Hüseyin Orak’ın Türkiye Kılavuzu ve 1940’larda Ankara

Hüseyin Orak adlı Ankaralı bir işadamı, 1936 yılı yazında, ilköğrenim çağındaki çocuklarını karne hediyesi olarak, tren ile Türkiye turuna çıkarmak ister. Ancak çocuklarına gidip görecekleri, gezecekleri şehirlerle ilgili bir derli toplu kaynak kitap, gezi rehberi bulamaz. Çocukları iki ay kadar sürecek olan bu ilginç geziyi gerçekleştirirler, araya İkinci Dünya Savaşı girer, savaş sonrası yine kızının okul kitaplarını temin için gittiği kitapçılarda böyle bir çalışmayı bulamaz ve sosyal sorumluluk duygusuyla böyle bir çalışmayı kendisi hazırlamaya girişir. Türkiye"nin tüm il ve ilçelerine uzman kişilerden oluşan ekipler kurarak bilgi toplamak üzere gönderir. Sonrasında beş cilt olarak tasarladığı tüm il ve ilçeleri kapsayan Türkiye Kılavuzu adını verdiği çalışma ortaya çıkar. Ancak birinci cildi basılan ve umduğu ilgiyi bulmayan bu çalışma Orak"ın iş hayatının bitmesine de yol açar. Türkiye"nin turizm, ulaşım, iletişim ve şehir tarihi bakımından büyük bir değer taşıyan eserin yayınlanan birinci cildinde en kapsamlı kısmı Ankara bölümü oluşturur. Bu çalışma ile, bir taraftan literatür taramasına gidilerek, diğer yandan Hüseyin Orak"ın bahsi geçen seyahate katılan kızı ile sözlü tarih çalışması gerçekleştirilerek, 1940"lı yıllarda Ankara Türkiye Kılavuzu üzerinden ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye Kılavuzu, Türkiye tanıtımı, Türkiye imajı, Hüseyin Orak, Ankara

Hüseyin Orak’s Turkey’s Guidebook and In The 1940s Ankara

Huseyin Orak who was one of the important businessmen of Ankara, would like to send his children to Turkey tour by train in 1936.s summer as a gift for summer holiday. Unfortunately, he couldn.t find any tourist guide book of Turkey or handbook of cities, where his children would visit. The journey, lasting up two months, was completed by his children but then the Second World War began. After the war, when Orak went to the bookshop, he realized that there was still no guidebook for Turkey. Therefore Orak attempted to prepare the guidebook of Turkey with the sense of social responsibility. He sent teams, which were composed by expert people, for the all cities and district of Turkey to gather information. After the research, he published the first volume of the Turkey¡¯s Guidebook, which was projected as five volumes, including whole cities and districts of Turkey. However, the Turkey¡¯s Guidebook, which didn.t create the expected interest in Turkey, caused to come the end of the business life of Orak. In many ways, the Turkey¡¯s Guidebook is the important work with regard to Turkey.s tourism, transportation, communication and city history. Ankara takes an important place in the publishing volume of Turkey.s Guidebook. In this study, on the one hand we will make the literature review; on the other hand we will perform the oral history with the daughter of Orak who was one of the voyagers of the train journey in 1936. In

Keywords:

Turkey’s Guidebook, Publicity of Turkey, Image of Turkey, Hüseyin Orak, Ankara,

PDF

___

Ahmad, F. (1999), Modern Türkiye’nin Oluşumu, Yavuz Alogan (Çev.), İstanbul: Kaynak Yayınları.
Anderson, B. (1995), Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, İskender Savaşır (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
ATO (1936), 363 No.lu Hüseyin Orak’a Ait Evrak ve Oda Kayıt Dosyası, (Ankara). Bauman, Z. (1996), Yasa Koyucular ve Yorumcular, Kemal Atakay (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
Belge, M. (2011), Militarist Modernleşme, İstanbul: İletişim Yayınları.
Erdoğan, İ. (2000), Kapitalizm Kalkınma Postmodernizm ve İletişim, Ankara: Erk Yayınları.
Ergüder, Ü., Esmer, Y. ve Kalaycıoğlu E. (1991), Türk Toplumunun Değerleri, İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
Georgeon, F. (2006), Osmanlı-Türk Modernleşmesi (1900-1930), İstanbul: YKY.
Giddens, A. (2004), Modernliğin Sonuçları, Ersin Kuşdil (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Karpat, K. (2002), Osmanlı Modernleşmesi: Toplum, Kurumsal Değişim ve Nüfus, Akile Z. Durukan-Kaan Durukan (Çev.), Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Karpat, K. (2006), Osmanlı’da Değişim, Modernleşme ve Uluslaşma, Dilek Özdemir (Çev.), Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Karaveli, O. (2006), Görgü Tanığı - Bir Gazetecinin Sıradışı Anıları, İstanbul: Pergamon Yayınları.
Kasaba, R. (1998), “Eski ile Yeni Arasında Kemalizm ve Modernizm”, Sibel Bozdoğan-Reşat Kasaba (Der.), Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1998, s.12-29.
Kıray, M. (1982), Toplumbilim Yazıları, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları. Milli Savunma Bakanlığı (MSB) Arşiv Müdürlüğü -MİY: 7940-4958-11/ Per. D. Arşiv Md. Belge Arş. İnc. Ks. 05 Ekim 2011 ve Hüseyin Hilmi Orak Konulu yazı.
Orak, H. (1946), Türkiye Kılavuzu, İstanbul: İbrahim Horoz Basımevi.
Pirenne, H. (1994), Ortaçağ Kentleri, Şadan Karadeniz(Çev.), İstanbul, 1994.
Şengül, T. (2012), “Türkiye"nin Kentleşme Deneyiminin Dönemlenmesi”, Faruk Alpkaya ve Bülent Duru (Der.), 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim, Ankara: Phoenix Yayınları, s. 353-403.
Tekeli, İ. (1998), “Bir Modernleşme Projesi Olarak Türkiye"de Kent Planlaması”, Sibel Bozdoğan-Reşat Kasaba (Der.), Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 136-153. Türkiye Kılavuzu Hakkında Broşür, 1 (1946), (Ankara).
Ünsal, A. (1998), “Yurttaşlık Zor Zanaat”, 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaş’a Doğru içinde, İstanbul: Tarih Vakfı-Türkiye İş Bankası Yayınları, s.1-36.
Yüksel, M. (2004), Modernite Postmodernite ve Hukuk, Ankara: Siyasal Kitabevi Yayını.