Education Policies and Practices towards Gifted and Talented Students in Turkey

Küreselleşen ve rekabetin her düzeyde hissedildiği günümüz dünyasında, hızla gelişen bilim ve teknolojiyi takip edecek, kullanacak ve geliştirecek üstün zekâlı/yetenekli bireyler, ülkelerin en önemli hazineleri haline gelmiştir. Ulusların varlıklarını devam ettirebilmesi ve ilerlemesi, yeni bilgi üretme ve bu bilgiyi yenilikçi ve rekabet avantajı sağlayan ürün ve hizmete dönüştürmekle mümkündür. Bu kapsamda, toplam nüfus içinde genellikle yüzde iki gibi küçük bir oranı oluşturan üstün zekâlı/yetenekli bireylerin tanılanması ve eğitilmesi büyük önem taşımaktadır. Ülkemiz geçmişte üstün zekâlıların--yeteneklilerin eğitimi konusunda dünyada en önde gelen ülkelerden birisi olmuş ve yetiştirdiği insanlar ile tarihte iz bırakmıştır. Bu çalışma, literatür bilgisine dayalı olarak, ülkemizdeki üstün zekâlı--yeteneklilerin eğitimi konusundaki politikaları irdelemek ve mevcut durumu ortaya koymak amacı ile gerçekleştirilmiştir. Varılan sonuçlar çerçevesinde, üstün zekalı/yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarına yanıt verecek farklılaştırılmış ve esneklik gösteren programlar geliştirilmesi, mevcut programların iyileştirilmesi, sorunların belirlenmesi ve üstesinden gelinmesi yönünde değerlendirme etkinliklerine önem verilmesi, yetiştirici kadrolarının desteklenmesi ve gerekli yasal düzenlemelerin yapılması yönünde birtakım önerilere yer verilmiştir.

Tiirkiye’de Üstün Zekâlı ve Yetenekli Öğrencilerin Eğitimine İlişkin Politika ve Uygulamalar

Küreselleşen ve rekabetin her düzeyde hissedildiği günümüz dünyasında, hızla gelişen bilim ve teknolojiyi takip edecek, kullanacak ve geliştirecek üstün zekâlı/yetenekli bireyler, ülkelerin en önemli hazineleri haline gelmiştir. Ulusların varlıklarını devam ettirebilmesi ve ilerlemesi, yeni bilgi üretme ve bu bilgiyi yenilikçi ve rekabet avantajı sağlayan ürün ve hizmete dönüştürmekle mümkündür. Bu kapsamda, toplam nüfus içinde genellikle yüzde iki gibi küçük bir oranı oluşturan üstün zekâlı/yetenekli bireylerin tanılanması ve eğitilmesi büyük önem taşımaktadır. Ülkemiz geçmişte üstün zekâlıların—yeteneklilerin eğitimi konusunda dünyada en önde gelen ülkelerden birisi olmuş ve yetiştirdiği insanlar ile tarihte iz bırakmıştır. Bu çalışma, literatür bilgisine dayalı olarak, ülkemizdeki üstün zekâlı—yeteneklilerin eğitimi konusundaki politikaları irdelemek ve mevcut durumu ortaya koymak amacı ile gerçekleştirilmiştir. Varılan sonuçlar çerçevesinde, üstün zekalı/yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarına yanıt verecek farklılaştırılmış ve esneklik gösteren programlar geliştirilmesi, mevcut programların iyileştirilmesi, sorunların belirlenmesi ve üstesinden gelinmesi yönünde değerlendirme etkinliklerine önem verilmesi, yetiştirici kadrolarının desteklenmesi ve gerekli yasal düzenlemelerin yapılması yönünde birtakım önerilere yer verilmiştir.

