Dershane öğretmenlerinde örgütsel bağlılıkve iş doyumu
Bu araştırmada, dershane öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyi, iş doyumları ve örgütselbağlılıkları ile iş doyumları arasındaki ilişkiyi belirlenmek amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmaküzere, dershane öğretmenlerine “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” ile “İş Doyumu Ölçeği”uygulanmıştır. Araştırma, betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, 2009–2010 eğitim- öğretim yılında, Malatya ili merkez ilçede yer alan Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı toplam 34özel dershanenin öğretmenleri (N=480) oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise evrendenşans yoluyla seçilen 217 dershane öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma sonuçları örgütselbağlılık açısından ele alındığında, dershane öğretmenleri genel olarak kendilerini örgütlerine“orta” düzeyde bağlı olarak ifade etmişlerdir. Bu orta düzey bağlılık araştırmanın tüm bağımsızdeğişkenleri için de geçerlidir. Dershane öğretmenlerinin örgütsel bağlılığı cinsiyet, branş, enson mezun olunan yükseköğretim kurumu, pedagojik formasyon alma ve haftalık ders saatideğişkenleri açısından anlamlı biçimde farklılaşmazken, kıdem ve dershanedeki öğretmen sayısıdeğişkenlerine göre anlamlı biçimde farklılaşmaktadır. Araştırma sonuçları iş doyumu açısındandeğerlendirildiğinde, dershane öğretmenlerinin iş doyumu “nötr” düzeyin üzerinde bulunmuştur.Dershane öğretmenlerinin iş doyumu cinsiyet, branş, dershanedeki öğretmen sayısı, en son mezunolunan yükseköğretim kurumu, pedagojik formasyon alma ve haftalık ders saati değişkenleriaçısından anlamlı biçimde farklılaşmazken, kıdem değişkeni açısından anlamlı biçimdefarklılaşmaktadır. Dershane öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ile iş doyumları arasındapozitif yönde ve orta düzeyde bir korelasyon vardır.
The organizational commitment and job satisfaction among teachers working at private courses
This study aimed to examine the private course teachers’ levels of organizational commitmentand job satisfaction, and the relationship between their organizational commitment and jobsatisfaction. To this end, private course teachers were administered “OrganizationalCommitment Scale” and “Job Satisfaction Scale”. Research is based on survey design. Thepopulation comprises the teachers (N=480) working in 34 private courses affiliated to thedirectorate of National Education and located in the center of Malatya province during 2009– 2010 school year. The sample of the study included 217 teachers selected randomly from amongthe population. The results about the organizational commitment revealed that the private courseteachers feel attached to their organization at “moderate” level ( X = 56.22) in general. It wasfound that teachers’ organizational commitment scores did not differ significantly in terms ofvariables including gender, branch, last higher education institution they graduated, whether theyhad pedagogical formation, and weekly work load (lesson hour), while they differed in terms ofseniority and number of teachers at the institution. The results about job satisfaction revealed thatprivate course teachers’ level of job satisfaction is above the level of “neutral” ( X = 74.24). Itwas found that teachers’ level of job satisfaction did not differ in terms of variables includinggender, branch, number of teachers at the institution, last higher education institution theygraduated, whether they had pedagogical formation, and weekly work load (lesson hour), whilethey differed in terms of seniority variable. Lastly, a positive and medium level of correlation wasfound between private course teachers’ levels of organizational commitment and job satisfaction.
___
- Allen, N. J., Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization.” Journal Of Occupational Psychology, 63, 1-18.
- Akıncı, Z. (2002). Turizm sektöründe işgören iş tatminini etkileyen faktörler: beş yıldızlı konaklama işletmelerinde bir uygulama. Akdeniz Üniversitesi, İ. İ. B. F. Dergisi, sayı 4, sy:1-25.
- Arslan, Z. (2006). Öğretmenlerde dindarlık, değerler ve iş doyumu üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
- Avşaroğlu, S., Deniz, M., Engin Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmenlerde yaşam doyumu, iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 14, sy:115-129.
