Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Badem (Prunus amygdalus L.) Potansiyeline Genel Bir Bakış

2015 yılı istatistiklerine göre Türkiye 80.000 ton badem üretimine sahiptir. Ülkemizin toplam bademüretimi dikkate alındığında Akdeniz ve Ege Bölgeleri 234.609 ve 146.080 tonluk üretimleri ile ilk iki sırayıpaylaşmakta olup Güneydoğu Anadolu Bölgesi 15.370 tonluk üretim miktarı ile üçüncü sırada yer almaktadır. Bubölgedeki iller dikkate alındığında toplam 3.881 ve 3.249 tonluk badem üretimleri ile Gaziantep ve Şanlıurfa illeriilk iki sırada bulunmakta, Şırnak ili ise 102 tonluk üretimi ile son sırada yer almaktadır. Bu çalışmada, GüneydoğuAnadolu Bölgesi’nin mevcut badem üretim potansiyeli ortaya konularak bu konudaki farkındalığı artırmak vemevcut potansiyelin değerlendirilmesi ve yönlendirilmesi ile ilgili olarak ileriye dönük üretim planlamalarındakarar vericilere ışık tutmak hedeﬂenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Badem üretim potansiyeli, geliştirme imkânları, Güneydoğu Anadolu Bölgesi

A General View of Almond (Prunus amygdalus L.) Production Potantial of Southeastern Anatolia Region

According to 2015 statistics Turkey has 80.000 tonnes of total almond production. considering thetotal almond production by the Regions in Turkey, Mediterranean and Aegean regions rank frst and second with234.609 and 146.080 tonnes of almond productions respectively as Southeast Anatolia Regio n is the third witha production of 15.370 tonnes. Considering the 2015 year total almond production of the provinces in SoutheastAnatolia Region, Gaziantep and Şanlıurfa provinces rank frst and second with 3.881 and 3.249 tonnes of almondproductions respectively as Şırnak province comes last with a production of 102 tonnes. In this study, throughpresenting the existing status of the almond production potential of the Southeast Anatolia Region, it was aimed toincrease the awareness and set light to decision makers in future plans for making use of and directing the existingpotential.

Keywords:

Almond Production potantial, development opportunities, Southeast Anatolia Region,

