Manevi Yönelim Ölçeği'nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Bu çalışmada, bireylerin manevi yönelimlerini değerlendirmeye ilişkin Manevi Yönelim Ölçeği geliştirmek amaçlanmıştır. Ölçeğin geliştirilmesi çalışmasına 872 üniversite öğrencisi (492 kadın; 380 erkek) katılmıştır. Manevi Yönelim Ölçeği'nin yapı geçerliğini sınamak için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin toplam varyansın % 47.50'sini açıklayan bir faktörden oluştuğu ve bir boyut ile temsil edilen modelin uyum endekslerinin uygun olduğu saptanmıştır (?2=239.718, sd=100, p= .000), ?2/ sd= 2.39, RMSEA=0.06, RMR= 0.05, GFI=0.93, AGFI=0.90, CFI=0.95, IFI=0.95, NFI=0.92). Böylece, 16 maddeden oluşan 7'li likert tipi bir ölçek ortaya çıkmıştır. Ölçeğin ölçüt-bağımlı geçerliliği ve güvenirlik çalışmalarına 277 üniversite öğrencisi (172 kadın; 105 erkek) katılmıştır. Benzer ölçekler geçerliği, korelasyon r=.57 p< .01 olarak bulunmuştur. Ölçeğin güvenirlik çalışması ise iki yolla hesaplanmıştır: Birincisi, Cronbach Alpha katsayısı (Alpha=.87); ikincisi, test-tekrar test güvenirlik katsayısı (r=.84). Bu sonuçlar, ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir

Development of Spiritual Orientation Scale: The Study Of Validity and Reliability

The objective of the study is to develop a Spiritual Orientation Scale, which is to be utilized to evaluate spiritual orientation of individuals. 872 university students (492 females and 380 males) participated in the study to develop the scale. Exploratory and confirmatory factor analyses were conducted to test the structural validity of the spiritual orientation scale. It was determined that the scale was consisted of one factor that explained 47.59 % of the total variance, and the fit indices of the model represented by one dimension were ?2=239.718, sd=100, p= .000, ?2/ sd= 2.39, RMSEA=0.06, RMR= 0.05, GFI=0.93, AGFI=0.90, CFI=0.95, IFI=0.95, NFI=0.92. Thus, a 7 point Likert-type scale with 16 items was created. 277 university students (172 females and 105 males) participated in content validity and reliability studies for the scale. Similar scales validity, correlation was found as r = .57 p< .01. Reliability of the scale was assessed using two methods: The first was Cronbach alpha coefficient (Alpha = .87); and the second was test-retest reliability coefficient (r = .84). These findings demonstrated that the scale was a valid and reliable measurement tool.

PDF

___

American Counseling Association. (2014). Code of ethics. https://www.counseling.org/resources/aca-code- of-ethics.pdf adresinden 3 Eylül 2015 tarihinde erişilmiştir.
Adler, A. (1993). Psikolojik aktivite (Çev. Belkıs Çorakçı). Ankara: Say Yayınları.
Benner, D. G. (1989). Toward a psychology of spirituality: Implications for personality and psychotherapy. Journal of Psychology and Christianity, 8(1), 19-30.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (12. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma
yöntemleri (17.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Cashwell, C. S., & Young, J. S. (2004). Spiritiuality in counselor training: a content analysis of syllabi from introductory spirituality courses. Couseling and Values, 48(2), 96-109.
Childs, C. Y. (2014). Exploratory factor analysis of the spiritual wellness inventory. Unpublished doctoral dissertation, Cleveland State University.
Corey, G. (2005). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları (7. baskı). Ankara: Mentis Yayınları.
Cornish, M. A. (2010). The integration of religion and spirituality in group therapy: Practitioners' perceptions and practices. Graduate Theses and Dissertations, Iowa State University.