PDF

___

Akkanat, H. (1999). Üstün veya özel yetenekliler. Milli Eğitim Bakanlığı Dergisi, (103).
Akkutay, Ü. (1984). Enderun mektebi. Ankara: Gazi Üniversitesi Basımevi. (38)
Akyüz, Y. (2004). Türk eğitim tarihi (12. Baskı) Ankara: PegemA Yayınları.
Armağan, M. (2008). Üstün yeteneklilerin fabrikası: Enderun Mektebi. http://www.enderun.com/component/content/article/39-enderun-mektebi/54-enderun
Ataman,A. (l998a). Üstün zekâlılar için ilköğretimde uygulanabilir bir model. Eğitimde Yansımalar. I. Ulusal Sempozyumu, (27 28 Kasım 1998, Ankara), Ankara, 296-300.
Ataman, A. l998b). Özel eğitime giriş. Anadolu Üniversitesi Yayınları, 181-182.
Brody, L.E. and Mills, C. J. (1997). Gifted children with learning disabilities: review of the issues. Journal ofLearning Disabilities, 30(3): 282-286.
Çocukvakfı (2004). Üstün Yetenekli Çocuklar Durum Tespiti Komisyonu Ön Raporu. 1. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları. http://Www.cocukvakfı.org.tr/icerik.aspx?id:78
Coşkun, B. (2007). Görsel sanatlarda üstün yetenekli çocukların eğitim ile ilgili öğretmen görüşleri ve değerlendirmesi. Ankara Gazi Üniversitesi, yayımlanmış yükseklisans tezi.
Çağlar, D. (1990). Türkiye’de Özel eğitimin bugünkü durumu ve sorunları, Eğitim Bilimleri I. Ulusal Kongresi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. 24-28 Eylül.
Çatalbaş, Ş. 1999). Üniversite öğrencilerinin psikolojik gereksinimleri ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Kocaeli Üniversitesi yayımlanmış yiiksek lisans tezi, 15-18.
Çepni, S. ve Gökdere, M. (2002). Profiles of the gifted students in turkey. Education: Changing Times, Changing Needs, First International Conference On Education, Faculty Of Education Eadstern Mediterranean University Gazimağusa, Turkish Republic Of Northern Cyprus.
Çetinkaya, A. B. (2009). Osmanlı İmparatorluğu’nun “saray okulu”; Enderün. http://dusuncekahvesi.blogspot.com/2009/07/osmanl-devletinin-saray-okulu
Dağlıoğlu,E. (1995). İlkokul 2.-5. sınıflara devam eden çocuklar arasından üstünyetenekli olanların belirlenmesi. Ankara Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü yayımlanmış uzmanlık tezi, 142-144
Davaslıgil, Ü. (1990). Üstün çocuklar. Yaşadıkça Eğitim, 13, 17-22.
Davaslığil, Ü. ve Zeana, M. (2004). Üstün zekâlıların eğitimi projesi. ]. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 84-86
Demirel, Ö. (2002). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: PegemA Yayıncılık, 37-39.
Deri, M. (2008). Osmanlı devletinde eğitim Öğretim sistemi. http://Www.sosyalbilğiler.gen.tr/osmanli-devletinde-egitim-sistemi/
Doğan, R. (1997). Osmanlı eğitim kurumları ve eğitimde ilk yenileşme hareketlerinin batılılaşma açısından tahlili. Ankara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37(1), 407-442.
Enç, M. (1995). Özel eğitime giriş ve “Üstün beyin gücü-gelişim, uyum ve eğitimleri”. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
Enç, M. (2005). Üstün beyin gücü. Ankara Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 201-206
Coates, E.R. (tarihsiz). The Jeffersonian perspective. http://eyler.freeservers.com/JeffPers/jefpco1l.htm
Frasier, M. M., Garcia, J. H., Passow, A. H. (1995). review of assessment issues in gifted education and their implications for identifying gifted minority students (RM95204). Storrs, CT: The National Research Center on the Gifted and Talented, University of Connecticut, http://WWW.ğifted.uconn.edu/nrcgt/frasgarchtml
Gazeteport (30Temmuz, 2013). Dahiler okulunda hüsran. http://WWW.gazeteport.com.tr/haber/141410/dahiler-okulunda-husran
Gilman, B. (tarihsiz). Where shall send my gifted child to school? http://WWW.gifteddevelopment.com/PDF_fıles/bğchoicepdf
Gür, Ç. (2006). Sanat eğitim programının üst sosyo-ekonomik düzeyden gelen altı yaş üstün yetenekli çocukların çizim becerilerine etkisi. Ankara Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü yayımlanmış doktora tezi.
Karakaş S. Kafadar, H., Erzengin, Ö.U, 1rak, M., Kaya, G., and Güney, C. vd. (1998). The Ejjfect ofAging on Cognitive Processes. International Psychogeriatric Association IPA, İstanbul, 298-300.
Habertürk (18.07.2013). stün zekâl ıya okul yok. http://Www.haberturk.com/gundem/haber/86148 8-ustun-zekâliva-okul-vok
