HEYECAN, KORKU VEYA TELAŞ SEBEBİYLE MEŞRU SAVUNMADA SINIRIN AŞILMASI VE TÜRK HUKUKUNDAKİ UYGULAMASI

Meşru savunma, hukuki bir fenomenden ziyade doğal bir olgudur. İnsan, tabiatı gereği kendisine yönelmiş saldırıya karşı koyar. Kişilerin, haksız saldırı karşısında yaşadıkları duygusal reaksiyonlar sebebiyle her zaman saldırıyla orantılı tepki vermeleri kendilerinden beklenemez. Failin hareketlerini yönlendirme yeteneğinin azalması veya ortadan kalkması anlamına gelen meşru savunmada sınırın mazur görülebilecek heyecan, korku veya telaş sebebiyle aşılmasında fail, hukuken izin verilen alanın dışına çıkmasına rağmen cezalandırılmamaktadır (TCK m.27/2). Fıkra metninde geçen mazur görülebilecek heyecan, korku ve paniğin mazur görülebilecek seviyede olup olmadığının belirlenmesinde ex ante bir inceleme yapılması gerekmektedir. 765 sayılı TCK’da mevcut olmayan meşru savunmada sınırın mazur görülebilecek heyecan, korku veya telaşla aşılması, Alman Ceza Kanunun (AlCK) 33 üncü maddesinden esinlenilerek ihdas edilmiştir. Bu sebeple makalemizde; düzenlemenin Türk hukukundaki tatbik şekli, Alman doktrin ve uygulamasıyla mukayeseli şekilde ortaya konulmaya çalışılacaktır. Makalenin merkeze aldığı en temel soru; meşru savunmada sınırın aşılması hususunda uygulamanın, kanunda olmayan şekilde maddenin kapsamını daraltıp daraltmadığıdır. Bu soruya cevap bulabilmek amacıyla da Alman Federal Mahkemesinin (BGH) vermiş olduğu kararlar ile mukayese yoluna gidilmiştir..

Anahtar Kelimeler:

Meşru Savunma, Sınırın Aşılması, Sınırın Ölçüde Aşılması, Kusurluluk

EXCESSIVE DEFENCE DUE TO EXCITEMENT, FEAR OR PANIC AND TURKISH JURISPRUDENCE

Legitimate defense is a natural principle rather than a legal phenomenon. A person shall resist any attacks towards himself inherently. However, people can not always be expected to react proportionally against unjust attacks due to the emotional reactions caused by such attacks. Excessive defense means that the ability to direct movements by the perpetrator becomes impossible or limited caused by excusable excitement, fear, or panic. For that reason, the perpetrator is not punished, although he commits a crime. The degree of the excitement, fear, or panic which are stated in the relevant article should be evaluated ex-ante. The excessive defense due to excusable excitement, fear, or panic, which was not regulated at Criminal Code no. 765, is first introduced into the Turkish Legal System with Criminal Code no. 5237 in consideration of German Criminal Code Art. 33. For that reason, in this article, the implementation of the said regulation according to Turkish Law will be presented in comparison with German Doctrine and Jurisprudence. The main reseach task of the article is to finding out whether the Turkish jurisprudence limits the scope of excessive defence. In order to reach a conclusion the desicions of German Federal Court (BGH) will be evaluated in comparision with Turkish case law.

Keywords:

Legitimate Defence, Excessive Defence, Intensive Excess, Culpability,

PDF

___

AKBULUT, Berrin: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 5. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018.
ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEN, Ahmet/ALŞAHİN, Mehmet Emin/ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 15. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEN, Ahmet/ALŞAHİN, Mehmet Emin/ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 19. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
BOHLANDER, Michael: "Guilt and Excusatory Defences" in: Principles of German Criminal Law, Hart Publishing, London, 2009.
BOZBAYINDIR, Ali Emrah, “Meşru Savunmada Sınırın Aşılması”, CHD, (18), 2012.
DEMİRBAŞ, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
EREM, Faruk: Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku, C. II, 12. Baskı, Seçkin Kitabevi, Ankara, 1985.
ERYILDIZ, H. Sefa: “Alman Ceza Hukuku’nda Meşru Müdafaa Sınırlarının Aşılması”, Ceza Hukuku Dergisi, (31), 2016.
GROPP, Walter: Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Springer, Berlin, 2015.
Hayat Büyük Türk Sözlüğü, Ed.: Rado, Şevket, İlmi Kontrol: Ergin, Muharrem, Hayat Yayınları, İstanbul, 1970.
HILGENDORF, Eric/VALERIUS, Brian: Alman Ceza Hukuku Genel Kısım, Çev.: OKTAR, Salih, Ankara, 2021.
İÇEL, Kayıhan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Bası, Beta, İstanbul, 2014.
JÆGER, Christian: Examens-Repetitorium Strafrecht Allgemeiner Teil, 9. Auflage, C.F. Müller, Heidelberg, 2019.
KARTAL, Melik: Meşru Savunmanın Hukuki Esası Bağlamında Gereklilik ve Orantılılık, Onikilevha Yayınları, İstanbul, 2019.
KINDHÆUSER, Urs, &33 in: Kindhæuser/Neumann/Paeffgen Strafgesetzbuch, C. 1, 5. Baskı, Nomos, Baden-Baden, 2017.
KINDHÆUSER, Urs: Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Nomos, Baden-Baden, 2009.
KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan: “Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Sınırın Aşılması (TCK. m.27)”, EÜHFD, XI (1-2), 2007.
KÜHL, Kristian: &33 in: Strafgesetzbuch Kommentar, 29. Auflage, C.H. Beck, München, 2018.
MAHMUTOĞLU, Fatih Selami/KARADENİZ, Serra: Türk Ceza Kanunu Genel Hükümler Şerhi, Beta, İstanbul, 2017.
ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Bası, Seçkin, Ankara, 2020.
PERRON, Walter/EISELE, Jörg: &33 in: Schönke/Schröder Strafgesetzbuch, 30. Auflage, C.H. Beck, München, 2019.
ŞAHİN, Mehmet: “Yasal (Meşru) Savunmada Sınırın Aşılması”, TBB Dergisi, 76, 2008.
THOMAS, Fischer: Beck’sche Kurz-Kommentare Strafgesetzbuch, 66. Auflage, C.H. Beck, München, 2019.
ZAFER, Hamide: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 3. Bası, Beta, İstanbul, 2013.
WESSELS, Johannes/BEULKE, Werner/SATZGER, Helmut: Strafrecht Allgemeiner Teil, 48. Auflage, C.F. Müller, Heidelberg, 2018.