Suriye’de Baas Rejimine Karşı Muhalif Bir Hareket Olarak İhvan-ı Müslimin Cemiyeti

İnsanlık tarihinin en eski medeniyet merkezlerinden biri olan Ortadoğu birçok kültüre ve dini ve inanışa ev sahipliği yapmakla birlikte dünyayı etkileyen birçok önemli gelişmenin ortaya çıktığı coğrafya olarak eski dünyanın merkezi kabul edilmektedir. Tarih boyunca stratejik öneme sahip olan bu topraklar Büyük İskender’den Cengiz Han’a kadar birçok imparatorun bölge için nüfuz mücadelelerine girişmelerine neden olmuştur. Bu çalışma Suriye siyasi hayatında derin izler bırakan Baas Partisi ve onun siyasi muhalifi İhvanı Müslimin Cemiyetinin Suriye’deki ideolojik çekişmesini ve İhvanın rejime karşı muhalefetini konu almaktadır. Sosyalizmle harmanlanmış laik Pan-Arap milliyetçi düşünceye sahip Baas Partisi bütün Arap ülkelerini tek bir çatı altında birleştirmeyi hedeflemiştir. Hemen hemen Baas’la aynı dönemde Suriye siyasetinde görünür hale gelen İhvan-ı Müslimin Cemiyeti Baas rejimine karşı en ciddi muhalif hareket olarak günümüze kadar varlığını sürdürmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ortadoğu, Baas Partisi, İhvanı Müslimin

