Ömer Seyfettin SEVİNÇ, Fatma ŞAŞMAZ ÖREN, Gülbin KIYICI, Ertuğrul ERDOĞMUŞ

Çevre Bilincine Sahip Öğretmen Nitelikleri Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Bu çalışma ?Çevre Bilincine Sahip Öğretmen Nitelikleri Ölçeği?nin geliştirilmesi amacıyla yapılmıştır Bu amaçla oluşturulan 5?li likert tipi ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları; Celal Bayar Üniversitesi Demirci Eğitim Fakültesi?nde 234 öğretmen adayı üzerinde gerçekleştirilmiştir Ölçeğin geçerliği için kapsam yapı ve görünüş geçerlikleri incelenmiştir Güvenirlik analizi; madde toplam korelâsyonu Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı ve Spearman Brown iki yarı test korelâsyonu hesaplanarak yapılmıştır Ayrıca güvenirlik için toplam puanlara göre alt 27 ve üst 27?lik gruplar oluşturulmuş ve bu grupların madde ortalama puanları arasındaki fark ilişkisiz t testi ile irdelenmiştir Tüm geçerlik güvenirlik analizlerinden sonra 27 maddeden ve dört faktörden oluşan bir ölçek elde edilmiştir Ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı 0 94?tür ve toplam varyansın 54?ünü açıklamaktadır Sonuç olarak ?Çevre Bilincine Sahip Öğretmen Nitelikleri? ölçeğinin geçerli ve güvenilir olduğu tespit edilmiştir Ayrıca örneklemde yer alan öğretmen adayları arasında ölçekten aldıkları puanlara göre cinsiyet açısından kızların lehine anlamlı bir farklılık varken öğrenim görülen bölüm ve sınıf düzeyi açısından anlamlı bir farklılık yoktur

Anahtar Kelimeler:

Çevre bilinci, öğretmen nitelikleri, geçerlik-güvenirlik

The Scale on Environmentally Aware Teachers? Qualities: A Validity and Reliability Study

This study was performed to develop the scale on ?Environmentally Aware Teachers? Qualities ? In order to conduct the validity and reliability studies the scale was administered to 234 prospective teachers attending Demirci Faculty of Education at Celal Bayar University For the overall validity of the scale its content construct and face validities were examined The reliability analysis was performed by computing the item total correlation Cronbach?s Alpha internal consistency coefficient and Spearman Brown split half correlation Furthermore for reliability two groups including the lower 27 and upper 27 were created using their total scores and the difference between the item mean scores of these groups was examined using the independent samples t test Following all validity and reliability studies the researcher obtained a scale consisting of 27 items and four factors Cronbach?s Alpha reliability coefficient of the scale was 0 94 and explains 54 of the total variance Consequently it was found that the scale on ?Environmentally Aware Teachers? Qualities? is a valid and reliable one Furthermore in terms of gender the scores of prospective teachers included in the sample showed a significant difference in favor of females whereas there was no significant difference in terms of department and grade

Keywords:

Environmental awareness teacher qualities, scale development, validity-reliability,

PDF

___

Akben F. ve Sungur, N. (1994 ). Çevre ve insan. Ankara: Gün Yayıncılık.
Alım, M. (2006). Avrupa Birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 599–616.
Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Çepel, N. (1992). Doğa-çevre-ekoloji ve insanlığın ekolojik sorunları. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Çermik, H. ve Turan E. (1997). Geleceğin öğretmeni: Filozof sosyal işçi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 105–107.
Deniş H. ve Genç H. (2007). Çevre bilimi alan ve almayan sınıf öğretmenliği öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumları ve çevrebilim dersindeki başarılarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 20– 26. http://efd.mehmetakif.edu.tr/arsiv/haziran2007/sonsayi/20–26.pdf 13.04. 2009’da alındı.
Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91–100.
Görmez, K. (1997). Çevre sorunları ve Türkiye. Ankara: Gazi Kitabevi. İleri, R. (1998). Çevre eğitimi ve katılımın sağlanması. Çev-Kor, 7(28), 3-9. http://www.ekolojidergisi.com.tr/resimler/28-1.pdf 03.03. 2009’da alındı.
Kıvanç, M., ve Yücel, E. (1998). Çevre ve insan. T.C Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 1017. http://www. aof.edu.tr/kitap /IOLTP/1270/unite01.pdf 20.02. 2009’da alındı.
Kızılaslan, H. ve Kızılaslan, N. (2005). Çevre konularında kırsal halkın bilinç düzeyi ve davranışları (Tokat ili Artova ilçesi örneği). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 67–68.
Özden, M. (2008). Environmental awareness and attitudes of student teachers: An empirical research. International Research in Geographical and Environmental Education, 17 (1), 40-55.
Özmen, D., Çakmakçı Çetinkaya, A. ve Nehir, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(6), 330344.
Sağlam, G. & Gürsoy, E. (2010). ELT teacher trainees’ awareness on environmental issues and their integration to curriculum. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya-Turkey, bildiri kitabı, sayfa 131– 136.
Seçken, N. (2005). The relations between global environmental awareness and technology. The Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 4(1), 57- 67. http://www.tojet.net/articles/418.htm 30.06. 2009’da alındı.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınevi.
Türküm, S. (1998). Çağdaş toplumda çevre sorunları ve çevre bilinci. T.C Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 1020, Açık öğretim Fakültesi Yayınları No:563, ISBN: 975-492-769-3 sf: 172. http://www.aof.edu.tr/kitap/IOLTP/1268/unite10.pdf 16.01. 2009’da alındı.
Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005). Sosyo-ekonomik durumun çevre bilinci ve çevre akademik başarısı üzerindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 194–202.
Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240– 250.
Uzunboylu, H., Cavus, N. & Ercag, E. (2009). Using mobile learning to increase environmental awareness. Computers & Education, 52, 381–389.
Vaizoğlu, S., Altıntaş, H., Temel, F., Ahrabı, A.F., Aydoğan, D., Bostancı, S., ve diğ. (2005). Bir tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinin çevre bilincinin değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(4), 151- 171.
Yücel, M., Altunkasa, F., Güçray, S., Uslu, C. ve Say, N. P. (2006). Adana’da çevre duyarlılığı düzeyinin ve geliştirme olanaklarının araştırılması. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2), 217–228.