Abdullah Talha GENÇ, Muhammed Emin DURMUŞ, Nazan LİLA

E-Pazaryerlerinde Sunulan E-Cüzdan Hizmetinin ve Avantajlarının Fıkhi Açıdan Değerlendirilmesi

E-ticaret, son yıllarda gelişen teknoloji ve tüketicilerin tercihleri sonucunda ticari hayatta gün geçtikçe daha fazla yer bulmaktadır. Bireylerin internet erişiminin kolaylaşması, interneti kullanım yoğunluğunun artması, sosyal medya erişimi ve kullanım sürelerinin artışı gibi dijitalleşmenin yaşanması e-ticaretin bir eko-sistem olarak karşımıza çıkmasını sağlamıştır. E-ticaret eko-sisteminde öne çıkan e-pazaryerleri, başta tüketici tabanlarını genişletmek, müşterilerinin bağlılığını arttırmak amacıyla ödeme sistemlerine önemli yatırımlar yapmaktadır. E-pazaryerlerinde sunulan e-cüzdan hizmetleri bunlardan biridir. Bünyesinde bulunan e-cüzdanlarda elektronik para mukabilinde para/puan sunan e-pazaryerleri, müşterilerine çekilişe katılma, kupon gibi avantajlar sunmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı Türkiye’de e-pazaryeri alanında öne çıkmış olan Trendyol Cüzdanım ve Hepsipay Cüzdanım uygulamaları başta olmak üzere çeşitli cüzdan hizmetleri sunan e-pazaryerlerinin bu uygulamalarını fıkhi açıdan değerlendirmektir. Bu amacı gerçekleştirmek üzere e-ticaret, e-pazaryeri ve e-cüzdanların kavramsal çerçevesi ortaya koyulmuş ve ardından e-pazaryerleri tarafından sunulan e-cüzdan hizmeti ve avantajlarının fıkhi mahiyeti incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İslam Hukuku, E-Ticaret, E-Pazaryeri, E-Cüzdan, Muamelat Fıkhı, Islamic Law, E-Commerce, E-Marketplace, E-Wallet, Muʿāmalāt

Evaluating E-Wallet and Its Advantages in E-Marketplaces from an Islamic Jurisprudence Perspective

E-commerce takes place more and more in commercial life due to developing technology and consumers’ preferences in recent years. E-commerce has emerged as an eco-system due to digitalization, such as the ease of internet access for individuals, the increase in the intensity of internet use, and the increase in social media access and usage times. E-marketplaces, which stand out in the e-commerce eco-system, make significant investments in payment systems to expand their consumer base and increase the loyalty of their customers. E-wallet services offered in e-marketplaces are one of them. E-marketplaces, which offer money/points in exchange for electronic money in their e-wallets, offer their customers advantages such as participating in sweepstakes and coupons. The primary purpose of this study is to evaluate these applications of e-marketplaces that offer various wallet services, especially Trendyol Cüzdanım and Hepsipay Cüzdanım applications, which have come to the fore in the field of e-marketplaces in Turkey. In order to achieve this aim, the conceptual framework of e-commerce, e-marketplace, and e-wallets has been revealed and then the legal nature of the e-wallet service and advantages offered by e-marketplaces has been examined.

Keywords:

Islamic Law, E-Commerce, E-Marketplace, E-Wallet, Muʿāmalāt,

PDF

___

Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions (AAOIFI), Faizsiz Finans Standartları. çev. Mehmet Odabaşı - İshak Emin Aktepe. İstanbul: TKBB Yayınları, 2018.
Ahmet Cevdet Paşa. Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye. İstanbul: Matbaa-i Osmaniye, 1300/1883.
Akıntürk, Turgut. Borçlar Hukuku. Ankara: Savaş Yayınları, 1991.
Angün, Serdar. Çevrimiçi (Online) Alışverişte Farklı Toplumların Riskleri Algılamasına Dair Bir Çalışma. İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
Apaydın, Hacı Yunus. “Karz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24/520-525. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
Aydın, Mehmet Akif. “Cuâle”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 8/77-78. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
Bardakoğlu, Ali. “Hibe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 17/421-426. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
Bardakoğlu, Ali. “Kumar”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 26/364-367. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. es-Sünenü’l-kübrâ. nşr. Muhammed Abdülkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 3. Basım, 2003.
Buhûtî, Mansûr b. Yûnus b. Salâhiddîn. Keşşâfü’l-k. ınâʿ ʿan metni’l-İk.nâʿ. 6 cilt. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1983.
Deliçay, Murat. Perakende E-Ticaretin Yükselişi: Fırsatlar, Sorunlar ve Öneriler. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Ocak 2021. https ://ww w.sbb .gov. tr/wp -cont ent/u pload s/202 1/01/ Perak ende_ E-Tic areti n_Yuk selis i.pdf
Doğan, Cihan. Rekabet Hukuku ve İktisadı Bağlamında Dijital Platformlar. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
Dönmez, İbrahim Kafi. “Mubah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 30/339-343. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
Erkan, Mahir. E-Ticaret Çağı: Profesyoneller için Türkiye’de ve Dünyada E-Ticaret. Optimist Yayınları, 2012.
el-Karâfi, Şihabuddin Ahmed b. İdris. ez-Zahîra. Beyrut: Dâru’l-Garb el-İslami, 1994.
Gedik, Yasemin. “E-Ticaret: Teorik Bir Çerçeve”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12/1 (2021), 184-198.
Gürsel, Nurettin. “Usulsüz Tevdi”. Adalet Dergisi 41/1 (Ocak-1950), 77-92.
Hepsiburada. “Hepsipay Cüzdanım”. Erişim 31 Temmuz 2022. https ://ww w.hep sipay .com/
Herdioko, Jonathan vd. “Motivation of the Use of Digital Wallets in Young Generations in the Time of the Covid-19 Pandemic”. Archives of Business Research 9/1 (2021), 116-127. https ://do i.org /10.1 4738/ abr.9 1.959 5
İbn Kudame, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn. el-Muğnî. Kahire: Mektebetü’l-Kâhire, 1968.
İbnü’l-Hâcib, Ebû Amr Cemâlüddîn Osmân b. Ömer. Câmiu’l-ümmehât. Dımaşk: el-Yemâme li’t-Tab’ati ve’n-Neşr ve’t-Tevzî’, 1998.
İbnü’l-Münzir. Kitabu’l-İcma. çev. Abdülkadir Şener. Ankara: Gaye Matbaası, 1983.
İmre, Zahit. “Usulsüz Vedîa Akdi”. Journal of Istanbul University Law Faculty 10/1-2 (Eylül 2011), 188-228.
Kantarcı, Öget vd. (ed.). Dijitalleşen Dünyada Ekonominin İtici Gücü: E-Ticaret. İstanbul: TÜSİAD, 2017.
Nacar, Ramazan - Özdemir, Kadir. “E-Ticaret Pazaryeri Web Sitelerinin Dinamikleri: Covid-19 Pandemi Sürecindeki Değişim”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 16/1 (2021), 205-226.
Nasır, Süphan - Baş, Yonca Nilay (ed.). Deneyimsel Değer Boyutlarının Belirlenmesi: Pazaryeri Siteleri Üzerine Bir Araştırma. Detay Yayıncılık, 2018.
Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. Minhâcü’t-tâlibîn. Beyrut: Dâru’l-Minhâc, 2005.
Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun, Resmî Gazete 28690 (27 Haziran 2013). https ://ww w.mev zuat. gov.t r/Mev zuatM etin/ 1.5.6 493.p df
Öztürk, Nurettin - Koç, Asuman. “Elektronik Para, Diğer Para Türleriyle Karşılaştırılması ve Olası Etkileri”. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi 6/11 (2006), 207-243.
Sarıçiçek, Can vd. E-Pazaryeri Platformları Sektör İncelemesi Nihai Raporu. Ankara. Rekabet Kurumu, Nisan 2022. https ://ww w.rek abet. gov.t r/Dos ya/sektor- rapor lari/ e-paz aryer i-si- rapor u-pdf -2022 04251 05139 595-pdf
Selçuk, Mervan - Kaya, Süleyman. “A Critical Analysis of Cryptocurrencies from an Islamic Jurisprudence Perspective”. Turkish Journal of Islamic Economics 8/1 (2021), 137-152.
Serahsi, Muhammed b. Ebi Sehl. el-Mebsut. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1993.
Taghiyev, Khayaladdin R. vd. “Assessing the Impact of COVID-19 on Digital Payments in Azerbaijan”. The Romanian Economic Journal 83 (2022). https://do i.org /10.2 4818/ REJ/2 022/8 3/06
TCMB, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. “Elektronik Para Kuruluşları”. Erişim 28 Ekim 2022. https ://ww w.tcm b.gov .tr/w ps/wc m/con nect/ TR/TC MB+TR/Main +Menu /Teme l+Faa liyet ler/O deme+ Hizme tleri /Elek troni k+Par a+Kur ulusl ari
TCTB, Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. “İstatistikler”. Erişim 22 Haziran 2021. https ://ww w.eti caret .gov. tr/is tatis tikler Trendyol. “Trendyol Cüzdan”. Erişim 31 Temmuz 2022. https ://ww w.tre ndyol .com/ sss/c uzdan
Turan, M. Fatih. “İslam Hukuku Açısından Usulsüz Vedîa Akdi”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 15 (2010), 401-430.
TÜBİSAD, Bilişim Sanayiciler Derneği. Ekonominin Dönüştürücü Gücü: E-ticaret Etki Analizi. İstanbul: Deloitte Digital, Haziran 2021.
TÜSİAD, Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği. E-Ticaretin Gelişimi, Sınırların Aşılması ve Yeni Normlar 2019. İstanbul: Deloitte Digital, 2019.
Yıldırım, Mustafa. “Vedîa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 42/596-598. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.