PDF

___

Abdullah, Ö. F. (1992). Suriye Dosyası, Çev: Hasan Basri, İstanbul: Akabe Yayınları,
Ahdâs Hama (1982), albayan, https://www.albayan.co.uk/article2.aspx?id=1014 Erişim Tarihi: 17 Eylül 2022
Akkaya, G. N. (2014). “Suriye’de İslami Muhalefetin Yeniden Canlanışı: Suriye Müslüman Kardeşler Hareketi”, Tezkire, 48, 130
Aras, B. Ve Toktaş, Ş. (2008) “Güvenlik, Demokrasi ve İstikrar Sarmalında Suriye ve Afganistan”, SETA Yayınları: Ankara
Arı, T. ve Koç, E. (2014). “Müslüman Kardeşler Hareketi’nin Mısır Hükümeti İle Paradoksal İlişkilerinin Analizi 1931-1970”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 225.
Bahtiyar, K. (2021). “Petrolün Ortadoğu Siyasetinin Belirlenmesindeki Rolü: ABD’nin Enerji Hegemonyası ve Çatışmalar”, Akademik Tarih ve Araştırmalar Dergisi, 5, 138-194.
Batatu, H. (2014). Fellâhu Suriye, Merkez el-Arabi lil ebhâs ved’Dirasâti’s Siyasât: Beyrut
Brain Whitaker, “SyriatoFree600PoliticalPrisoners”,theguardian,https://www.theguardian.com/world/2000/nov/17/brianwhitaker, Erişim Tarihi: 12 Mart 2020
Berkes, N. (1969). Arap Dünyasında İslamlık, Milliyetçilik, Sosyalizm, İstanbul: Köprü Yayınları: İstanbul
Dam, N. V. (1996). Suriye’de İktidar Mücadelesi, İletişim Yayınları: İstanbul
Davişa, A. (2004). Arap Milliyetçiliği Zaferden Umutsuzluğa, Literatür Yayıncılık: İstanbul
Devlin, J.F. (1976). The Ba'th Party: A History from its Origins to 1966, Hoover Institution Press: California
Eflak, M. Fî sebîli’l-Ba‘s, Mektebeti’l-Vataniyye C.2: Bağdat
Eflak, M. Fî sebîli’l-Ba‘s, Mektebeti’l-Vataniyye C.1: Bağdat
el-Aysemî, Ş. (1986). Hizbü’l-Ba‘si’l-Arabi’l-İştirâkî Merhaletü’l-Erbaîne’t-Te’sisiyye 1940-1949”, Dâruş Şu‘unis’Sekafiyye el- ‘Amme Afâk el-Arabiyye: Bağdat
el-Beyanuni: “Esad, özgürlük talebine direnemeyecek”, Dünyabülteni, https://www.dunyabulteni.net/avrupa/el-beyanuni-esad-ozgurluk-talebine-direnemeyecek-h165509.html, Erişim Tarihi: 3 Haziran 2022
el-ʿİlmaniyye fi Manzuril Müfekkirin el-İslamiyyin, https://www.ikhwanwiki.com, Erişim Tarihi; 17 Temmuz 2021
el-Kânûn 49 li-Â‘m 1980 el-Müteallik bi’l-İhvâni’l-Müslimîn, parliament, http://www.parliament.gov.sy/arabic/index.php?node=201&nid=6716&ref=tree&, Erişim Tarihi: 15 Haziran 2022
es-Said, R. “Zu‘amatu's-Siyâsiyye el-Misriyye”, kotobarabia, Erişim Adresi https://books.google.com.tr/books?, Erişim Tarihi: 09.10. 2021
es-Sibai, M. (1987). Günümüz Meselelerine İslami Çözüm, (Çev. Abdullah Yalçın), İklim Yayınları: İstanbul
es-Siba‘i, M. (1953). ed-Dîn ve’d Devle fil İslâm, Lecnet’it-Tullabi’l Camiyyin fi İbâd er-Rahmân: Beyrut
es-Sundûkü’l-Esved bi’l-Hadîd ve’n-Nâr Hukimet Hama, el-cezire, 29 Kasım 2013,
https://www.youtube.com/watch?v=ErKt2yOCnYI, Erişim Tarihi: 17 Ağustos 2022
Ganim, İ. B. (2012). Hasan el-Bennâ’nın Siyasi Düşüncesi, Ekin Yayınları: İstanbul
Gürbüz, E. (2020). “Suriye’de Ulus İnşa Çabaları ve Baas Partisi’nin Rolü”, Doktora Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Gürson, P. (2010). Suriye, Atılım Üniversitesi Yayınları: Ankara
Hut, D. (2016). “Osmanlı Arap Vilayetleri, Arabizm ve Arap Milliyetçiliği” Vakanüvis- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, Ortadoğu Özel Sayısı, 1, 105-106.
İpek, P. “Enerji Güvenliğinde Ortadoğu Bölgesi’nin Jeopolitiği ve Enerji Piyasalarında “Muğlak” Bir Devrimin Yansımaları”, Ortadoğu Analiz, 5/50, (Şubat2013), 13
Jaber, K.A. (1970). Arap Baas Sosyalist Partisi, (Çev. Ahmet Ersoy), Altınok Matbaası: Ankara
Kadduri, M. (1983). Political Trends in The Arab World, Praeger; New Ed.
Kayalı, H. (2017). Jön Türkler ve Araplar, Osmanlıcılık, Erken Arap Milliyetçiliği ve İslamcılık 1908-1918, (Çev. Türkan Yöney), İstanbul: İş Bankası Yayınları,
Leverett, F. (2005). Inheriting Syria: Bashar’s trial by fire, The Brookings Institution: Washington
Lewis, B. (1964). “Orta Şarkın Tarihi Hüviyeti”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12, 75
Lewis, B. (1979). Tarihte Araplar, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları: İstanbul
Maoz, M. (1988). Asad: The Sphinx of Damascus A Political Biography, George Weidenfeld and Nicolson: London
Ma‘reketü Nizâmi’l-Esed li-İnkâri Meczerati Hama 1982, Orien TV, https://www.youtube.com/watch?v=tKWjiBJnTjQ, Erişim Tarihi: 18 Temmuz 2022
Meczereti Sicni Tedmur 1980, https://www.youtube.com/watch?v=iHadH2e6PBA, Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2022
Muhâveletü İġtiyâl Testehdifu Hafız el-Esed ve Tehuzzü Emnehu, Orient TV, https://orient-news.net, Erişim Tarihi: 3 Nisan 2022
Özkoç, Ö. (2008). Suriye Baas Partisi: Kökenleri, Dönüşümü, İzlediği İç ve Dış Politika (1943-1991), Mülkiyeliler Birliği Yayınları: Ankara
Perthes, V. (2004). Syria: Difficult Inheritence, (Der. Volker Perthes), “Arab Elites: Negotiating and Politics and Change, Lynne Rienner Publishers: London
Saadeddin, A. (2010). Müzekkirat ve Zikreyat, ma Kable’t Te’sis ve Hatta a‘m 1954, Mektebet-i Medbulî: Kahire
Sanduk’ul Esved, Bil Hadid ven’Nar Hukimet Hama, https://www.youtube.com/watch?v=ErKt2yOCnYI, Erişim Tarihi: 17 Ağustos 2022
Seyyid, C. (1973). Hizbü’l-Ba‘si’l-Arabi, Dârun Nehâr lin’Neşr: Beyrut
Seurat, M. (2017). ed-Devletü’l-Mütevahhişe, eş-Şebeketil Arabiyye lil’Ebhâs ven’Neşr: Beyrut
Şahidün Ale’l-asr/ Kıssa Meczerati Hama Elleti Kâme bihâ Hafız el-Esed âm 1982 Yervîhâ Adnan Sadeddin liAhmed Mansur, el-Cezire, https://www.youtube.com/watch?v=y0T1mVCJjoI, Erişim Tarihi: 7 Mayıs 2022
Şen, S. (2004). Ortadoğu’da İdeolojik Bunalım: Suriye Baas Partisi ve İdeolojisi, Birey Yayınları: İstanbul
Teitelbaum, J. (2004). “The Muslim Brotherhood and the ‘Struggle for Syria’, 1947–1958 Between Accommodation and Ideology”, Middle Eastern Studies, 40,140
Tibi, B. (1998). Arap Milliyetçiliği, (Çev. Taşkın Temiz), Yöneliş Yayınları: İstanbul
The Syrian Human Rights Committee, http://www.shrc.org/english/99reports/18021999.htm , Erişim Tarihi: 12 Temmuz 202
“The Massacre of Hama (1982)”, The Syrian Human Rights Committee, http://www.shrc.org/english/99reports/18021999.htmErişim Tarihi: 15 Haziran 2022
Vatikiotis , P. J. (1972). “The Politics of the Fertile Crescent,” Paul Y. Hammond, Sidney S. Alexander(ed.), Political Dynamics in the Middle East, (New York: American Elsevier Publishing Company: Newyork
Weismann, İ. (2010).“Democratic Fundamentalism? The Practise and Discourse of The Muslim Brothers Movement in Syria”, The Muslim World, volume,100, (Januart 2010), 2-3.
Zeynelabidin, B. (2008). el-Ceyş ve’s-Siyâse 1918-2000, Dâr el-Cabiye: London
Zeine, Z. N. (2003). Türk-Arap İlişkileri ve Arap Milliyetçiliğinin Doğuşu, (Çev. Emrah Akbaş), Gaye Kitapevi: İstanbul
Ziadeh, R. (2011). Power and Policy in Syria, I.B.Tauris & Co: London