ARAP DİLİNDE MÜBTEDÂ VE HABER ARASINDA İRTİBAT SAĞLAYAN RÂBITLAR

Râbıt Arap dili kaynaklarında yeri geldiğinde değinilen bir konudur. Ülkemizde bu konudamüstakil bir çalışma yapılmamıştır. Bu açıdan bu konuyu müstakil bir çalışmada ele almak önemarz etmektedir. Mübtedâ ve haber arasında irtibat sağlayan rabıtların olması ve haber cümlesi,sıfat cümlesi, sıla cümlesi ve hâl cümlesi gibi cümlelerin de râbıta ihtiyaç duymaları araştırmanınkonusunu önemli kılmaktadır. Cümlenin öğeleri arasında irtibat kuran râbıt konusununincelenmesi Arap gramerinde cümle konusunun anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Biz buçalışmada mübtedâ ve haber arasında irtibat kuran râbıtları ve râbıta ihtiyaç duyulan bazıcümleleri ele almaya çalıştık. Konu ele alınırken temel kaynaklardan yararlanılmaya çalışıldı.Özellikle bu konuyu eserlerinde müstakil olarak ve genişçe işleyen İbn Hişâm’ın Muğni’l-lebîb veSuyûtî’nin el-Eşbâh ve’n-nezâir fi’n-nahv adlı eserlerinden istifade edilmeye çalışıldı.Anahtar Kelimeler: Nahiv, Cümle, Mübtedâ, Haber, Râbıt.

RABITS WHO PROVIDE COMMUNICATION BETWEEN SUBJECT AND PREDICATE IN THE ARABIC LANGUAGE

The phenomenon of conjunction is a subject mentioned in Arabic language sources when it comes to. No separate study has been conducted on this subject in our country. In this respect, it is important to address this issue in a separate study. The fact that there are Rabites that provide a link between exchange and news, and that sentences such as news sentence, adjective sentence, sila sentence and hal sentence also need a nexus, makes the subject of research important. Examining the subject of Rabit, which is the contact between the elements of the sentence, will contribute to the understanding of the subject of the sentence in Arabic grammar. In this study, we tried to discuss the conjunction phenomenon under two main headings: conjunctions that establish a connection between subject and predicate, and some sentences that need conjunction. Main sources were tried to be used while dealing with the subject. In particular, efforts have been made to benefit from the works as İbn Hişâm’s Muğni’l-lebîb and Suyûtî’s el-Eşbâh ve’n-nezâir fi’n-nahv that cover this subject separately and widely