Cornish, M. A., Wade, N. G, & Post, B. C. (2012). Attending to religion and spirituality in group counseling: Counselors' perceptions and practices. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice,16(2), 122-137. DOI:org/10.1037/a0026663
Corsini, R. J. ve Wedding, D. (2012). Modern psikoterapiler. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Çakıroğlu, A. ve Kalaycıoğlu, E. (2009). Türkiye'de dindarlık: Uluslararası bir karşılaştırma. http://research.sabanciuniv.edu/13119/1/Rapor_Kamu-dindar/ 12 Aralık 2015 tarihinde edinilmiştir.
Dailey, S. F., Curry, J. R., Harper, M. C., Hartwig Moorhead, H. J., & Gill, C. S. (2011). Exploring the spiritual domain: Tools for integrating spirituality and religion in counseling. Retrieved from http://counselingoutfitters.com/ vistas/vistas11/Article_99.pdf.
Delaney, C. (2003). The spirituality scale: Development, refinement and psychometric testing of an instrument to assess the human spiritual dimension. Unpublished doctoral dissertation, The University of Connecticut.
Dobmeier, R. A.,& Reiner, S. M. (2012). Spirituality in the counselor education curriculum: a national survey of student perceptions. Counseling and Values, 57(1), 47-65. DOI:10.1002/j.2161- 007X.2012.00008.x
Doğan, T. (2003). İyilik halini değerlendirme ölçeğinin Türk toplumuna uyarlama, güvenirlik ve geçerlilik. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 9- 11 Temmuz 2003, Bildiri Özeti, Malatya: İnönü Üniversitesi.
Doğan, T. (2004). Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ellison, C. W. (1983). Spiritual well-being: Conceptualization and measurement. Journal of Psychology and Theology, 11(4), 330-340.
Emmons, R. A. (2000). Is spirituality an intelligence? Motivation, cognition, and the psychology of ultimate concern. The International Journal for the Psychology of Religion, 10(1), 3-26. DOI:10.1207/S15327582IJPR1001_2
Field, A. P. (2009). Discovering statistics using SPSS: and sex and drug sandrock 'n' roll (third edition). London: Sage publications.
Frankl, V. E. (1993). İnsanın anlam arayışı. Ankara: Öteki Yayınevi.
Fordham, F. (1997). Jung psikolojisi (Çev. Aslan Yalçıner). Ankara: Say Yayınları.
Good, J. J. (2010). Integration of spirituality and cognitive-behavioral therapy for the treatment of depression. Unpublished doctoral dissertation,Philadelphia College of Osteopathic Medicine.
Güler, Ö. (2007). Tanrı Algısı Ölçeği (TA): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Fakültesi
Hall, T. W., & Edwards, K. J. (1996). The initial development and factor analysis of the Spiritual Assessment Inventory. Journal of Psychology and Theology, 24(3), 233-249.
Hayta, A. (2006). Anneden Allah'a: Bağlanma teorisi ve İslâm'da Allah tasavvuru. Değerler Eğitimi Dergisi, 4(12), 29-63.
Hill, P. C., & Pargament, K. I. (2003). Advances in the conseptualization and measurement of religion and spirituality: Implications for physical and mental health research. American Psychologist, 58(1), 64-74.
Hood, R. W. (2013). Mistik, manevi ve dini tecrübeler (Çev. Hüseyin Yeğin). R. F. Paloutzian ve C. L. Park (Ed.), Din ve maneviyat psikolojisi yeni yaklaşımlar ve uygulama alanları (s. 127-156). Ankara: Phoenix Yayınevi.
Ingersoll, R. E. (1994). Spirituality, religion and counseling: Dimension and relationships. Counseling and
Values, 38(2), 98-111. http://ehis.ebscohost.com/eds/detail adresinden 28 Mayıs 2012 tarihinde erişilmiştir.
Ingersoll, R. E. (1995). Construction and initial validation of the spiritual wellness inventory. Unpublished doctoral dissertation, Kent State University, Ohio.
