Iğdır İlinde Domates Üretim Maliyetinin Belirlenmesi

Bu çalışmanın amacı Iğdır İlinde domates üretim maliyetini belirlemektir. Çalışmada Iğdır ve İlçelerinde Basit Tesadüfi Örnekleme Yöntemi ile belirlenen 105 adet domates üreten işletmeden elde edilen veriler kullanılmıştır. Domates maliyetinin hesaplanmasında “Tek Ürün Bütçe Analiz Yöntemi” kullanılmıştır. Çalışmada işletmelerin ortalama 6.07 da alanda domates ürettikleri ve dekara 5 454.76 kg ürün elde ettikleri belirlenmiştir. Ürün satış fiyatı 0.29 $ kg-1, birim maliyet 0.15 $ da-1 olup bölge domates üreticisi kg başına 0.14 $ net kâr elde etmiştir. Dekara üretim masrafı toplamı 830.90 $, Gayri Safi Üretim Değeri (GSÜD) 1 608.36 $, Brüt Kâr 844.70 $ ve Net Kâr ise 777.71 $ olarak hesaplanmıştır. Üretim masraflarının %91.94’ünü değişen masraflar, %8.06’sını ise sabit masraflar oluşturmaktadır. Değişen masraflar içerisinde en fazla payı %45.18 ile hasat masrafları alırken; sabit masraflar içerisinde en fazla payı %65.78 ile tarla kirası almaktadır. Dekara 3.64 $ mazot ve gübre desteği alan domates üreticisi çalışmanın yapıldığı 2016 yılında domatesin değer fiyattan satılması sonucu üretim faaliyetini kârlı bir şekilde tamamlamıştır. Ürün işleme tesisi veya kooperatif kurmak gibi ürün pazar değerinin yeterli düzeyde gerçekleşmesini sağlayacak tedbirlerin alınması üreticinin üretim faaliyetine devam etmesi bakımından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Domates, Maliyet Analizi, Iğdır

Determination of Tomato Production Cost in Iğdır Province

This study aims to determine tomato production costs in Iğdır province. In the study, the data obtained by simple random sampling method from 105 tomato producing establishments in Iğdır and its districts were used. "Single Product Budget Analysis Method" was used in the calculation of tomato cost. At the end of the study, it was determined that the farms produced tomatoes on an average of 6.07 da and 5 454.76 kg of product per hectare. The product price was 0.29 $ kg-1, the unit cost was 0.15 $ da-1 and the regional tomato producer made a net profit of 0.14 $ per kg. Total production cost per decare was 830.90 $, Gross Production Value (GSÜD) was calculated as 1608.36 $, Gross Profit was calculated as 844.70 $ and Net Profit was calculated as 777.71 $. Variable costs constituted 91.94% of the production costs while 8.06% were fixed costs. The harvest costs had the highest share in the variable costs (%45.18) while the highest share in the fixed costs were those of the field rent (%65.78). The tomato producer, who received fuel and fertilizer support of 3.64 $ per decare, completed the production activities profitably as a result of the sale of tomatoes at a value price in 2016. Taking measures to ensure that the product market value is realized at a sufficient level, such as product processing plant or establishing a cooperative, is important in terms of continuing the production activity of the producer.

Keywords:

Tomato, Cost Analysis, Iğdır,

PDF

___

Bhowmik D, Sampath Kumar KP, Paswan S, Srivastava S, 2012. Tomato-A Natural Medicine and Its Health Benefits. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry. 1(1): 33-43.
Çetin E, Bahşi N, 2019. Tarımsal üretim gerçekleştiren işletmelerin faaliyetlerinin hedef maliyet yöntemine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 2365-2380.
Çetin B, Tipi T, 2011. Tarım Muhasebesi. Uygulamalı Örneklerle. Nobel Yayın Dağıtım, 167 s., Ankara.
Engindeniz S, Öztürk Coşar G, 2013. İzmir’de Domates Üretiminin Ekonomik ve Teknik Etkinlik Analizi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 50(1): 67-75.
Erkuş A, Bülbül M, Kıral T, Açıl AF, Demirci R, 2005. Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Eğitim Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No:5, Ankara.
FAO, 2018. Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim Tarihi: 09.03.2020).
Gutierrez EEV, 2018. An Overview of Recent Studies of Tomato (Solanum lycopersicum spp) from a Social, Biochemical and Genetic Perspective on Qquality Parameters. Swedish University of Agricultural Sciences. Alnarp-Sweden. 8 pp.
Karadaş K, 2016. Ağrı İli Tarım İşletmelerinde Buğday Üretim Maliyetlerinin Hesaplanması. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 31(B): 33-41.
Karagölge C, Kızıloğlu S, Yavuz O, 2013. Tarım Ekonomisi Temel İlkeleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:324, 112 s., Erzurum.
Karaman Y, Yılmaz İ, 2006. Cam Serada Domates Yetiştiriciliğinde Bombus Arısı Kullanımının Üretim Girdileri ve Karlılık Üzerine Etkisi. Anadolu, J. of AARI 16(2): 90-109.
Keskin G, Gül U, 2004. Domates. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü T.E.A.E-Bakış, Sayı:5, Nüsha:13, Ankara.
Keskin G, Tatlıdil FF, Dellal I, 2010. An Analysıs of Tomato Productıon Cost and Cabor Force Productıvıty in Turkey. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 16(6): 692-699.
Kıral T, Kasnakoğlu H, 1999. Tarımsal Ürünler İçin Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veri Tabanı Rehberi. Tarımsal Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü, 297 s., Ankara.
Muratore G, Rizzo V, Licciardello F, Maccarone E 2008. Partial Dehydration of Cherry Tomato at Different Temperature and Nutritional Quality of the Products. Food Chemistry, 111: 887-891.
Örük G, Engindeniz S, 2019. Muğla İlinde Örtüaltı Domates Üretiminin Ekonomik Analizi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 56(3): 345-358.
Özkan B, Hatırlı SA, Öztürk E, Aktaş AR, 2011. Antalya İlinde Serada Domates Üretiminin Kâr Etkinliği Analizi. Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences, 17: 34-42.
Rehber E, Tipi Ç, 2015. Tarımsal İşletmecilik ve Planlama. Uludağ Üniversitesi Yayınları, Uludağ Üniversitesi Basımevi. No:2.05-049-0425, 318 s., Bursa.
Sipahioğlu C, 2014. Farklı Tarım Sistemlerinde Domates Üretiminin Maliyet Analizi. Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
SPSS, 2013. IBM SPSS Statistics 22.0 for Windows. Armonk, NY.
Suleiman NJ, Mani JR, Hudu MI, Baba D, Yusuf M, (2019). Cost-Benefıt Analysis of Tomato Production Among Small-scale Farmers in Kano River İrrigation Project Area of Kano State, Nigeria. Journal of Agripreneurship and Sustainable Development (JASD) 2(1): 39-46.
Şili Ş, 2013. Samsun İli Bafra İlçesinde Domates Yetiştiren İşletmelerin Etkinlik Analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
Tatlıdil FF, Kıral T, Gündoğmuş E, Fidan H, Aktürk D, 2004. The Effect of Crop Losses during Pre-Harvest and Harvest Periods on Production Costs in Tomato Production in the Ayas and Nallihan Districts of Ankara Province. Turk J Agric For 29: 499-509.
TCMB, 2016. TCMB. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Döviz Kurları. http://www.tcmb.gov.tr/kurlar/kur2016_tr.html (Erişim Tarihi: 30.03.2020).
TÜİK, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu. Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim Tarihi: 24.09.2019).
Ukav İ, 2018. Adıyaman İlinde Üretimi Yapılan Bazı Sebzelerin Üretim Maliyetleri ve Kârlılıkları Üzerine Bir Araştırma. Türk Tarım–Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(9): 1285-1289.
Yamane T, 2010. Temel Örnekleme Yöntemleri. Gazi Üniv. Fen-Edebiyat Fak. İstatistik Bölümü Literatür Yayınları, No.53, 116 s., İstanbul.