Aslı Gön

Analog Videonun “Pornografi Yılları” ve Türkiye’de Video

Analog video, ana akım görsel-işitsel bir medyuma dönüşmeden önce, yeni teknolojileri kullanma konusunda öncü olan yetişkin film endüstrisi tarafın- dan hızla benimsenir. Bu karşılıklı ilişki iki taraf için de avantajlıdır: Endüstri pratik- lerini, içerik ve estetiği dönüştüren teknoloji, daha fazla kazanç sağlar; pornografi müdavimlerinin taleplerini karşılar ve endüstriye katkıda bulunur. Karşılığında por- nografi ise dağıtım ağı, içerik, motivasyon ve mevcut hevesli kullanıcılar sunarak teknolojinin yaygınlaşmasında rol oynar. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı video kaydediciler ve kasetlerin yaygınlaşmasında pornografi ve yetişkin film endüstri- sinin rolünü gözden geçirmek ve Türkiye’deki duruma ilişkin bazı örnekleri ince- lemektir. Türkiye’de video seyirciliği ile ilgili doktora tezi kapsamında 1980’lerde yayınlanan gazete ve dergilerden elde edilen veri bu rolü doğrudan ortaya koyma- makla birlikte teknoloji ve pornografi arasında bir bağ olduğu görülür. Türkiye’de özgün bir seyircilik pratiği olarak umuma açık alanlarda kolektif şekilde videoda film izlemek ise pornografi ve mahremiyet ilişkisi ile cihaz mülkiyetinin gerekliliği- ni tartışmalı hale getirir.

Analog Video, its “Pornographic Years” and Video in Turkey

The adult film industry, a pioneer in using new technologies, quickly adopted analog video before becoming a mainstream au- dio-visual medium. Mutual affinity benefits both parties: transform- ing industry practices, aesthetics, and content, technology con- tributes to the industry with more significant profit and meets the demands of porn regulars. In return, pornography helps the new technology become widespread by providing distribution networks, content, motivation, and eager users. This paper aims to examine the role of pornography and the adult film industry in the rise of vid- eo recorders and analyze some examples regarding the video case in Turkey. Although the data collected from 1980s newspapers and magazines as part of the dissertation about video spectatorship in Turkey doesn’t reveal this role first-hand, there is a bond between technology and pornography. The collective viewing of video films in public space, a unique practice in Turkey, challenges the pornog- raphy-intimacy relationship and the need to own a device.