Jagers, R. J., & Smith, P. (1996). Further examination of the Spirituality Scale. Journal of Black Psychology,
(4), 429-442. DOI: 10.1177/00957984960224002
Kass, J. D., Friedman, R., Leserman, J., Zuttermeister, P. C., & Benson, H. (1991). Health outcomes and a
new index of spiritual experience. Journal for the Scientific Study of Religion, 30(2), 203-211.
DOI:10.2307/1387214
Kilpatrick, S. D., & McCullough, M. E. (1999). Religion and spirituality in rehabilitation psychology. Rehabilitation Psychology,44 (4), 388-402.
Langer, K. C. (2013). Witnesses of the wounded soul: a pilot exploratory mixed-method study about therapists' experiences working with individuals diagnosed with borderline personality disorder. Unpublished doctoral dissertation, Palo Alto, California.
Larson, D. B., & Larson, S. B. (2003). Spiritualty's potential relevance to physical and emotional health: a brief review of the quantitative research. Journal of Psychology and Theology, 31(1), 37- 51.
MacDonald, D. (2004). Collaborating with students' spirituality. Professional School Counseling,7(5), 293- 300.
Maslow, A. H. (1996). Dinler, değerler, doruk deneyimler (Çev. H. K. Sönmez). İstanbul: Kuraldışı Yayınları.
Merter, M. (2006). Dokuz yüz katlı insan- transpersonal psikoloji. İstanbul: Kaknüs.
Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
Miller, L. ve Kelley, B. S. (2013). Dindarlık ve maneviyatın ruh sağlığı ve psikopatoloji ile ilişkisi (Çev. Özlem Güler Aydın). R. F. Paloutzian ve C. L. Park (Ed.), Din ve maneviyat psikolojisi yeni yaklaşımlar ve uygulama alanları (s.343-376). Ankara: Phoenix Yayınevi.
Morgen, K., Morgan, O. J., Cashwell, G., & Miller, G. (2010). Strategies for the competent integration of spirituality http://counselingoutfitters.com/ vistas/vistas10/Article_84.pdf ss.1-10. addictions counseling training and supervision.
Morrison, J. Q., Clutter, S. M., Pritchett, E. M., & Demmitt, A. (2009). Perceptions of clients and counseling professionals regarding spirituality in counseling. Counseling and Values, 53, 183-194. DOI:10.1002/j.2161-007X.2009.tb00124.x
Myers, J. E., Sweeney, T. J., & Witmer, J. M. (2000). The wheel of wellness counseling for wellness: A holistic model for treatment planning. Journal of Counseling and Development, 78(3), 251-266. DOI:10.1002/j.1556-6676.2000.tb01906.x
Myers, J. E., Sweeney, T. J., & Witmer, J. M. (2001, 2004). Wellness Evaluation of lifestyle: Sampler set manual, instrument (form S), and scoring guide. Mind Garden İnc.
Newberg, A. B. ve Newberg, S. K. (2013). Dini ve manevi tecrübenin nöropsikolojisi (Çev. Şeyma Turan). R. F. Paloutzian ve C. L. Park (Ed.), Din ve maneviyat psikolojisi temel yaklaşımlar ve ilgi alanları (s .401-431). Ankara: Phoenix Yayınevi.
Oman, D. ve Thoresen, C. E. (2013). Din ve maneviyat sağlığı etkiler mi? (Çev. Özer Çetin). R. F. Paloutzian ve C. L. Park (Ed.), Din ve maneviyat psikolojisi yeni yaklaşımlar ve uygulama alanları (s.295- 341). Ankara: Phoenix Yayınevi.