- Bakan, İ., Büyükbese, T. (2004). Çalışanların iş güvencesi ve genel iş davranışları ilişkisi: Bir alan çalışması. Erciyes Üniversitesi İktisadî ve İdarî BilimlerFfakültesi Dergisi. Sayı: 23 Temmuz-Aralık, sy: 35-59.
- Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Balay, R. (2000). Özel Ve Resmi Liselerde Yönetici Ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı, Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Balcı, A. (2005). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. Ankara: Tek Ağaç Basım, Yayım, Dağıtım
- Bogler, R., Somech, A. (2004). Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, Professional commitment and organizational citizenship behavior in schools. Teacher and Teacher Education, 20, 277-289.
- Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 15 (57), 5-34
- Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Celep, C. (1996). Eğitim Örgütlerinde Öğretmenlerin Örgütsel Adanmışlığı, Ankara: Anı Yayıncılık.
- Celep, C. (2000). Eğitimde örgütsel adanma ve öğretmenler. Ankara: Anı Yayıncılık
- Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. (2007). Research methods in education. Sixth Edition. Published in the Taylor and Francis Group e-Library.
- Cook, W. , T. Wall. (1980), New Work attitude measures of trust, organizational commitment and personel need non- fulfillment. Journal of Occupational Psychology, 53, 39-52.
- Çırpan, H. (1999). Örgütsel Öğrenme İklimi ve Örgüte Bağlılık İlişkisi: Bir Alan Araştırması, Yayınlanmamış Doktora tezi, İ.Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Demirkıran, T. (2004). Özel eğitim okullarında çalışan öğretmenlerin iş tatminleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim bilimleri Enstitüsü, İstanbul
- Eğinli, T. A. (2009). Çalışanlarda iş doyumu: Kamu ve özel sektör çalışanlarının iş doyumuna yönelik bir araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 3, 35-52.
- Eğitim-Sen (2010). 2010–2011 Eğitim öğretim yılı başında eğitimin durumu. http://www.egitimsen.org.tr adresinden elde edilebilir.
- Eğinli Temel, A. (2009). Çalışanlarda iş doyumu: kamu ve özel sektör çalışanlarının iş doyumuna yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 3, sy: 35-52.
- Eker, M., Eker, S., Pala, F. (2008). The Effects of Job Satisfaction On Organizational Commitment Among Turkish Health Care Staff An Empirical Study, Akademik Araştırmalar Dergisi, 36, 46-68.
- Erdoğan, T. (2004). İlköğretim Okullarında Görevli Yönetici Ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
- Eroğlu, E., Sarıkamış, Ç. (2008). Örgüt kültürü ve örgütsel iletişim arasındaki ilişkinin örgüte bağlılık ve iş tatminine etkisi: Başarı teknik servis A.Ş. de bir uygulama. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 2008 (32), 53-66.
- Feather, N. T., Rauter, K. A. (2004). Organizational citizenship behaviours in relation to job status, job insecurity, organizational commitment and identification, job satisfaction and work values, Journal of occupational and organizational psychology, 77, 81-94.
- Gaertner, K. N., Nollen D. (1989). Career experiences perceptions of employment practices and psychological commitment to the organization, Human Relations, 42, 11, 975–991.
- Garcia-Bernal, J., Gargallo-Kastel A.; Marzo-Navarro M.; Rivera-Tores P. (2005). Job satisfaction: empirical evidence of gender differences. Women in Management Review, Vol. 20, No. 4, pp. 286.
- Gautam, T., Dick, R. V., Wagner, U. Upadhyay, N.; Davis, A. J. (2005) Organizational citizenship behavior and organizational commitment in Nepal. Asian Journal of Social Psyhchology, 8, 305-314
- Gençay, Ö. A. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki tükenmişliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt 15, No 2, sy: 765-780.
- Gibson, J. L., Ivancevich, J. M., Donnelly, J. H. (2000). Organizations behavior structure processes. 10th Edition, Boston: McGraw-Hill.
- Groot, W., Van Den Brink, H. M. (1999). Job satisfaction of older workers. International Journal of Manpower, Vol. 20, No. 6, pp. 344.