PDF

___

Açık Yerlerde Videoda Seks Filmi Gösterenlere Hapis Cezası İstendi (1984, 12 Ekim). Cumhuriyet, 12.
Agrawal, B. C. (1986). Cultural Response to Communication Revolution: Many Mo- des of Video Use in India. Gazette, 38, 29-41. DOI:10.1177/001654928603800103
“Aletlerden Değil İnsanlardan Korkmalı” (1983, Şubat). Gösteri, 27, 70.
Ali Karadoğan ile kişisel görüşme, 13 Aralık 2020.
Alilunas, P. (2010). The Death and Life of the Back Room. Media Fields Journal, 1(1), 1-9. http://mediafieldsjournal.org/the-death-and-life-of-the-back/ Erişim Tari- hi: 11.01.2022
Alilunas, P. K. (2013). Smutty Little Movies: The Creation and Regulation of Adult Video, 1976-1986. (Doktora tezi). Michigan Üniversitesi. https://deepblue.lib.umi- ch.edu/handle/2027.42/99760 Erişim Tarihi: 18.10.2021
Alilunas, P. (2016). Smutty Little Movies: The Creation and Regulation of Adult Video. Oakland, California: University of California.
https://books.google.com.tr/books?id=PaswDwAAQBAJ&pg=PA36&lpg=- PA36&dq=smutty+little+movies+chapter+2&source=bl&ots=-f_RVbYqfK&- sig=ACfU3U2vZbdWmHjbMny_dY7-Ndeiq3PMPg&hl=en&sa=X&ved=2ahU- KEwjlxYH2xtTzAhWYhv0HHQX8DrgQ6AF6BAgJEAM#v=onepage&q=smut- ty%20little%20movies%20chapter%202&f=false Erişim Tarihi: 18.10.2021
Alpaslan, S. (1981, 29 Ağustos). Türkiye’de Herkes Video Kaset İçin Yüz Liralık Döviz Ödedi. Cumhuriyet, 4.
Anderson, P. T. (Yönetmen). (1997). Boogie Nights [Film]. ABD: Warner.
Arık, H. (2009). Kahvehanede Erkek Olmak: Kamusal Alanda Erkek Egemenliğin Antropolojisi. A. Alkan (Der.), Cins Cins Mekân (s. 168-201). İstanbul: Varlık.
Armes, R. (2001). On Video. Londra & New York: Routledge. Orijinal metin 1988 tarihlidir.
Ayata, S. (1988). Kentsel Orta Sınıf Ailelerde Statü Yarışması ve Salon Kullanımı. Toplum ve Bilim, 42, 5-25.
Bakker, P. & Taalas, S. (2007). The Irresistible Rise of Porn: The Untold Story of a Global Industry. Observatorio Journal, 1, 99-118. https://doi.org/10.15847/ OBSOBS11200761
Barss, P. (2010). The Erotic Engine: How Pornography Has Powered Mass Com- munication from Gutenberg to Google. Kanada: Doubleday Canada. eISBN: 978- 0-307-37599-5.
Belgil, V. (1983). Videonun Vaadleri. Milliyet Sanat, 83, 8-9.
Benson-Allott, C. (2013). Killer Tapes and Shattered Screens: Video Spectators- hip from VHS to File Sharing. Berkeley & Los Angeles: University of California.
Boyd, D. A. & Straubhaar, J. D. (1985). Developmental Impact of the Home Video Cassette Recorder on Third World Countries. Journal of Broadcasting & Electro- nic Media, 29(1), 5-21. DOI: 10.1080/08838158509386560
Buzzell, T. (2005). Demographic Characteristics of Persons Using Pornography in Three Technological Contexts. Sexuality & Culture, 9(1), 28-48. https://doi. org/10.1007/BF02908761
Chalfen, R. (1987). Snapshot Versions of Life. Ohio: Bowling Green State Uni- versity. https://ebookcentral.proquest.com/lib/baskentebooks/detail.action?docI- D=3444963&query=richard+chalfen
Coopersmith, J. (1998). Pornography, Technology and Progress. Icon, (4), 94- 125. https://www.jstor.org/stable/23785961
Coopersmith, J. (2009). Failure & Technology. Japan Journal of Science, Techno- logy & Society, 18, 93-118. https://hdl.handle.net/1969.1/188538
Coopersmith, J. (2010). Old Technologies Never Die, They Just Don’t Get Up- dated. International Journal for the History of Engineering & Technology, 80(2), 166-182. http://dx.doi.org/10.1179/175812110X12714133353678
Çelik, N. (1987, 20 Ocak). Tüketim Patladı. Cumhuriyet, baş sayfa ve 13.
Devlet Sinema Endüstrisi’ne Yardım Edecek mi? (1982, Ekim). Film Market, 1, 20.
Dört Porno Kasete 2 milyon lira Ceza (1986, 12 Nisan). Milliyet, 2.
Edgley, C. & Kiser, K. (1982). Polaroid Sex: Deviant Possibilities in a Technologi- cal Age. The Journal of American Culture, 5(1), 59-64. http://dx.doi.org/10.1111/ j.1542-734X.1982.0501_59.x
Erdoğan, N. (2001). Üç Seyirci: Popüler Eğlence Biçimlerinin Alımlanması Üzerine Notlar. Doğu Batı, 15, 117-127.
Erel, T. (1982, 18 Aralık). Canavar Gibi. Milliyet, 8.
Erel, T. (1983a, 3 Mart). Dil Engeli Kurtarmaz. Milliyet, 8 ve 10.
Erel, T. (1983b, 23 Mart). Kasıklardaki Sancı. Milliyet, 8.