Osborn, D., Street, S., & Bradham-Cousar, M. (2012). Spiritual needs and practices of counselor education students. Adultspan Journal,11(1), 27-38. DOI: 10.1002/j.2161-0029.2012.00003.x
Piedmont, R. L. (1999). Does spirituality represent the sixth factor of personality? Spiritual transcendence and the five-factor model. Journal of Personality, 67(6), 985-1013. DOI: 10.1111/1467-6494.00080
Plump, A. M. (2011). Spirituality and counselling: are counsellors prepared to ıntegrate religion and spirituality into therapeutic work with clients? Canadian Journal of Counselling and Psychotherapy,
Post, B. C., Wade, N. G., & Cornish, M. A. (2014). Religion and spirituality in group counseling: beliefs and preferences of university counseling center clients. Group Dynamics Theory, Research, and
Practice, 18 (1), 53-68. DOI: 10.1037/a0034759
Powers, R. (2005). Counseling and spirituality: A historical review. Counseling and Values, 49(3),
Robertson, L. A. (2010). The spiritual competency scale. Counseling and Values, 55(1), 6-24. 217-225. DOI: 10.1002/j.2161-007X.2005.tb01024.x DOI:10.1002/j.2161-007X.2010.tb00019.x
Rose, E. M., Westefeld, J. S., & Ansley, T. N. (2001). Spiritual ıssues in counseling: clients' beliefs and preferences. Journal Of Counseling Psychology, 48(1), 61-71. DOI: 10.1037/1941-1022.S.1.18
Rusu, P. P., & Turliuc, M. N. (2012).Ethical ıssues of integratıng spiritualıty and religıon in couple and family therapy, Romanian Journal of Bioethics, 9(1), 83-95.
Seligman, M. E. P. (2007). Gerçek mutluluk (Çev. Semra Kunt Akbaş). Ankara: HYB Basım Yayın.
Stanard, R., Sandhu, D., & Painter, L. (2000). Assessment of spirituality in counseling. Journal of Counseling & Development, 78(2), 204-210. DOI: 10.1002/j.1556-6676.2000.tb02579.x
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (4.baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Turner, R. P., Lukoff, D., Barnhouse, R. T., & Lu, F. G. (1995). Religious or spiritual problem: A culturally sensitive diagnostic category in the DSM-IV. The Journal of Nervous and Mental Disease, 183(7), 435-443.
Vieten, C., Scammell, S., Pilato, R., Ammondson, I., Pargament, K. I., & Lukoff, D. (2013). Spiritual and religious competencies for psychologists. Psychology of Religion and Spirituality, 5(3), 129-144. DOI: 10.1037/a0032699
Witmer, J. M., & Sweeney, T. J. (1992). A holistic model for wellness and prevention over life span. Journal Of Counseling, & Development, 71(2),140-148. DOI: 10.1002/j.1556-6676.1992.tb02189.x
Wolf, C. T., & Stevens, P. (2011). Integrating religion and spirituality in marriage and family counseling. Counseling and Values, 46(1),66-75. DOI: 10.1002/j.2161-007X.2001.tb00207.x
Young, J., Wiggins-Frame, M., & Cashwell, C. (2007). Spirituality and counselor competence: A national survey of American Counseling Association members. Journal of Counseling & Development, 85, 47-52. DOI: 10.1002/j.1556-6678.2007.tb00443.x
Zinnbauer, B. J., & Pargament, K. I. (2013). Dindarlık ve Maneviyat (Çev. Sevdenur Düzgüner). R. F. Paloutzian ve C. L. Park (Ed.), Din ve maneviyat psikolojisi (s.61-102). Ankara: Phoenix Yayınevi.
http://www.aservic.org/resources/spiritual-competencies/ adresinden 10 Eylül 2015 tarihinde erişilmiştir.
http://www.aservic.org/resources/aservic-white-paper-2/ adresinden 10 Eylül 2015 tarihinde erişilmiştir.
http://maneviyat.erciyes.edu.tr adresinden 20 Temmuz 2015 tarihinde erişilmiştir.
http://www.apa.org/pubs/journals/rel adresinden 10 Eylül 2015 tarihinde erişilmiştir.