Modern Arap Edebiyatında Sembolün Rolü: Temim Bergusi Örneği

On dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında Avrupa’da kapitalizmin hızla yayılmasının bir sonucu olarak sosyal yaşam gözle görülür şekilde değişmiştir. Geleneksel dünyadan sert bir kopmanın yaşandığı bu dönemde özellikle edebiyatta farklı sanat akımları ortaya çıkmıştır. Sembolizm de “sanat için sanat” düşüncesine tepki olarak ortaya çıkmış bir akımdır. Edebiyatta sembolik şiir batıda başlamış ve daha sonra da dünyanın diğer bölgelerine yayılmıştır. Belki de en mümbit topraklarını Arap dünyası edebiyatında bulmuş ve çok sayıda edebî eser yayınlanmıştır. Yazarlar, düşünce ve fikirlerini ifade etmek için tarih boyunca sembolizmi kullanmışlardır. Sembolik ifadelerin kullanıldığı edebiyat akımı, yüksek düzeyde Belâgat ve çağrışımdır. Bundan dolayı, yazar yazılarını sadece neyi ifade ettiğini anlayabilen seçkin bir okuyucu grubuna ithaf etmiştir. İşgal altında zulüm gören ülkelerde yaşayan yazarlar, düşüncelerini ve devrim niteliğindeki çağrılarını kendilerini yöneticilerin öfkesinden, zulmünden ve hayatlarının geri kalanını hapishanede geçirme endişe ve tehdidinden koruyabilecek sembollerle ifade etmişlerdir. Sembolik edebiyatı kullanan edebiyatçılar arasında şair Temim Bergusi de yer almaktadır. Temim Bergusi Arap Edebiyat dünyasında modern çağın Arap yazarı olmasının yanı sıra Mısır ve Filistin kültür-sanatını yakinen tanıyan bir edebiyatçı şahsiyet olduğu için araştırmamıza konu olarak tercih edilmiştir. Ayrıca Temim Bergusi, sembolik şiirleriyle okuyucularını ve dinleyicilerini her zaman şaşırtan bir isim olmuştur. Bu çalışmada onun bazı sembolik şiir metinleri incelenip analiz edilmiş; şiirleriyle Mısır ve Filistin halklarının tanık olduğu acı gerçeğin edebî metinlerle olan ilişkisine ve edebî metinlere yansımasına ışık tutulmuştur. Böylece birden fazla Arap ülkesinde zulüm ve tiranlık yaşamış bir yazarın şiirleri incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Arap Edebiyatı, Modern Şiir, Sembolizm, Temim Bergusi, Siyasî Edebiyat.

Anahtar Kelimeler:

ARAP EDEBİYATI, MODERN ŞİİR, SEMBOLİZM, TEMİM BERGUSİ, SİYASİ EDEBİYAT

The Role of The Symbol in Modern Arabic Literature

The symbolic literature in poetry began in the West, then moved to other parts of the earth. Scholars used symbolism throughout history to express their thoughts and ideas. This type of literature expresses a high level of rhetoric, inspiration and depth in meaning, so it was restricted to a specific group of people, who are the elite who understand what the symbolic writer says. In countries that oppress their people, writers used to express their ideas and call for revolution in a symbolic way that protects them from the ruler's anger and the threat of spending the rest of their lives in prison. Among these writers was Tamim Al-Barghouti, a poet, who always surprised his listeners with his symbolic poems. For reasons such as having both Egyptian and Palestinian cultures and being a contemporary Arab writer; in this study we discussed and analyzed one aspect of his symbolic poetry and shed light on one aspect of the symbol's role in poetry. Thus, we examined the poetry product of an author who has experienced oppression and tyranny in more than one Arab country. In the end, we conclude that social life has clearly changed because of the rapid spread of capitalism in Europe in the second half of the nineteenth century when literary life transformed, at that time, into new literary movements that were not familiar before. This paved the way for the emergence of different literary schools due to the status quo. Among those schools is the Symbolic school that was a response to the idea of (art is for the sake of art). Perhaps this school was created in the West, but the existing situation laid the foundation for the growth of this literature in the Arab world more than anywhere else Keywords: Arabic Literature, Modern Poetry, Symbolism, Tamim Bergusi, Political Literature.