PDF

___

AİBÖ, 2017. Adıyaman İklim ve Bitki Örtüsü (AİBÖ). http: //www. cografya.gen.tr/tr/ adiyaman /iklim.html.
Atlı HS, Karadağ S, Sarpkaya K, Konukoğlu F, Bozkurt H, 2011. Badem Yetiştiriciliği El Kitabı. Gaziantep
BÇ, 2016. Badem Çeşitleri (BÇ). www.e-fidancım.com.
Beyhan Ö, 2009. , "Hilvan İlçesi Bademerinin (Prunus amygdalus L) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar", Bahçe Dergisi , Cilt No: 37(2) 24-38, 2009
Beyhan Ö, Aktaş M, Yılmaz N, Şimşek N, Gerçekcioğlu R, 2011. Determination of Fatty Acid Composition in Seed Oils of Some Important Almond (Prunus amygdalus L.) Genotypes Growing in Tokat Province and Eagean Region ,Turkey", Journal of Medicinal Plants Research (ISI) , Vol 5 (19), 4907–4911
Beyhan Ö, Bostan SZ, , "Darende Bademlerinin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar.", Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fak. Dergisi , Cilt No: 4(2), 123-132, 1995
Beyhan Ö, Şimşek M, 2007. "Kahramanmaraş Merkez İlçe Bademlerinin (Prunus amygdalus L) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar.", Bahçe Dergisi , Cilt No: 36(1-2), 11-18,
BİBÖ, 2017. Batman İklim ve Bitki Örtüsü (BİBÖ). http://www.cografya.gen.tr/tr/batman/iklim.html.
Bilginer Ç, Gerçekçioğlu R, Soylu A, 2009. Genel Meyvecilik (Meyve Yetiştiriciliğinin Esasları). Ankara Nobel Yayınları.
DİBÖ, 2017. Diyarbakır İklim ve Bitki Örtüsü (DİBÖ). http:// www. cografya. gen.tr/tr/ diyarbakir /iklim.html.
Dizdaroğlu T, 1985. İzmir İli Menemen İlçesinde Şeftali, Kayısı ve Erik Yetiştiriciliğinin Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
GAB, 2016. Güneydoğu Anadolu Bölgesi.(GAB) https:// tr.wikipedia. org/wiki/G%C3% BCneydo% C4 %9 Fu_Anadolu_B%C3%.
GABİBÖ, 2016. Güneydoğu Anadolu Bölgesi İklimi ve Bitki Örtüsü (GABİBÖ). http://www.eokul-meb.com/guneydogu-anadolu-bolgesi-iklimi-ve-bitki-ortusu-41476/.
Gerçekçioğlu R, Bilgener Ş, Soylu A, 2014. Genel Meyvecilik (Meyve yetiştiriciliğinin esasları). NOBEL Akademik Yayıncılık, Geliştirilmiş 4. Basım, 498 s., İstanbul.
GİBÖ, 2017.Gaziantep İklim ve Bitki Örtüsü (GİBÖ). http://www.cografya.gen.tr/tr/gaziantep/iklim.html.
Gülsoy E, Balta F, 2014. Aydın ili Yenipazar, Bozdoğan ve Karacasu İlçelerinden Selekte Edilen Badem (Prunus amygdalus Batch) Genotiplerinin Protein, Yağ ve Yağ Asidi Bileşimlerinin Belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1): 9-14.
Gülsoy E, Ertürk E.Y, Şimşek M. 2016. Türkiye Lokal Badem (Prunus amygdalus L.) Seleksiyon Çalışmaları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(1): 126-134.
İA, 2017. İklim: Adıyaman (İA). https://tr.climate-data.org/location/283/.
İB, 2017. İklim: Batman (İB). https://tr.climate-data.org/location/284/.
İD, 2017. İklim: Diyarbakır (İD). https://tr.climate-data.org/location/285/.
İG, 2017. İklim: Gaziantep(İG). https://tr.climate-data.org/location/286/.
İK, 2017. İklim: Kilis (İK). https://tr.climate-data.org/location/286/.
İM, 2017. İklim: Mardin (İM). https://tr.climate-data.org/location/286/.
İS, 2017l. İklim: Siirt (İS). https://tr.climate-data.org/location/286/.
İŞ, 2017. İklim: Şanlıurfa (İŞ). https://tr.climate-data.org/location/285/.
İŞI, 2017. İklim: Şırnak (İŞI). https://tr.climate-data.org/location/285/.
KİBÖ, 2017. Kilis İklim ve Bitki Örtüsü (KİBÖ). http://www.cografya.gen.tr/tr/kilis/iklim.html.
Küden AB, Küden A, Bayazit S, Çömlekçioğlu Ç, İmrak B, Rehber YD, 2014. Badem Yetiştiriciliği, TAGEP Yayınları, 19 s.
MİBÖ, 2017. Mardin İklim ve Bitki Örtüsü (MİBÖ). http://www.cografya.gen.tr/tr/mardin/iklim.html
Özbek S, 1975. Genel Meyvecilik. Adana Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Adana.
Özçağıran R, Ünal A, Özeker E, İsfendiyaroğlu M, 2014. Ilıman İklim Meyve Türleri Cilt III.Ege Üniversitesi Yayınları Ziraat Fakültesi Yayın No:566. İzmir
SİBÖ, 2017. Siirt İklim ve Bitki Örtüsü (SİBÖ). http://www.cografya.gen.tr/tr/siirt/iklim.html.
Soylu A, 2003. Ilıman İklim Meyveleri II. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları. Yayın no: 72, Bursa.
ŞIİBÖ, 2017. Şırnak İklim ve Bitki Örtüsü (ŞIİBÖ). http://www.cografya.gen.tr/tr/sirnak/iklim.html.
ŞİBÖ, 2017. Şanlıurfa İklim ve Bitki Örtüsü (ŞİBÖ). http://www.cografya.gen.tr/tr/sanliurfa/iklim.html.
Şimşek M, 2011. Çınar İlçesinde Badem Seleksiyonu. Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(1): 32-36.
Şimşek M, Kara A, 2016. Diyarbakır Meyvecilik Potansiyeline Genel Bir Bakış. Uluslararası Diyarbakır Sempozyumu. 2-5 Kasım 201, Diyarbakır (Basımda).
Şimşek M, Osmanoğlu A, Taş Z, 2010. Çermik’ten Seçilen Badem (Prunus amygdalus L.) Tiplerinin Meyve Performansları. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(2): 29-37.
Şimşek M, Yıldırım H, 2010. Dicle İlçesinde Doğal Olarak Yetişen Badem Tiplerinin Seleksiyonu Üzerinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24 (4): 9-15.
Şimşek M, Yılmaz KU, 2010. Diyarbakır’ın Silvan İlçesinde Doğal Olarak Yetişen Badem (Prunus amygdalus L.) Tiplerinin Seleksiyonu. Alatarım, 9 (1): 22-30.
TÜİK, 2015. T.C. Başbakanlık Türkiye Istatistik Kurumu (TÜİK) https:// biruni.tuik.gov.tr /bitkiselapp/bitkisel.zul.