Faruk Caner YAM

İlkokul Öğrencilerinin RehberÖğretmene (Psikolojik Danışman)İlişkin Algılarının Metaforik Olarak İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, ilkokul öğrencilerinin rehber öğretmen kavramına ilişkin algılarınımetaforikolarak incelemektir. Araştırmaya 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılında bir ilkokulda bulunan 31’iikinci sınıf, 51’i üçüncü sınıf ve 36’sı dördüncü sınıf olmak üzere toplam 108 ilkokul öğrencisi katılmıştır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış anket formuyla toplanmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile incelenmiş ve çeşitli temalar oluşturulmuştur. İçerik analizi sonucunda, güven duyulan/kurtarıcı rehber öğretmen, bilgi veren/yararlı/yol gösteren rehber öğretmen, destek/huzur veren ve rahatlatan rehber öğretmen ve kişiler arası çekici/sevgi ve mutluluk veren rehber öğretmen temaları oluşturulmuştur. Yapılan analiz sonucuna göre ilkokul öğrencilerinin, rehber öğretmeni güvenilen, bilgili, yol gösteren, rahatlatan, huzur veren, çözüm bulan şeklinde ifadelerle temsil ettikleri görülmüştür. Diğer bir ifade ile ilkokul öğrencilerininrehber öğretmeni, herhangi bir alanda karşılaştıklarısorunlara çözüm bulan yardım kaynağı olarak gördükleri sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular alan yazın ışığında tartışılmış ve alan çalışanlara, araştırmacılara ve politika üreticilerine çeşitli öneriler sunulmaya çalışılmıştır.

Metaphorical Investigation of Primary School Students' Perceptions of Guidance Teacher (Psychological Counselor)

The aim of this study was to examine metaphorically the perception of primary school students about the concept of guidance teacherA total of 108 primary school students, 31 of whom are second grade, 51 of them are third grade and 36 of them are fourth grade, participated in the study in 2018-2019 academic year. The data of the research were collected with a semi-structured questionnaire form. The data obtained from the study were examined by content analysis method and various themes were created. As a result of content analysis, trusted / rescuing guidance counselor,informative/useful/guiding,support/peaceandcomfortand interpersonal attractive / love and happiness guidance teacher themes were created. According to the results of the analysis, it was seen that primary school students represented the counselor teacher as trusted, knowledgeable, guiding, relaxing, giving peace, finding solutions. In other words, it was concluded that they consider primary school children guidance teachers as a source of help finding solutions to problems encountered in any field. The findings of the study were discussed in the light of the literature and various suggestions were presented to the field employees, researchers and policy makers.

