ÖĞRETMENLERİN OKUL MÜDÜRLERİNE YÖNELİK LIKERT TİPİ TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI

Bu araştırmanın amacı, “Öğretmenlerin Okul Müdürlerine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi”ne yönelik likert tipi bir ölçek geliştirme çalışmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu Mersin’de halen bir eğitim kurumunda öğretmenlik yapmakta olan 325 gönüllü birey oluşturmaktadır. Uzmanların incelemesi sonucunda denemelik form 99 maddeden 56 maddeye kadar indirilmiştir. Daha sonra denemelik form, çalışma grubuna uygulanarak elde edilen veriler üzerinden maddelerin aritmetik ortalamaları, standart sapmaları, madde toplam test korelasyonları, Cronbach α ve test tekrar test güvenirlik katsayıları hesaplanmış ve en son ölçeğin açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, 27 maddelik son form ölçek elde edilmiştir. Açımlayıcı faktör analizinin varimax rotasyonu sonucunda 27 maddeden oluşan ölçeğin tek boyut ve altı bileşenden oluştuğu görülmüştür. Ölçeğin bütününe ait Cronbach α (iç tutarlık) katsayısı 0.91 (p<.05), test tekrar test güvenirliği ise 0.78 (p<.01) olarak bulunmuştur. Kapsam geçerliğine kanıt olarak; denemelik formun maddeleri hazırlanırken, mesleğinde deneyimli öğretmenlerin ve ölçme değerlendirme uzmanlarının görüşleri alınmıştır. Son olarak, 27 maddelik son form ölçek 101 öğretmene uygulanarak elde edilen veriler üzerinden doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliğine kanıt olarak yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre elde edilen ki-kare istatistiğinin serbestlik derecesine oranı (χ2/df) 1.28 (χ2=395.10 df=309); kök ortalama kare yaklaşım hatası (RMSEA) .05; standardize edilmiş kök ortalama kare hatası (SRMR) .06; uyum iyiliği indeksi (GFI) .85; düzeltilmiş uyum iyiliği indeksi (AGFI) .80; normlanmış uyum indeksi (NFI) .92; karşılaştırmalı uyum indeks (CFI) değeri ise .98 olarak elde edilmiştir. Buna göre araştırmadan elde edilen sonuçlar kapsamında, güvenilir ve geçerli bir ölçek geliştirildiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Okul müdürleri, tutum, likert, ölçek geliştirme

DEVELOPMENT OF A LIKERT TYPE ATTITUDE SCALE OF TEACHERS TOWARD SCHOOL PRINCIPALS: RELIABILITY AND VALIDITY STUDY

The aim of this study is to develop a likert-type scale for “Determining Teachers' Attitudes towards School Principals.” The study group is composed of 325 volunteers who are currently working at a school in Mersin. As a result of the examination of the experts, the pre-scale was reduced from 99 to 56 items. Then, the data obtained by applying the pre-scale to the study group, means, standard deviations, item total test correlations, Cronbach α and test-retest reliability coefficients were calculated and the exploratory and confirmatory factor analyzes of the scale were made. As a result of the analyzes, the final form of 27 items was obtained. As a result of the varimax rotation of the exploratory factor analysis, the scale including of 27 items consisted of one dimension and six components. Cronbach α (internal consistency) coefficient was 0.91 (p<.05) and test-retest reliability was 0.78 (p<.01). As evidence for the content validity of the scale, the opinions of the experienced teachers and the assessment and evaluation experts in the profession were taken while writing the items of the scale. Finally, confirmatory factor analysis was performed on the data obtained by applying the final form of 27 items to 101 teachers. The ratio of chi-square statistics to degree of freedom according to the results of the confirmatory factor analysis made as evidence for the construct validity of the scale (x2 / df) 1.28 (x2= 395.10 df = 309); root mean square approximation of error (RMSEA) .05; standardized root mean square residual (SRMR) .06; goodness of fit index (GFI) .85; adjusted goodness of fit index (AGFI) .80; normed fit index (NFI) .92; The comparative fit index (CFI) value was .98. Accordingly, a reliable and valid scale was developed within the scope of the results obtained from the study.

