarşilerden Günümüze Egemenlik Kavramı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2004.
KAPANİ, Münci: Politika Bilimine Giriş, 18.Baskı, Bilgi Yayınevi, Ankara 2006.
McDONALD, Christie / HOFFMANN, Stanley: Rousseau and Freedom, Cambridge University Press, 2010.
OKANDAN, Recai Galip: Umumi Amme Hukuku, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1966.
OKANDAN, Recai Galip: “J.J Rousseau’nun Devlet Hakkındaki Görüşleri”, Ord. Prof. Dr. A.Samim Gönensay Armağanı, İstanbul 1955, ss. 106 – 126.
ÖZER, Attila: Anayasa Hukuku, Geliştirilmiş 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2005.
ROUSSEAU, Jean. J: Emile ya da Çocuk Eğitimi Üzerine, Çev. Mehmet Baştürk, Selis Yayınları, İstanbul 2003.
ROUSSEAU, Jean. J: Emile ya da Eğitim Üzerine, Çev. Yaşar Avunç, İş Bankası Yayınları, İstanbul 2009.
ROUSSEAU, Jean. J: Toplum Sözleşmesi, Çev. Vedat Günyol, İş Bankası Yayınları, İstanbul 2006.
ROUSSEAU, Jean J: Toplum Sözleşmesi ya da Siyasi Hukuk İlkeleri, Çev. M. Tahsin Yalım, Devin Yayınları, İstanbul 2004.
ROUSSEAU, Jean J: İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı, Çev. R. Nuri İleri, Say Yayınları, İstanbul 2004.
SANCAR, Mithat: “Şiddet, Şiddet Tekeli ve Demokratik Hukuk Devleti”, Doğu-Batı Dergisi, Sayı 13, 2001, ss. 25 – 45.
SAYGILI, Abdurrahman: “Modern Devlet’in Çıplak Sureti” , Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 59, Sayı 1, ss. 61 - 97.
SCHMIDT, Manfred G.: Demokrasi Kuramlarına Giriş, Vadi Yayınları, Ankara 2001.
SUNAY, Reyhan: Tartışılan Egemenlik, Yetkin Yayınları, Ankara 2007.
ŞENEL, Alaeddin: Siyasal Düşünceler Tarihi, 11. Kısaltılmış Bası, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 2004.
THOMSON, David: “Rousseau ve Genel İrade”, Siyasi Düşünce Tarihi, Şule Yayınları, İstanbul 1996, s. 127.
TUNÇAY, Mete: Siyasal Düşünceler Tarihi, Cilt 2, Teori Yayınları, Ankara 1986.