- Henne, D., Locke, E. A. (1985). Job dissatisfaction: what are the consequences? International Journal of Psychology. 20, 221-240.
- Kayıkçı, K. (2005). Milli eğitim bakanlığı müfettişlerinin dentim sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin algıları ve iş doyum düzeyleri. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. Güz 2005, sayı, 44, ss:507-527.
- Kelecioğlu, H., Bilge,F., Akman, Y. (2006) Öğretim elemanları iş doyumu ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 115-126.
- Koç, H., Yazıcıoğlu, İ., Hatipoğlu, H. (2009). Öğretmenlerin iş doyum algıları ile performansları arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009, 28, 13-22.
- Lukasavich, P. A. (1994). Organizational structure, conflict resolution behavior, and organizational commitment, as perceived by high school teachers and principals, Disertation abstracts international, 54, 7, 2411.
- Lund, D. (2003). Organizational culture and job satisfaction. Journal of Business and Industrial Marketing. Vol: 18, No 3, USA: University of Nevada.
- Luthans, F., Thomas, L. T. (1987). The relationship between age and job satisfaction: curvilinear result from an empirical study. Personal Review, Vol. 18, No. 1, pp. 23-26.
- Mathews, B.P., Shepherd, J.L.(2002). Dimensionality of cook and wall's British Organizational Commitment Scale. Journal of Occupational and Organizational Psychology. 75, 369-375.
- MEB. (2000). Millî Eğitim Bakanlığı, Özel Dershaneler Tip Yönetmeliği. Tebliğler Dergisi, Temmuz 2000, sayı: 2514.
- MEB. (2008). Millî Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı 2009 Yılı Bütçe Raporu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- MEB. (2011). Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü. Özel Dershanelerle İlgili Rapor. (04.01.2011 tarihinde ulaşılmıştır.)
- Meyer, J.P., Allen, N.J., Smith, C.A. (1993). Commitment to organization and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78 (4), 538-551.
- Meyer, J.P., Stanley, D.J., Herscovitch, L., Topolnytsky, L. (2002). Affective, continuance and normative commitment to the organization: A meta analysis of antecedants, correlates and consequences. Journal of Vocational Behavior, 61, 20-52.
- Monchak, P. V. (1994). Relationships between organizational structure, conflict resolution, and organizational commitment in elementary schools, Dissertation abstracts international, 54, 7, 2413.
- Mottaz, C. J. (1987). Age and work satisfaction. Work And Occupations, Vol. 14, No. 3, pp. 389-408.
- Okpara, J. O. (2006). The relationship of personal characteristics and job satisfaction: a study of nigerian managers in the oil industry. The Journal of American Academy Of Business, Vol. 10, No. 1, p.50
- Onay Özkaya, M., Deveci Karakoç, İ., Karaa, A. (2006). Yöneticilerin örgütsel bağlılıkları ve demografik özellikleri arasındaki ilişkileri incelemeye dönük bir alan araştırması”. Yönetim ve Ekonomi. Celal Bayar Üniversitesi, İ.İ.B.F, Cilt 3, Sayı 2, sy:77-96.
- Oshagbemi, T. (2003). Personal corraletes of job satisfaction: empirical evidence fron UK üniversities. International Journal of Social Economics, Vol. 30, No. 12, pp. 1210.
- Önder, E., Taş, A. (2009). Süleyman Demirel üniversitesi rektörlük personelinin iş doyum düzeyini belirlemeye yönelik bir alan çalışması. Milli Eğitim, Sayı. 184, sy. 71-81.
- Özden, Y. (1997). Öğretmenlerde okula adanmışlık: Yönetici davranışları ie ilişkili mi? Milli Eğitim, 135, 35-41.
- Özkaya, M. O., Yakın, V.; Ekinci, T. (2008). Stres düzeylerinin çalışanların iş doyumu üzerine etkisi Celal Bayar Üniversitesi çalışanları üzerine ampirik bir araştırma, Yönetim ve Ekonomi, 15, 1, 163-179.
