TARİHİ SÜREÇ İÇERİSİNDE NESİH TERİMİNİN GELİŞİMİ VE KAPSAMI

Gelişen İslamî ilimlerle beraber, kullanılan kavramlar da tarihi süreç içerisinde anlam genişlemesi, daralması ve kaymasıyla birlikte terim olarak yeni tanımlar kazanmıştır. İlk dönemden itibaren kullanılan bu ıstılahlardan birisi olan “nesih”, sözlük manasının yanı sıra, diğer kavramları da çağrıştıracak bir genişlikte kullanılmıştır. Bu durum, ayet ve hadislerin kendi ve birbirleri arasındaki nesih ilişkisiyle ilgili olarak ilk dönem kaynaklarda nâsih-mensuh listesinin kabarmasına sebep olmuştur. Sonraki dönemlerde ise neshin olup olmadığı tartışılmış, kabul edenler arasında sayısı ile ilgili tam olarak bir mutabakata varılamamıştır. Nesih terimin kullanımındaki genişliği ve buna bağlı olarak ihtilafların artmasından dolayı bu makalede neshin sözlük, eşanlamlı ve ilintili olduğu kavramlar açıklanarak tarihi süreç içerisinde geçirdiği ve en dar manada kazandığı terim anlamı işlenmiş ve mesele aydınlatılmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

nesih, usul, fıkıh, İslam

___

  • Hüseyin OKUR