Erel, T. (1984, 16 Mart). Gönül Oy İster Kahve Bahane. Milliyet, 6.
Friedman, D. F. & Chute, D. (1986). Wages of Sin, II. Film Comment, 22(5), 56- 61. https://www.jstor.org/stable/43453353
Garlick, S. (2010). Taking Control of Sex? Hegemonic Masculinity, Technology and Internet Pornography. Men and Masculinities, 12(5), 597-614. https://doi. org/10.1177%2F1097184X09341360
Gön, A. (2021). Videonun Biyografisi: Değişen Seyircilik Pratikleri ve Türkiye’de Video. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, Ankara.
Greenberg, J. M. (2008). From Betamax to Blockbuster: Video Stores and the In- vention of Movies on Video. Massachusetts: MIT. https://ebookcentral.proquest. com/lib/baskent-ebooks/detail.action?docID=3338787&query=betamax
Güner, A. (1986, 28 Mayıs). 250 bin Kişi İcra Korkusunda. Milliyet, 14.
Hangi Filmin Pazarı Daha İyi (1983, 2 Ocak). Milliyet Aktüalite, 7.
Haynes, J. (2007). Video Boom: Nigeria and Ghana. Postcolonial Text, 3(2), 1-10. https://www.postcolonial.org/index.php/pct/article/view/522
Heffernan, K. (2015). Seen as a Business: Adult Film’s Historical Framework and Foundations. L. Comella & S. Tarrant (Ed.), New Views on Pornography: Sexua- lity, Politics and the Law (s. 37-56). Santa Barbara, California: Praeger. https://ebo- okcentral.proquest.com/lib/baskent-ebooks/detail.action?docID=1930115&quer- y=new+views+on+pornography
Herbert, D. (2014). Videoland: Movie Culture at the American Video Store. Berke- ley & Los Angeles: University of California.
http://ebookcentral. proquest.com/lib/baskent-ebooks/detail.action?do- cID=1589129. Herbert, D. (2017). Nostalgia Merchants: VHS Distribution in the Era of Digital Delivery. Journal of Film and Video, 69(2), 3-19. https://doi.org/10.5406/jfilmvi- deo.69.2.0003
Herkes Video ve TV Getirebilecek (1984, 6 Ocak). Milliyet, baş sayfa.
Hiç İkitelli’ye Gittiniz mi? (1984, 25 Kasım). Cumhuriyet, 7.
Hilderbrand, L. (2005). Conceptual Cinephilia: On Jon Routson’s Bootlegs. M. de Valck & M. Hagener (Ed.), Cinephilia: Movies, Love and Memory (s. 169-180). Amsterdam: Amsterdam University.
Hilderbrand, L. (2009a). Cinematic Promiscuity: Cinephilia after Videophilia. Fra- mework: The Journal of Cinema and Media, 50 (1/2), 214-217. https://www.jstor. org/stable/41552555
Hilderbrand, L. (2009b). Inherent Vice: Bootleg Histories of Videotape and Copy- right. Durham & Londra: Duke University. https://ebookcentral.proquest.com/lib/ baskent-ebooks/detail.action?docID=1171732&query=inherent+vice
Hüner, R. (1983, Haziran). Konya Sinema İşletmecileri Bakanlık Genelgesinin Uy- gulanmasını İstiyor. Film Market, 9, 11.
İlhan, A. (1983, 18 Ocak). “Görsel” Gazete. Milliyet, 2.
Jennings, D. (2011). Skinflicks: The Inside Story of the X-Rated Video Industry. Dijital versiyon. https://kupdf.net/download/100-skinflicks-the-inside-stor- y-of-the-x-rat-jennings-david_58e78fc0dc0d604a6dda97ea_pdf Erişim tarihi: 17.06.2021
Johnson, P. (1996). Pornography Drives Technology: Why Not to Censor the Internet. Federal Communications Law Journal, 49(1), 217-226. http://www.re- pository.law.indiana.edu/fclj/vol49/iss1/8 Erişim Tarihi: 18.01.2022
Jones, J. (2013). The VHS Generation and Their Movie Experience. K. Aveyard & A. Moran (Ed.), Watching Films: New Perspectives on Movie-Going, Exhibition and Reception (s. 389-401). Bristol & Chicago: Intellect.
Kadınlar Açık-Saçık Yayınlara Karşı Ortak Bir Mücadele Vermeli (1985, 12 Hazi- ran). Milliyet, 8.
Kansu, I. (1981, 15 Aralık). Boşa Geçen Boş Zaman. Cumhuriyet, baş sayfa ve 10.
Klinger, B. (2006). Beyond the Multiplex: Cinema, New Technologies and the Home. Berkeley & Los Angeles: University of California.
Kuzu, H. (Haz.). (1983, Kasım). Video Anketi. Film Market Video Market Eki, 14, 3-6.
MacDonald, S. (1983). Confessions of a Feminist Porn Watcher. Film Quarterly, 36(3), 10-17. https://doi.org/10.2307/3697346
McNeil, L., Osborne, J. & Pavia, P. (2009). The Other Hollywood: The Uncenso- red Oral History of the Porn Film Industry. New York: Harper Collins. E-kitap ISBN 978-0-06-195548-8.
