TÜRK MEDENÎ KANUNU’NA GÖRE VAKIFLARDA AMACIN DEĞİŞTİRİLMESİ

TMK m.113/I hükmü, vakıf tüzel kişiliğinde amaç değişikliğinin koşullarını düzenlemektedir. Yine amacın gerçekleşmesini önemli ölçüde güçleştiren veya engelleyen koşulların ve yüklemelerin kaldırılması veya değiştirilmesi de aynı hükme tabi kılınmıştır (TMK m.113/II). Çalışmada, vakıf tüzel kişiliği bakımından amaç kavramının anlam ve önemi açıklandıktan sonra, amaç değişikliğinin koşulları maddi ve şekli yönden ayrı ayrı incelenmektedir. Keza vakıfta amaç değişikliğine gidilen hâllerde yeni amacın belirlenme yöntemi, amaç değişikliğinin sonuçları ve sınırları üzerinde de durulmaktadır. TMK m.113/II hükmü uyarınca kaldırılması veya değiştirilmesi söz konusu olan koşul ve yükleme kavramlarından ne anlaşılması gerektiği çalışmada ele alınan bir diğer konudur. Bunun ötesinde, İsviçre Medenî Kanunu’nun ilgili düzenlemeleri bağlamında amaç değişikliğine ilişkin özellik arz eden durumlar olarak vakfedenin amacı değiştirme hakkı (Art. 86a ZGB) ve esaslı olmayan vakıf senedi değişiklikleri (Art. 86b ZGB) temel hatlarıyla açıklanmaktadır. Nihayet çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıflarında yararlananların vakıftan yararlanma koşullarında yapılacak değişiklikler (TMK m.110/V) özel olarak incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Medenî Kanun, Vakıf, Amacın Değiştirilmesi, Türk Hukuku, İsviçre Hukuku

THE CHANGE OF PURPOSE IN FOUNDATIONS ACCORDING TO THE TURKISH CIVIL CODE

Art. 113/I of TCC stipulates the requirements for a change in purpose for foundations. The removal or amendments of conditions which significantly prejudice the purpose of foundation are also subjected to the same requirements (Art. 113/II TCC). In the study, the concept of purpose in foundations is initially clarified, and thereafter the material and formal requirements for the change of purpose are separately examined. The method of determining the new purpose and the results of the change of purpose as well as the limits thereof are also highlighted. Another issue discussed in the study is the notion of conditions that are subject to removal or amendment in accordance with Art. 113/II TCC. Furthermore, in the context of the relevant provisions of the Swiss Civil Code, the right of founder to change the purpose (Art. 86a SCC) and the minor changes to the foundation charter (Art. 86b SCC) are treated as special cases of change of purpose in foundations. Last but not least, the matter of changing the conditions for being beneficiary in the employee benefits foundations (Art. 110/V TCC) is distinctively examined.

Keywords:

Civil Code, Foundation, Change of Purpose, Turkish Law, Swiss Law.,

PDF

___

AKBULUT, Pakize Ezgi: Vakıf Senedinin Tamamlanması ve Değiştirilmesi, İstanbul 2020.
AKINTÜRK, Turgut: “Şart ve Mükellefiyet Kavramları Üzerinde Bir İnceleme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XXVII(3), 1970, s.219-247.
AKİPEK, Jale/AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ, Derya: Türk Medenî Hukuku, C. I, Başlangıç Hükümleri – Kişiler Hukuku, 14. Bası, İstanbul 2018.
AKSOY DURSUN, Sanem: Vakfın Örgütlenmesi ve İşleyişi, İstanbul 2021.
AKÜNAL, Teoman: Türk Medenî Hukukunda Tüzel Kişiler, İstanbul 1995.
ALTUNKAYA, Mehmet: “Vakıflar Kanunu Tasarısı Üzerine Düşünceler”, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, C. II, İstanbul 2007, s.1679-1712.
Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch I, 6. Auflage, Hrsg. Thomas Geiser, Christiana Fountoulakis, Basel 2018 (Atıf: GRÜNINGER, Art. 85/86).
DOĞAN, Murat: Vakıflarda Mal Varlığı, Ankara 2000.
DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan: Türk Özel Hukuku, C. II, Kişiler Hukuku, İstanbul 2020.
EDİS, Seyfullah: İşçilere Yardım Vakıfları, Ankara 1982.
EGGER, A.: Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, C. I, Einleitung und Personenrecht, 2. Auflage, Zürich 1930.
GENÇ ARIDEMİR, Arzu: “Vakfın Amacının Değiştirilmesine İlişkin Hukuki Sorunlar ve Yargıtay’ın Bakışı”, Medeni Hukuk Alanındaki Güncel Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumları, C. III, Dernekler ve Vakıflar, Ed. Baki İlkay Engin, İstanbul 2021, s.37-61.
GUTZWILLER, Max: Die Stiftungen, Schweizerisches Privatrecht, Bd. II, Einleitung und Personenrecht, Basel-Stuttgart 1967.
GÜNERİ, Hasan: Türk Medenî Kanunu Açısından Vakıfta Amaç Kavramı ve Amacına Göre Vakıf Türleri, Ankara 1976.
GÜRSOY, Kemal Tahir: “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Şart ve Mükellefiyetler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, X(1), 1953, s.457-541.
Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen- und Familienrecht – Partnerschaftsgesetz, 3. Auflage, Hrsg. Peter Breitschmid, Alexandra Jungo, Zürich 2016 (Atıf: EISENRING).
HATEMİ, Hüseyin: Türk Hukuku’nda Vakıf Kurma Muamelesi, İstanbul 1969.
HAUSHEER, Heinz/AEBI-MÜLLER, Regina E.: Das Personenrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches, 4. Auflage, Bern 2016.
HÜRLIMANN-KAUP, Bettina/SCHMID, Jörg: Einleitungartikel des ZGB und Personenrecht, 3. Auflage, Zürich-Basel-Genf 2016.
İKİZLER, Metin: “Vakıf Senedinde Değişikliğe Gidilmesi (TMK m.107, 112 ve 113’ün Kapsamı ve Birbirleriyle İlişkisi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XI(1-2), 2007, s.165-208.
İKİZLER, Metin/KURBAN, Yasin: Eski ve Yeni Vakıflar Hukuku, Ankara 2020.
İŞERİ, Ahmet: Türk Medenî Kanununa Göre Vakıf (Tesis), Ankara 1968.
Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch: Einleitung (GMÜR Max) - Personenrecht (HAFTER Ernst), 2. Auflage, Bern 1919 (Atıf: HAFTER).
KÖPRÜLÜ, Bülent: Medenî Hukuk: Genel Prensipler – Kişinin Hukuku, 2. Bası, İstanbul 1984.
OĞUZMAN, M.Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe: Kişiler Hukuku, 19. Bası, İstanbul 2020.
ÖĞÜZ, Tufan: Türk Hukukunda Vakıf Tüzel Kişiliğinin Hukuki Esasları, İstanbul 2007.
ÖZ, Turgut: “Vakfın Amacına İlişkin Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi”, Medeni Hukuk Alanındaki Güncel Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumları, C. III, Dernekler ve Vakıflar, Ed. Baki İlkay Engin, İstanbul 2021, s.7-30.
ÖZSUNAY, Ergun: Medenî Hukukumuzda Tüzel Kişiler, 5. Bası, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1982.
PEDRAZZINI, Mario M./OBERHOLZER, Niklaus: Grundriss des Personenrechts, 3. Auflage, Bern 1989.
REBER, Markus/HURNI, Christoph: Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Materialien zum Zivilgesetzbuch, C. II, Bern 2007.
RIEMER, Hans Michael: Das Personenrecht, Die juristischen Personen, Die Stiftungen: Systematischer Teil und Kommentar zu Art. 80-89bis ZGB, 3. Auflage, Bern 1975.
SAYMEN, Ferit H.: Medenî Hukukumuzda Hükmî Şahıslar, İstanbul 1944.
SEROZAN, Rona: Tüzel Kişiler, Özellikle: Dernekler ve Vakıflar, İstanbul 1994.
TUOR, Peter/SCHNYDER, Bernhard/SCHMID, Jörg/JUNGO Alexandra: Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, Zürich-Basel-Genf 2015 (Atıf: TUOR/SCHNYDER/SCHMID).
UYAN, Göktürk: “Kaynak İsviçre Medeni Kanunu’nun Vakıflara İlişkin Hükümlerinde Yapılan Değişiklik ve Yenilikler Üzerine Bir İnceleme: Aynı Zamanda Türk Medeni Kanunu’nun İlgili Hükümlerinin Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi”, Uğur Alacakaptan’a Armağan, C. II, İstanbul 2008, s.667-720.
YAĞCI, Kürşad: “Yargıtay Kararlarında Yönetime İlişkin Konularda Vakıf Senedi Değişiklikleri”, Medeni Hukuk Alanındaki Güncel Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumları, C. III, Dernekler ve Vakıflar, Ed. Baki İlkay Engin, İstanbul 2021, s.67-109.
ZEVKLİLER, Aydın/ACABEY, M.Beşir/GÖKYAYLA, K. Emre: Medeni Hukuk: Giriş – Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku – Aile Hukuku, Ankara 2000.