lpşirli, M. (1995). Enderun. Diyanet ansiklopedisi, İstanbul: Turkiye Diyanet Vakfı.
Kahramankaptan, Ş. (2010). Harika çocuklar yasası nasıl çıktı? http://Www.kahramankaptan.com/
Kazıcı, Z. (1999). İslam medeniyeti ve müesseseleri tarihi. lstanbul: Kayıhan Yayınları.
Kılıç, A. (1997). Enderun Mektebi eğitimi ve özellikleri. İlk adım Dergisi Eğitim Özel Sayısı, 111-112 (35-37).
Kirk, S. A. Gallogher, J. J. (1989). Educating exceptional children. USA: Haughton Mifflin Company, 84-86.
Lichtenwalter, S. (2010). The necessity of increased funding for gifted education and more training for teachers in charge of identifying gifted students. ESSA], (25). http://dc.cod.edu/essai/vol8/iss1/25/
McClellan, E. (1985). Defıning giftedness. ERIC, ED262519, http://Www.ericdigests.org/pre-923/defining.htm
MEB. (1991). 1. Özel Eğitim Konseyi, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. http://Www.egitisim.gen.tr/site/arsiv/3 5-2/107-sinif-yonetiminde-ustunyetenekliogrencilerhtml
MEB. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2593 0.html
MEB. (2012). PISA. http://WWW.meb.ğov.tr/duvurular/duvurular2012/veğitek/PISApdf
MEB. (2013a). Üstün Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı 2013 2017. http://Www.tubitak. gov.tr/sites/default/fıles/ 0_ek- 1_ustunyetenekliler.pdf
MEB. (2013b). Bilim ve Sanat Merkezleri, http://orğmmeb.gov.tr/alt savfalar/kurum.asp
MÖnks, ..1. Pflüğer, R. (2005). Gifted education in 21 European Countries: lnventory and perspectives. http://www.bmbf.de/pubRD/ğifted_education_2 1_eu_countries .pdf
NAGC. (2006). What is Gifted? http://Www.nagc.org/index.aspx?id:574
NTVMSNBSC. (21.04.2010). Çocuk üniversitesi’nin amacı Nobel, http://WWW.ntvmsnbc.com/id/25085030/
Ömeroğlu, E. (2004). Üstün yetenekli çocukların eğitim ihtiyaçlarının karşılanmasında yaratıcı dramanın yeri. Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Özbilğen, E. (1996). Enderun Mektebi. Osmanlı Ansiklopedisi, lstanbul: lz Yayınları. Özsoy, Y. ve Enç, M. (1975). Özel Eğitime Giriş. Ankara: Kalite Matbaası 49-50.
Özsoy, Y., Özyürek, M. ve Eripek, S. (1998). Özel Eğitime Giriş. Ankara: Karatepe Yayınları, 8-9.
Öztuna, Y. (1976), Türk Musikisi Ansiklopedisi, C. 111. lstanbul: MEB Yayınları, http://Www.journalagent.com/z4/download_fulltext.asp?pdir=pausbed&plnğ:tur&un: PAUSBED-72025
Persson, R. S. (2009, s. 1). Gifted education in Europe. (2009). Encyclopedia 0f Giftedness, Creativity, ana' Talent, In: Barbara A. Kerr (Ed.), Vol. 1, pp. 1-6, Thousand Oaks, CA: Sage Publications. http://hj .diva-portal.orğ/smaSh/ğet/diva2:233 187/FULLTEXTO .pdf
Public Law (2002). No Child Left Behind, http://WWW2.ed.ğov/policv/elsec/leğ/esea02/107- 10.pdf
Radikal Gazetesi (13.05.2013). Üstün zekâlıların eğitimi sınıfta kaldı.
http://www.radikal.com.tr/turkiye/ustun_zek%C3%A21inin_egitimi_sinifta_kaldi-1087843.
Saban, A. (2001). Çoklu zekâ teorisi ve eğitim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 6.baskı
Sertoğlu, M. (1986). Osmanlı tarih lügatı. 2. Baskı. lstanbul: Enderun Kitabevi Yayınları
Tarhan, H. 2008). Üstün kabiliyetli talebelerin eğitimi. Eğitim Gönüllüleri Derneği Yayın Organı, (3), 4-5.
TDK (Türk Dil Kurumu). (2010), http://Www.tdk. gov.tr/index.php?o ption=com_2ts&aramaZğts&2uidZTDK.GTS.5207f 13ec5fbb9.493 81741
TEVlTÖL (2010). TEV lnanç Türkeş Özel Lisesi, http://Www.tevitol.k12.tr/hakkimizda
TÜBİTAK (2010). Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu. http://Www.tubitak.ğov.tr/tr/kurumsal/icerik—hakkimizda
TÜBİTAK (2013). 25. Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu toplantısı yapıldı. http://Www.tubitak.gov.tr/tr/haber/bilim-ve-teknoloii-vuksek-kuruluUsküdar Ço cuk Üniversitesi. (2013), Türkiye’de çocuk üniversiteleri, http://WWW.uskudarcocukuniversitesi.com/2013/?pağe id=4098
Üstun Zekalılar (2013). Üstün Zekâlılar Enstitüsü, http://WWW.ustunzekâlilar.orğ/eğitimprogramlari/oeğrenci-eğitimi.html
Uzun, A. (2006). Üstün veya özel yetenekli Öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, 23-25.
Uzunçarşılı, İ.H. (1988) Osmanlı Devleti ’nin saray teşkilatı. Ankara: TTK Yayınları.
ÜYEP (2008). Üstün yetenekliler eğitim programları. http://Www.uyep.anadolu.edu.tr/Hakkimizdahtml