Keywords:

Arabic Literature, Modern Poetry, Symbolism, Tamim Bergusi, Political Literature,

PDF

___

Aljazeera web sitesi, AJ+ kanalı. ‘’Reisu’l-Vuzaraa el-Esyubi fi ziyaretin Resmiye bi-Mısır’’. Erişim: 11/06/2018, 27/06/1439. https://www.youtube.com/watch?v=FzJ5cAgoNFY
Aljazeera web sitesi. Bernamec Tahkik Hâs. ‘’Beinehum Er-Reis Mursi...es-Sisi Yetehallasu min Muaridihi bil-Katli’l-Batii fis-Sucun’’. Erişim: 10/02/2020, 15/06/1441. بينهم الرئيس مرسي.. السيسي يتخلص من معارضيه بالقتل البطيء في السجون | استقصائية | الجزيرة نت (aljazeera.net)
Aljazeera web sitesi. ‘’ec-Ceişu’l-Mısrı Yazil Er-Reis Mursi ve yuattilu’d-Dustur’’. Erişim: 03/07/2013،24/ 081432. Wayback Machine (archive.org)
Bandakçi, Hüseyin Hamza. ed-Devletu Riyad: Hüseyin Hamza Bandakçi lı’t-Tıba’a ven-Neşr ve’t-Tevzi. 3. Basım, 1981/1441.
Bergusi , Tamim. ‘’ed-Devletü’l-Vataniye veş-Şarkü’l-Evsat Kitabı Özeti’’. Erişim: 18/03/2018،01/07/1439ـ. https://www.amazon.com/Umma-Dawla-Nation-State-Arab-Middle/dp/0745327702
Bergusi , Tamim. ‘’es-Siretu’z-Zatiye’’. Internet Archive. Erişim: 13/10/2007, 05/09/1434. https://web.archive.org/web/20180927083712/http:/tamimbarghouti.net/
Bergusi , Tamim. ‘’Ya Hubal İsmek Yidahhak’’. Youtube. Erişim: 20/06/2018, ،06/10/1439 https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=FhwrhvcAhc0
Bergusi , Tamim. Divânu Makamı Irak. Kahire: Daru Atlas lıt-Tıba’a ven-Neşr, I. Basım, 2005/1425.
Bergusi, Tamim. Divânu fil-Kuds. Filistin: Matbaatü’l-Eyyâm lıt-Tıba’a ven-Neşr vet-Tevzi, I. Basım, 2008/1428.
Bergusi, Tamim. ed-Devletü’l-Vataniye veş-Şarkü’l-Evsat. Londra: Bloto lin-Neşr, I. Basım, 2008/1428.
Bergusi , Tamim. Divânu Makamı Irak, Kahire: Dâru Atlas lıt-Tıba’a ve’n-Neşr: 2. Basım, 2008/1428.
Ceradat, Muhammed. ‘’et-Tanasu’d-Dinî fi Divân Temim Bergusi fi’l-Kuds’’. Dünya el-Vatan. Erişim: 04/11/2011, 07/12/1432. https://pulpit.alwatanvoice.com/articles/2011/07/04/231880.html
Fîrûzâbâdî, M. b. Yakub Mecdu’d-Din. el-Kâmûsü’l-muhît. Kahire: 1. Basım, 2013/1438. Dâru’l-Hadîs li’n-Neşr.
Ğais, İmani Muhammed. et-Tenas’su- fî şi’iri Temim Bergusi. Ramallah / Filistin: el-Câmiatü’l-İslamî fi Gazze, Yüksek Lisans Tezi, 2018/1443.
İbn Kesîr, İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer. Kısas-ı Enbiyâ. Thk. Abdulha el-Farmavi. Kahire: Daru’t-Tıba’a ve’n-Neşri’l- İslâmî, 5. Basım, 1997/1339.