PDF

___

İbn Akîl, Bahâuddîn Abdullâh el-Ukeylî el-Hemedânî el-Mısrî. Şerhu İbn Akîl. Thk. Kâsım eş-Şemmâî er-Refâî, Beyrût: Dâru’l-Kalem, ts.
el-Ehdel, Muhammed b. Ahmed b. Abdulbârî. el-Kevâkibü’d-dürriyye. Beyrût: Müessesetü’lKütübi’s-Sekkâfiyye, 1433/2012.
Hasan, Temmâm. el-Luğatu’l-‘Arabiyye ma‘nâhâ ve mebnâhâ. Dâru’s-Sekkâfe, 1994.
Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Aî b. Yûsuf. İrtişâfu’d-darab min lisâni’l-Arab. Thk. Recep Osmân Muhammed. Kâhire: Mektebetü’l-Hancî, 1418/1998.
el-Cezûliyye, Ebû Mûsâ İsâ b. Abdulazîz el-Cezûlî, el-Mukaddimetu’l-Cezûliyye, Thk. Şa‘bân Abdulvahhâb Muhammed, Dârul-Kütüb ve’l-Vesâiki’l Kavmiyye, 3328/1988.
İbn Cinnî, Ebü’l-Feth Osmân. el-Luma‘ fi’l-‘Arabiyye. Thk. Semîh Ebû Muğlî. Ummân: Dâru Mecdlâvî, 1409/1988.
İbnü’l-Enbârî, Ebü’l-Berekât. el-İnsâf fî mesâili’l-hilâf. Thk. Cevdet Mebrûk Muhammed Mebrûk, Kâhire: Mektebetü’l-Hancî, 1423/2002.
el-Esterâbâdî, Radiyuddîn Muhammed b. el-Hasan. Şerhu’r-Radî li Kâfiyeti İbnu’l-Hâcib. Thk. Hasan b. Muhammed b. İbrâhim el-Hafizî, İdâretu’s-Sekkâfe, 1414/1998.
Fevzân, Abdullâh b. Sâlih. Delâilu’l-sâlik ilâ Elfiyyeti İbn Mâlik. Medine: Dâru’l-Müslim, 1416.
el-Fîrûzâbâdî, Mecduddîn Muhammed b. Yakûb, el-Kâmûsu’l-muhît, Thk. Halîl Memûn Şeyhâ Dâru’l-Marife, 1430/2009.
Galâyînî, Mustafa. ed-Durûsu’l-‘Arabiyye. Tankîh: ‘Abdülmün‘im Hefâce, Beyrût: elMemleketü’l-‘Asriyye, 1414/1994.
Hamîde, Mustafâ. Nizâmu’l-irtibât, Mektebetü Lübnân, 1997.
Hasan, Abbâs. en-Nahvu’l-vâfî. Mısır: Dâru’l-Ma‘ârif, 1974.
İbnü’l-Hâcib, Ebû Amr Osmân b. Ömer en-Nahvî. el-Îdâh fî Şerhi’l-Mufassal. Thk. Mûsâ Benay el-Alîlî, İhyâu’t-Turâsi’l-İslâmî, 1402/1982.
……………………, Emâlî İbnu’l-Hâcib, Thk. Fahr Sâlih Süleymân Kudâre, Beyrût: Dâru’l-Cîl; Ürdün: Dâru Ammâr, ts.
İbn Hişâm, Cemâluddîn el-Ensârî. Muğni’l-lebîb ‘an kutubi’l-e‘ârîb. Thk. el-Fâhûrî, Beyrût: Dâru’l-Cîl, 1411/1991.
………………………, Katru’n-nedâ ve bellu’s-sedâ. Beyrût: el-Memleketü’l-‘Asriyye, 1419/1998.
İbn Kemal Paşa, Esrâru’n-nahv. Thk. Ahmed Hasan Hâmid, Dâru’l-Fikr, 1422/2002.
es-Samerrâî, Fâdıl Sâlih. Ma‘âni’n-nahvi. Ummân: Dâru’l-Fikr, 1420/2000.
es-Sabbân, Ebu’l-İrfân Muhammed b. Alî. Hâşiye alâ Şerhi’l-Üşmûnî alâ Elfiyyeti İbnMâlik. Midyat: İslâmî Kitaplar Nâşiri, ts.
es-Serrâc, Ebubekr Muhammed b. Sehl en-Nahvî el-Bağdâdî. el-Usûl fi’n-nahv. Thk. AbdülHüseyn el-Fetlî, Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1417/1996.
Râzî, Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdilkâdir, Muhtaru’s-Sıhâh, (Beyrût: Dâru’l-Marife, 1431/2010.
Suyûtî, Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr. el-Eşbâh ve’n-nezâir fi’n-nahv. Thk. Abdul‘âl Sâlim Mukerrem, Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1406/1985.
…………………., Hemu’l-hevâmi‘ fî şerhi’l-cemu’l cevâmi‘, Thk. Ahmed Şemsuddîn, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418/1998.
……………….., el-Behcetu’l-merdiyye fî şerhi’l-Elfiyye. Thk. Muhammed Sâlih b. Ahmed elGursî, Diyarbakır: Mektebetu Seydâ, 1432/2011.
Süheylî, Ebü’l-Kâsım Abdurrahmân b. Abdillâh. Netâicu’l-fiker. Thk. Adil Ahmed Abdulmevcûd, Alî Muhammed Mu‘avvad, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1412/1992.
İbnü’ş-Şecerî, Hibetullâh b. Alî b. Muhammed b. Hamza el-Hasanî. Emâlî İbnü’ş-Şecerî. Thk. Mahmûd Muhammed et-Tenâhî, Kâhire: Mektebetü’l-Hancî, 1413/1992.
İbn Usfûr, Ebü’l-Hasan Alî b. Mümin b. Muhammed b. Alî el-İşbîlî. Şerhu Cümeli’z-Zeccâcî. Thk. Fevvâz es-Se‘âr, (Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419/1998.
…………………….., Musulu’l-mukarreb. Thk. Selâh Sâd Muhammed el-Mâlitî, Kâhire: Dâru’l-Afâki’l-Arabiyye, 1427/2006.
İbnü’l-Enbârî, Kemâluddîn Ebü’l-Berekât Abdurrahmân Muhammed b. Ebû Sa‘îd enNahvî. Esrâru’l-‘Arabiyye. Thk. Berekât Yûsuf Hebbûd, Beyrût: Şirketu Dâru’lErkâm,1420/1999.
İbn Mâlik, Cemâluddîn Muhammed Abdullâh b. Abdullâh et-Tâî el-Ceyyânî el-Endelusî. Şerhu’t-Teshîl. Thk. Abdurrahmân es-Seyyid, Muhammed Bedevî el-Mahtûn, Hicr li’t-Tibâ‘a ve’n-Neşr, 1410/1990.
………………………, Şerhu’l-Kâfiye. Thk. Abdulmunim Ahmed Harîrî, Dâru’l-Memun li’t-Turâs, ts.
………………………, Teshîlu’l-fevâid ve tekmîlu’l-makâsıd, Thk. Muhammed Kâmil Berekât (Mısır: Dâru’l-Kütübi’l Arabî, 1387/1967.
İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâluddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî. Lisânu’l-Arab. Kâhire: Dâru’l-Ma‘ârif, ts.
Molla Camî, Nûreddin Abdurrahmân b. Nizâmeddîn Ahmed b. Muhammed. el-Fevâidü’zziyâiyye. 1303.
el-Meylânî, Muhammed b. ‘Abdirrahîm. Şerhu’l-Muğnî, Midyat: İslâmi Kitaplar Naşiri, ts.
İbn Ya‘îş, Muvaffikuddîn Ya‘îş b. Alî en-Nahvî. Şerhu’l-Mufassal. İdâretu’t-Tıbâ‘atu’lMuniriyye, Mısır, ts.
Ez-Zebîdî, Abdullatîf. İ’tilâfu’n-nusra fî ihtilâfi nuhâti’l-Kûfe ve’l-Basra. Beyrût, 1987.
Ez-Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Abdillâh. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’an. Thk. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrâhim, Kâhire: Dâru’t-Turâs, 1404/1989.