Mehmet Soyaslan: Sansür Belgesi Bizim Bir Malın Sahibi Olduğumuzu Belirten En Gerçekçi Belgedir (1984, Mayıs). Videosinema, 1, 69-70.
Memur Tam Battı (1985, 23 Şubat). Milliyet, 3.
Meyer, B. (1999). Popular Ghanaian Cinema and “African Heritage”. Africa To- day, 46(2), 93-114. http://www.jstor.org/stable/4187269
Miki Filmlerine Dikkat (1983, 11 Haziran). Cumhuriyet, 5.
Muzır Kahveciye Beraat (1987, 26 Nisan). Milliyet, 3.
“Muzır” Kasete Ceza: 3 Milyon TL (1987, 9 Ocak). Cumhuriyet, 7.
Muzır Yasa’dan İlk Uygulama İzmir’den Geldi (1986, 22 Mart). Milliyet, 3.
Newman, M. Z. (2014). Video Revolutions: On the History of a Medium. New York: Colombia University.
Nowak, P. (2011). Sex, Bombs and Burgers: How War, Pornography and Fast Food Have Shaped Modern Technology. Guilford Connecticut: Lyons. https://ebo- okcentral.proquest.com/lib/baskent-ebooks/detail.action?docID=489672&quer- y=sex+bombs+and+burgers
Oryantal Kasetleri Çoğalıyor (1984, Temmuz). Video & Magazin, 14, 4.
Öngören, M. T. (1985). “Video” Artık Burada, Bir Yere Gideceği Yok. Videosine- ma, 10, 70-72.
Özgüç, A. (1985, Temmuz-Ağustos). Yetmişlik Sinemamızın 6 Devri. Videosine- ma, 13, 28-31.
Pendakur, M. (1989). New Cultural Technologies and the Fading Glit- ter of Indian Cinema. Quarterly Review of Film and Video, 11(3), 69-78. DOI:10.1080/10509208909361315
Piyasadaki “Miki” Filmlere Ölüm (1985, 16 Mart). Milliyet, 7.
Porno (1984, Ocak). Film Market, 16, 27.
Porno Kasete 12 milyon Ceza (1989, 3 Ocak). Milliyet, 3.
Renkli Televizyon ve Video Almak İsteyenlere 2 Harika Öneri (1985, 5 Mart). Milliyet, 7. Rosenbloom, R.S. & Cusumano, M.A. (1987). Technological Pioneering and Competitive Advantage: The Birth of the VCR Industry. California Management Review, 29(4), 51-76. https://doi.org/10.2307%2F41162131
Ruzgyte, E. (2015). History of Pornography. P. Whelehan & A. Bolin (Ed.), The International Encyclopedia of Human Sexuality (s. 1-4). John Wiley & Sons, Inc.
Salgırboyu, E. (1988, 24 Mayıs). Açık Öğretimde Skandal: Üniversite Kasetinde Porno Film. Hürriyet, baş sayfa ve 18. http://www.gecmisgazete.com/haber/uni- versite-kasetinde-porno-film
Erişim tarihi: 02.04.2022
Sarıoğlu, S. (Aralık 2001/Ocak 2002). Değişmek de Değişmemek de Yordu Beni. Birikim, 152/153, 61-67.
Schaefer, E. (2002). Gauging a Revolution: 16mm Film and the Rise of the Por- nographic Feature. Cinema Journal, 41(3), 3-26. https://www.jstor.org/stab- le/1225696
Selçuk, İ. (1983, 23 Mart). Sesten Görüntüye. Cumhuriyet, 2.
Sonok, H. (Haz.). (1983, Nisan). Bugüne Nasıl Gelindi? Film Market, 7, 10.
Şener, E. (1985, Temmuz-Ağustos). Sinema ve Ötesi: Film İsimlerine Dikkat Edin. Videosinema, 13, 70-72.
Tarrant, S. (2016). The Pornography Industry: What Everyone Needs to Know. New York: Oxford University.https://ebookcentral.proquest.com/lib/baskentebo- oks/detail.action?docID=4413899&query=the+pornography+industry
Tashiro, C. S. (1991). Videophilia: What Happens When You Wait for It on Video. Film Quarterly, 45(1), 7-17. https://doi.org/10.2307/1212669
Tashiro, C. (1996/1997). The Contradictions of Video Collecting. Film Quarterly, 50(2), 11-18. https://doi.org/10.2307/1213419
Türkili, T. (1983, Ağustos). Hüsamettin Beyin Videosu. Video & Magazin, 3, 31.
Türkiye Bir Hukuk Devletiyse (1985, 17 Mayıs). Cumhuriyet, 5.
Video 700, TV 600 bin Sınırında (1986, 2 Ağustos). Cumhuriyet, 9.
Video Kaset İzleyicisi Ne İstiyor? Ne İzliyor? (1990, Aralık). Video Haber, 72, 32- 33.
Video Milyonu Aştı (1987, 19 Şubat). Cumhuriyet, 11.
Video“arşi” (1983, 26 Mart). Milliyet, 7.
Wasser, F. (2001). Veni, Vidi, Video: The Hollywood Empire and the VCR. Austin: University of Texas. https://ebookcentral.proquest.com/lib/baskent-ebooks/deta- il.action?docID=3443189
Williams, L. (1989). Hard Core: Power, Pleasure and the “Frenzy of the Visible”. Berkeley & Los Angeles: University of California.
Witkowski, J. S. (2010). Mapping Hardcore Space. Media Fields Journal, 1, 1-8. http://mediafieldsjournal.org/mapping-hardcore-space/ Erişim Tarihi: 11.01.2022
Yamaner, M. (1983, Haziran). Bandırma’da Video Etkinlikleri. Film Market, 9, 11.
Zam Yağdı (1989, 4 Ağustos). Cumhuriyet, baş sayfa ve 17.