Keywords:

School principals, attitude, likert, scale development,

PDF

___

Allport, G.W. (1935). “Attitudes”, Handbook of social psychology. Worcester, Mass: Clark University Press.
Aiken, L. R. (2000). “Interests, Attitudes and Values”, Psychological Testing and Assessment. Baston: Allyn and Bacon, 10. Baskı.
Anastasi, A. (1997). “Measuring Interests and Attitudes”, Psychological Testing. New Jersey:Prentice Hall, 7. Baskı.
Bartell, C. A. ve Birch, L. W. (1995). Restructuring Administrator Preparation for California. Thrust for Educational Leadership”, V:24. I: 5, 28-31.
Bayrak, C. (1992). Okul ve Sınıf Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Yayınları.
Blalock, H. M. (1960). “Factor Analysis and Other Multivariate Techniques”, Social Statistics. New York: McGraw-Hill Book Company.
Bursalıoğlu, Z. (1982). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, N:7, 15.
Bursalıoğlu, Z. (2003). Eğitim Yönetiminde Teori ve Uygulama. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 7. Baskı.
Bjork L. G. ve Gingsberg, R. (1995). Principles of Reform and Reforming Principal Training: A Theoretical Perspective. Educational Administration Quarterly, V: 31, N:1,11-37
Çıkrıkçı, N. (1991). Tutumların Ölçülmesi. Ankara Üniversitesi Dergileri Veritabanı, (24)1.
Erkuş, A. (2003). “Tutumlar, Bileşenleri ve Ölçülmesi”, Psikometri Üzerine Yazılar. Ankara: Türk Psikologlar Derneği, 1. Basım.
Field, A. (2009), “Exploratory Factor Analysis”, Discovering Statistics Using SPSS. London: Sage Publications Ltd., 3. Baskı.
Green, S. B. ve Salkind, N. J. (2008). “Scaling Procedures”, Using SPSS for Windows and Macintosh. New Jersey: Pearson Prentice Hall, 5. Baskı.
Gizir, S. (2005). In Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in the Department of Educational Sciences. Middle East Technical University, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2006). Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi, 10. Baskı.
Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
MEB. (1999). Okul-Kurum Müdürü Görev ve Tanımları. Yönetimi Değerlendirme ve Geliştirmesi Dairesi Başkanlığı. B.08.0.MÜB.0.37.04.02/446 sayılı yazı, Ankara.
Morgan, C. T. (1961). “Tutumlar ve Önyargı”, Psikolojiye Giriş Ders Kitabı. Çeviri: Arıcı ve Diğerleri, Ankara Meteksan, 2. Baskı.
Sünbül, Ö ve İnandı, Y. (2005). İlköğretim ve Lise Öğretmenlerinin, İlköğretim ve Bakanlık Müfettişlerine İlişkin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1); 214-226.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ekinoks Yayınevi, Ankara, ss. 1-71.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). “Principal Components and Factor Analysis”, Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson International Edition, 5. Baskı.
Taylor, S. E., Peplau L. A. ve Sears, D. O. (2003). “Tutumlar ve Tutum Değişikliği”, Sosyal Psikoloji. Çeviren: Ali Dönmez, Ankara: İmge Kitapevi, 11. Baskı.
Taymaz, H. (1986). Okul Yönetimi ve Yönetici Yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 123-125.
Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 3. Baskı.
Tezbaşaran, A. A. (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği, 2. Baskı.
Thorndike, P. L. (1977). “Questionnaries and Inventories for Self-Appraisal”, Measurement and Evaluation in Psychology and Education. New York: John Wiley & Sons, 4. Baskı.
Thurstone, L. L. (1928). Attitudes Can Be Measured. American Journal of Sociology (33):529-554