- Özyürek, A. (2009). Okul öncesi eğitimi öğretmen ve yöneticilerinin iş doyumu, kişisel özellik ve mesleki yeterlik algılarının değerlendirilmesi, Milli Eğitim, 182, 8-21.
- Sağlam Arı, G. (2003). Yöneticiye duyulan güven örgütsel bağlılığı arttırır mı? Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 17-36.
- Şanlı, S., Akbaş, T. (2009). Adana ilinde çalışan polislerin iş doyumu düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, Cilt. 11(2), sy. 73-86.
- Shin, H. S., Reyes, P. (1995). Teacher commitment and job satisfaction: A causal analyasis. Journal of School Leadership, 5 (1), 22-39.
- Sığrı ve Basım (2006). İşgörenlerin iş doyumu ile örgütsel bağlılık düzeylerinin analizi: Kamu ve özel sektörde karşılaştırmalı bir araştırma. SÜ, İİBF, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 2006, 6 (12) 131-154.
- Solmuş, T. (2004). İş yaşamında duygular ve kişilerarası ilişkiler. Psikoloji Penceresinden İnsan Kaynakları Yönetimi, Beta Yayınları, İstanbul.
- Somech, A., Bogler, R. (2002). Antecedents and Consequences of Teacher Organizational and Professional Commitment, Educational Administration Quarterly, 38, 555.
- Timurcanday Özmen, Ö., Süral Özer P., Yaşar Saatçioğlu, P. (2005). Akademsiyenlerde örgütsel ve mesleki bağlılığın incelenmesine ilişkin bir örnek araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, 1-14.
- Tsui, K. T., Cheng, Y. C. (1999). School organizational health and teacher commitment: A contingency study with multi level analysis, Educational research and evaluation, 5, 3, 249-268.
- Tuncer, A. (1995). MEB Bilgisayar Eğitimi Ve Hizmetleri Genel Müdürlüğü Personelinin İs Doyumu Ve Örgüte Bağlılık Durumları, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, TODAİE, Ankara.
- TÜİK. (2011). Yıllara Göre Yaygın Eğitim Kurumları. (04.01.2011 tarihinde ulaşılmıştır.)
- Üngüren, E., Cengiz. F., Algür, S. (2009). İş tatmini ve örgütsel çatışma yönetimi arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Konaklama işletmeleri üzerinde bir araştırma, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 27, 36-56.
- Ünüvar, T.G. (2006). An integrative model of job characteristics, job satisfaction, organizational commitment, and organizational citizenship behavior. A thesis submitted to the graduate school of social sciences of Middle East Technical University.
- Üstüner, M. (2009). Öğretmenler için örgütsel bağlılık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt.10, Sayı. 1, sy. 1-17.
- Varoğlu, D. (1993). Kamu Sektörü Çalışanlarının İşlerine ve Kuruluşlarına Karşı Tutumları, Bağlılıkları ve Değerleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Vanderberg, R. J., Scarpello, V. (1994). A longitudinal assessment of determinant relationship between employee commitments to the occupation and the organization. Journal of Organizational Behavior, 15 (6), 535-547.
- Wiener, Y. (1982).Commitment in organizations: A normative vıew. Academy of Management Review 7,3, 418-428.
- Yıldırım, F. (2002). Çalışma Yaşamında Örgüte Bağlılık ve Örgütsel Adalet İlişkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yılmaz, A.; Dil, M. (2008). Örgüte Bağlılık mı Bağımlılık mı?. Akademik Araştırmalar Dergisi, 36, 113-132.
- Yiğit, N., Akdeniz, A. R.(2001). Lise fen grubu öğrencilerinin özel dershanelere yönelme nedenleri. İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Sunulan Bildiri, s 515-520.
- Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: Teorik ve uygulamalı bir çalışma. Konya, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 445-458.
- Zigarelli, M. A. (1996). An empirical test of conclusions from effective schools research. The Journal of Educational Research. Nov/Dec 96, Vol. 90, Issue 2, p 103-110.