Yeterlik İndeksi: Özel Gereksinimli Küçük Çocukların Gelişimsel İşlevlerinin Değerlendirilmesi

Bu çalışma bebek ve küçük çocukların gelişimsel işlevlerini değerlendirmek üzere geliştirilen Yeterlik İndeksini (Yİ) Türkçeye çevirerek Türkçe formun psikometrik özelliklerini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yİ ile çocukların işlevleri, İşitme (Duyma-Sağ ve Sol), Davranış (Uygun Olmayan Davranış ve Sosyal Beceriler), Zihinsel İşlevler (Düşünme ve Akıl Yürütme), Amaçlı İletişim (Diğerlerini Anlama ve Onlarla İletişim Kurma), Uzuvlar (Elleri, Kolları ve Bacakları–Sağ ve Sol-Kullanma), Güç (Kas Gücü), Bütün Olarak Fiziksel Sağlık (Genel Sağlık), Gözler (Görme-Sağ ve Sol) ve Yapısal Durum (Şekil, Vücut Şekli ve Yapı) olmak üzere 9 alanda değerlendirilmektedir. Öğretmen, anne ya da klinisyen her bir alan için çocukların işlevini 1=normal, 6=çok yetersiz olmak üzere dereceler. İndeksin Türkçeleştirme (Yİ-T) çalışmalarının tamamlanmasının ardından, okul öncesi kurumlara devam eden, özel gereksinimli (ÖG) ve normal gelişen (NG) toplam 120 çocuğun gelişimsel işlevleri, hem anneleri hem de öğretmenleri tarafından indeks kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, a) NG ve ÖG çocukların Yİ-T her maddesinden aldıkları puanlar arasında anlamlı fark bulunmaktadır, b) farklı yetersizlik gruplarındaki çocuklar ile aynı tanısı olan iki çocuğun da gelişimsel işlev profillerinde farklılık ortaya çıkmaktadır, c) aracın iç tutarlığı, annelerle öğretmenlerin puanları arasındaki uyum ve verilerin kararlılığı kabul edilebilir düzeydedir. Ülkemizde, ÖG küçük çocukların gelişimsel işlevlerinin yetersizlik tanılarından bağımsız olarak, anne ve öğretmenler tarafından Yİ-T ile değerlendirilmesinin, bu çocuklar için iki grubun ortak amaçları doğrultusunda müdahale programları hazırlanmasını ve program etkilerinin değerlendirilmesini kolaylaştıracağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Özel gereksinimli çocuklar, gelişimsel işlevler, yeterlik indeksi

Abilities Index: A Means to Evaluate Developmental Functions of Young Children with Disabilities

The purpose of this study is to investigate the psychometric characteristics of the Abilities Index (AI) that was developed to assess the developmental functions of the babies and young children with disabilities (CWDs). The central feature of the AI is that it assesses the characteristics along a range of ability / disability of the young CWDs. The index provides for 19 ratings subdivided across 9 areas as follows: audition, behavior, intellectual functioning, intentional communication, tonicity, integrity of physical health, vision, structural status, and limbs. In each area, the teacher, the parent, or the clinician rates the child, where normal is assigned a score of 1 and profound disability is assigned a score of 6. In this study, the developmental functions of 120 young CWDs and CWODs were rated by preschool teachers and their mothers. According to the results of the analysis, a) each item score of CWDs and CWODs was found to be significantly different, b) developmental profiles of children with different types of disabilities and two children with autism spectrum disorder are found to be different, c) internal consistency of the AI-Turkish Form, interrater agreement of ratings of teachers and mothers and stability of ratings were acceptable. It is believed that, in Turkey, assessing the developmental functions of the young CWDs by their parents and teachers might facilitate the professionals and the parents to determine the common goals for intervention programs and to examine the effects of programs.

Keywords:

Children with disabilities, developmental functions, ability index,

PDF

___

Akalın, S. (2007). İlköğretim birinci kademedeki sınıf öğretmenleri ile kaynaştırma öğrencisi olan ve olmayan öğrencilerin sınıf içi davranışlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye). http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/'nden elde edilmiştir. (Tez No. 234603) Akalın, S. (2012). Bilgilendirme ve performans geribildirimine dayalı sınıf yönetimi müdahale programının kaynaştırma sınıflarındaki öğretmen-öğrenci çifti çıktıları üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye). http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/'nden elde edilmiştir. (Tez No. 320116) Akalın, S., Demir, S., Sucuoğlu, B., Bakkaloğlu, H., & İşcen, F. (2014). The needs of inclusive preschool teachers about inclusive practices. Eurasian Journal of Educational Research, 54, 39-60. Anderson, K. M. (2007). Differentiating instruction to include all students. Preventing School Failure, 51(3), 49-54. Bagnato, S. J., & Neisworth, J. T. (1994). A national study of the social and treatment" invalidity" of intelligence testing for early intervention. School Psychology Quarterly, 9(2), 81. Bailey, D. B., Simeonsson, R. J., Buysse, V., & Smith, T. (1993). Reliability of an index of child characteristics. Developmental Medicine & Child Neurology, 35(9), 806-815. Bailey, D.B., Buysse, V., Simeonsson, R.J., Smith, T., & Key, L. (1995). Individual and team consensus rating of child functioning. Developmental Medicine and Child Neurology, 37(3), 246-259. Biber, K., & Ural, O. (2012). PORTAGE erken eğitim programının kurum ortamında yaşayan 5–6 yaş grubu çocukların gelişimleri ile aile katılım düzeyleri üzerindeki etkisi. Balıkesir University Journal of Social Sciences Institute, 15(27), 87-125. Boavida, T., Aguiar, C., McWilliam, R. A., & Pimentel, J. S. (2010). Quality of individualized education program goals of preschoolers with disabilities. Infants & Young Children, 23(3), 233-243. Buysse, V., & Bailey, D. B. (1993). Behavioral and developmental outcomes in young children with disabilities in integrated and segregated settings: A review of comparative studies. The Journal of Special Education, 26(4), 434-461. Buysse, V., Smith, T. M., Bailey Jr, D. B., & Simeonsson, R. J. (1993). Consumer validation of an index characterizing the functional abilities of young children with disabilities. Journal of Early Intervention, 17(3), 224-238. Chambers, J. G., Perez, M., Socias, M., Shkolnik, J., & Esra, P. (2004). Educating students with disabilities: Comparing methods for explaining expenditure variation. Report 7. American Institutes for Research. Cotton, K. (1988). Monitoring student learning in the classroom. Northwest Regional Educational Laboratory. Retrieved from http://educationnorthwest.org/sites/default/files/monitoring-student-learning.pdf Demir, Ş. (2016). Öğretmen eğitimi programının kaynaştırma uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflardaki öğretmen ve özel gereksinimli çocuklar üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye). http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/'nden elde edilmiştir. (Tez No. 443308) Granlund, M., & Roll-Pettersson, L. (2001). The perceived needs of support of parents and classroom teachers–a comparison of needs in two microsystems. European Journal of Special Needs Education, 16(3), 225-244. Heward, W. L. (2013). Exceptional children. An introduction to special education (10th ed.). NJ: Pearson. Holt, K. S. (1957). A suggested medical classification of handicapped children. Archives of Disease in Childhood, 32(163), 226-229. Kiliç, S. (2015). Kappa test. Journal of Mood Disorders, 5(3), 142. Lindon, R. L. (1963). The Pultibec system for the medical assessment of handicapped children. Developmental Medicine & Child Neurology, 5(2), 125-145. McDermott, P. A. (1993). National standardization of uniform multisituational measures of child and adolescent behavior pathology. Psychological Assessment, 5(4), 413-424. Neisworth, J. T., & Bagnato, S. J. (1992). The case against intelligence testing in early intervention. Topics in Early Childhood Special Education, 12(1), 1-20. Roll-Pettersson, L., Granlund, M., & Steenson, A. L. (1999). Föräldrars och lärares uppfattningar om behov.[Parents’ and Teachers’ perceptions of needs’. In M. Grandlund, A.-L. Stensson, L. Roll-Pettersson, E. Björk-Åkesson, M. Sundin, & A. Kylen (eds.), Elever med flera funktionsnedsättningar i särskolan: Utbildningens effekter och effektivitet [Pupils with Several Disabilities in the Special Education School–Education and Effects]. Stockholm: ALA Research Foundation, 123-179. Shweta, Bajpai, R. C., & Chaturvedi, H. K. (2015). Evaluation of Inter-Rater Agreement and Inter-Rater Reliability for Observational Data: An Overview of Concepts and Methods. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 41(3), 20. Shaffer, D., Gould, M. S., Brasic, J., Ambrosini, P., Fisher, P., Bird, H., & Aluwahlia, S. (1983). A children's global assessment scale (CGAS). Archives of General psychiatry, 40(11), 1228-1231. Shin, J. Y., Viet Nhan, N., Crittenden, K., Valenti, S. S., & Dieu Hong, H. T. (2008). Agreement on childhood disability between parents and teachers in Vietnam. International Journal of Disability, Development and Education, 55(3), 239-249. Simeonsson, R. J., & Bailey, D. B. (1988). Essential elements of the assessment process. In T. D. Wachs and & R. Sheehan (Eds.), Assessment of Young Developmentally Disabled Children (pp. 25-42). NY: Plenum Press. Simeonsson, R. J., & Bailey, D. B. (1991). The ABILITIES Index. Chapel Hill, NC: Frank Porter Graham Development Center, University of North Carolina. Retrieved from: http://fpg.unc.edu/sites/fpg.unc.edu/files/resources/assessmentsand-instruments/FPG_AbilitiesIndex.pdf Simeonsson, R. J., Bailey, D., Smith, T., & Buysse, V. (1995). Young children with disabilities: Functional assessment by teachers. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 7(4), 267-284. Simeonsson, R. J., Chen, J., & Hu, Y. (1995). Functional assessment of Chinese children with the ABILITIES index. Disability and Rehabilitation, 17(7), 400-410. Sucuoğlu, B., Ceber, H., Özenmiş, P., & Kaygusuz, Y. (2001) Küçük Adımlar Erken Eğitim Programının gelişim geriliği olan çocukların gelişimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı içinde (ss. 19-30), İstanbul: Zihin Engellilere Destek Derneği. Teach For America (2011). Instructional planning & delivery. Retrieved from http://www.teachingasleadership.org/sites/default/files/Related-Readings/IPD_2011.pdf on July 1st, 2016. Temel, F., Ersoy, O., Avci, N., & Turla, A. (2005). Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı “GEÇDA”. Ankara: Remay Ltd.