İbn Manzûr. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâr Sâdır, 3. Basım, 1914/1332.
İbn Reşîk el-Kayrevânî, Hasan el-Ezdi. el-ʿUmde fî meḥâsini’ş-şiʿr ve âdâbih ve naḳdih. Thk. M. Muhiy’d-Din Abdülhamid. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 4. Basım, 1981/1441.
İram Niuz. ‘’Tamim Bergusi Hakkında Bilmedikleriniz’’. Youtube. Erişim: 04/09/2020, 16/01/1442. https://www.youtube.com/watch?v=1TcCZp1jtfQ
Tabane, Bedevî Ahmed. Kudama b. Cafer ve nakdü’l-edebî. Kahire: Mektebetü’l-Englo el-Mısriye, 1. Basım, 1969/1388.
Zemahşerî, Mahmut b. ‘Ömer b. Ahmed Caru’l-llah. el-Keşşâf ʿan hakâʾikı ġavâmizi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 3. Basım, 1907/1325.
Zuby, Ahmet. et-Tenas’us nazariyyen ve tatbikiyyen. Ürdün: Müessesetü Amman, 1. Basım, 2000/1420.
أماني محمد عبد المعطي غيث، التناص في شعر البرغوثي، رسالة ماجستير بإشراف كمال أحمد غنيم، الجامعة الإسلامية بغزة، فلسطين، 2018.
تميم البرغوثي، الدولة الوطنية والشرق الأوسط العربي، دار بلوتو للنشر، لندن، 2008.
تميم البرغوثي، ديوان مقام عراق، دار أطلس، (د ط)، القاهرة، 2008.
التناص نظرياً وتطبيقاً، أحمد الزعبي، مؤسسة عمون للنشر، ط2، الأردن، 2000.
حسين حمزة بندقجي، الدولة، جامعة الملك عبد العزيز، كلية الآداب والعلوم الإنسانية، الناشر حسين حمزة بندقجي، ط 3، المملكة العربية السعودية، 1981.
الدولة الوطنية والشرق الأوسط العربي، تميم البرغوثي، دار بلوتو للنشر، الكتاب مطبوع باللغة الإنجليزية، لندن، 2008.
الدولة، حسين حمزة بندقجي، جامعة الملك عبد العزيز، كلية الآداب والعلوم الإنسانية، الناشر حسين حمزة بندقجي، ط 3، المملكة العربية السعودية، 1981.
ديوان في القدس، تميم البرغوثي، مطبعة الأيام، رام الله، 2008.
ديوان مقام عراق، تميم البرغوثي، دار أطلس، (د ط)، القاهرة، 2005.
العمدة في محاسن الشعر وآدابه، الحسن بن رشيق القيرواني الأزدي(463هـ)، تحقيق محمد محيي الدين عبد الحميد، دار الجيل، ط5، بيروت، 1981.
القاموس المحيط، محمد بن يعقوب الفيروز آبادي مجد الدين، دار الحديث، القاهرة، 2013.
قدامة بن جعفر والنقد الأدبي، تحقيق بدوي طبانة، مكتبة الأنجلو المصرية، ط 3، القاهرة، 1969.
الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، محمود بن عمرو بن أحمد الزمخشري جار الله (538هـ)، دار الكتاب العربي، ط3، بيروت، 1907.
لسان العرب، محمد بن مكرم بن على، أبو الفضل، جمال الدين ابن منظور الأنصاري الرويفعي الإفريقي(711هـ)، الحواشي لليازجي وجماعة من اللغويين، دار صادر، ط1، بيروت، 1914.