PDF

___

Aluede, O., ve Egbochuku, E. (2009). Teachers' opinions of school counseling programs in Nigerian secondary schools. Educational Research Quarterly, 33(1), 42.
Amundson, N. E. (2011). Active engagement and the use of metaphors in employment counseling. Journal of Employment Counseling, 48(4), 182-185.
Amatea, E. S. ve Clark, M. A. (2005). Changing schools, changing counselors: A qualitative study of school administrators’ conceptions of the school counseling role. Professional School Counseling, 9(1), 16-27
American School Counselor Association [ASCA] (2020a). The school counselor and comprehensive school counselingprograms. https://www.schoolcounselor.org/asca/media/asca/home/SCCompetencies.pdf adresinden ulaşılmıştır.
American School Counselor Association [ASCA] (2020b). https://www.schoolcounselor.org/school-counselors-members/careers-roles adresinden ulaşılmıştır.
Başaran, M. (2008). İlköğretim okullarındaki yönetici ve sınıf rehber öğretmenlerinin psikolojik danışma ve rehberlik faaliyetlerinden beklentileri. Yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Bakırcıoğlu, R. (2005). Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayınları.
Beesley, D. ve Frey, L. L. (2006). Principals' perceptions of school counselor roles and satisfaction with school counseling services. Journal of School Counseling, 4(14), 1-27.
Bıçak, A. (2006). Resmi ilköğretim okulu rehber öğretmenlerinin görevlerini gerçekleştirme düzeyine ilişki bir çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü Akdeniz Üniversitesi, Antalya
Camadan, F. ve Kahveci, G. (2013). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerinin rehber öğretmene (psikolojik danışman) ilişkin algılarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1371-1392.
Camadan, F. ve Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211.
Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4), 693-712.
Cohen, L., Manıon, L. ve Morrıson, K. (2013). Research methods in education. ABD: Routledge.
Corey, Gerald. (2008). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları (Çev: T. Ergene). (1. baskı), Ankara: Mentis Yayıncılık.,
Eisenhart, M. A. ve Howe, K. R. (1992). Validity in educational research. In M. LeCompte, W. Millroy, ve J. Preissle (Eds.), The handbook of qualitative research in education. (pp. 642-680). San Diego: Academic Press.
Erkan, S. (1997). İlköğretim öğrencilerinin rehberlik ihtiyaçlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Eğitim Yönetimi, 3, 333-406.
Erkan, S. (2017). Psikolojik danışma ve rehberlikte program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Ginter, E. J., Scalise, J. J. ve Presse, N. (1990). The elementary school counselor's role: Perceptions of teachers. The School Counselor, 38(1), 19-23.
Guba, E. G. ve Lincoln, Y. S. (1981). Effective evaluation: Improving the usefulness of evaluation results through responsive and naturalistic approaches. San Fransisco, CA: Jossey-Bass.
Gündüz, B., İnandı, Y. ve Tunç, B. (2014). Okul yöneticilerinin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri: Betimsel bir çalışma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 19-34.
Güven, M. (2005). İlköğretimde çocuğu olan velilerin çocuklarının okullarındaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin algı ve beklentileri. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
Gladding, S. T. (2013). Psikolojik danışma: kapsamlı bir meslek (Çev. Edt: N. Voltan-Acar). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Gibson, R. L. (1999). Introduction to counseling and guidance. Prentice Hall.
Glossoff, H. L., ve Koprowicz, C. L. (1990). Children achieving potential: An introduction to elementary school counseling and state-level policies. Alexandria, VA: American Association for Counseling and Development and National Conference of State Legislatures. Denver. Hill, N. R. (2003). Promoting and celebrating multicultural competence in counselor trainees. Counselor Education and Supervision, 43, 39-51.
Hackney, H. ve Cormier, S. (2008). Psikolojik danışma ilke ve teknikleri: Psikolojik yardım süreci el kitabı (Çev. Ergene, T. ve Aydemir Sevim, S.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
Jensen, D. (2006). Metaphors as a bridge to understanding educational and social contexts. International Journal of Qualitative Methods, 5(1), 36-54.
Karataş, Z. ve Baltacı, H. Ş. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 427-460.
Karataş, K. ve Sönmez, N. (2019). Lise Öğrencilerinin Rehberlik Hizmetlerine ve Rehber Öğretmene İlişkin Görüşleri: Metaforik Bir Analiz. Journal of Theoretical Educational Science, 12(3), 915-934.
Nas, E. (2019). Bir metafor çalışması: öğrencilerin rehberlik servisine ilişkin algıları. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 291-301.
Özmen, Z. K. ve Kabapınar, Y. (2019). Sınıf Öğretmenleri ve Okul Psikolojik Danışmanları Birbirlerini Nasıl Algılamaktadır?. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(53), 482-521.
Kutlu, M. ve Güven, M. (2002). Özel ve resmi ilköğretim okulu öğrencilerinin öğretmenlerinden bekledikleri ve gözledikleri rehberlik davranışları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(18), 15-24.
Kuhn, L. (2004). Student perceptions of school counselor roles and functions.Unpublished thesis. Faculty of the Graduate School of the University of Maryland, College Park.
Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil. (Çev. Demir, G.Y). İstanbul: Paradigma Yayınları.
Lepkowski, W. J. ve Packman, J. (2006). Can counselors learn to accurately assess their skills?: Study of counselors-in-training’s self-assessments. Retrieved on July, 5, 1-12.
Maxwell, J. (1992). Understanding and validity in qualitative research. Harvard Educational Review, 62(3), 279-301.
Madlambayan, J. V. (2017). Students’ perceived level of importance and performance of school counselor roles and functions. International Journal of Innovation and Research in Educational Sciences, 4(4), 456-463.
Memduhoğlu, H.B. ve Dalçiçek, E. (2016). Öğretmenlerin rehberlik servisine ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 47, 137-148.
Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği (2017). https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/10113305_yeni_rehbrlk_yon.pdf adresinden ulaşılmıştır.
Midgley, W., Trimmer, K. ve Davies, A. (Eds.). (2014). Metaphors for, in and of education research. Cambridge Scholars Publishing
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis an expanded sourcebook. London: Sage Publication.
Özabacı, N., Sakarya, N. ve Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.
Polat, C. (2007). İlköğretim okulları sekizinci sınıf öğrencilerinin okul psikolojik danışma ve rehberlik servisinden yararlanma düzeylerinin belirlenmesi . Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Poyraz, C. (2007). Orta dereceli okullarda yürütülen rehberlik hizmetleri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Piaget, J. (1964). Part I: Cognitive development in children: Piaget development and learning. Journal of Research in Science Teaching, 2(3), 176-186.
Shi, Q., Liu, X. ve Leuwerke, W. (2014). Students' perceptions of school counselors: an investigation of two high schools in Beijing, China. Professional Counselor, 4(5), 519-530.
Solmonson, L. L., Roaten, G. K., Jones, D. G. ve Albrecht, A. C. (2014). College freshmen’s perceptions of high school counselors. Journal of Professional School Counseling: Practice Theory, and Research, 41(1), 2-16.
Sackett, C. R., Farmer, L. B. ve Moran, K. B. (2018). A phenomenological inquiry of high school students' meaningful experiences with school counselors. Journal of School Counseling, 16(19),1-31.
Tatlılıoğlu, K. (1999). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık servisinden beklentiler üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Selçuk Üniversitesi, Konya.
Tan, H. ve Baloğlu, M. (2011). Psikolojik danışma ve rehberlik teori ve uygulama. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Ünal, A. ve Ünal, E. (2010). Öğretmen ve öğrencilerin rehber öğretmeni algılamalarına ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 919-945.
Ünal, A., Yıldırım, A. ve Çelik, M. (2010). İlköğretim okulu müdür ve öğretmenlerinin velilere ilişkin algılarının analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 260-272.
Vail, K. ( 2005). What do counselors do?. American School Board Journal, 192(8), 24–27.
Yıldırım, Al. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yalçın, S., Yılmaz, M. ve Karakaya, Y. (2017). Ortaöğretim öğrencilerin rehberlik ve psikolojik danışma servislerine ilişkin bakış açılarının incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8 (26), 277-289.
Yalçın, S., Yılmaz, M. ve Karakaya, Y. (2018). Okul yöneticilerinin psikolojik danışma ve rehberlik servislerine ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 662-675.
Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde rehberlik hizmetleri: okulöncesi eğitim-ilköğretim-ortaöğretim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yeşilyaprak, B. (2008). Eğitimde rehberlik hizmetleri: Gelişimsel yaklaşım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yüksel-Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-26.
Zalaquett, C. P. (2005). Principals’ perceptions of elementary school counselors’ role and functions. Professional School Counseling, 8(5), 451-457.
Zhao, H. ve Huang, J. (2008). Interpreting metaphor in use by Mandarin teachers of English. Polyglossia 15, 1-9.