Niğde'deki Rum Okullarının Korunması Üzerine Bir İnceleme

Anadolu, yıllar boyunca farklı dinlere ve kültürlere ev sahipliği yapmıştır. Türklerin yanı sıra Rum, Ermeni gibi milletler yüzyıllar boyunca bu coğrafyada bir arada yaşamıştır. Bu milletler yaşadıkları bölgelere kendi kültürlerini yansıtmış ve kent kimliğinin oluşmasında etkili olmuştur. Kendilerine verilen haklar doğrultusunda başta eğitim yapısı olmak üzere çok sayıda mimari eser inşa etmiştir. Bu çalışmada, Niğde kentinde Rumlar tarafından yapılan döneminin mimari anlayışını gösteren okullar incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, okulların belgelenmesi, içerisinde bulundukları durumun tespit edilmesi, korunmaları konusunda alınabilecek tedbirlerin belirtilmesi ve yeni işlev önerileri getirilerek okulların potansiyelinin ortaya konulmasıdır. Çalışma kapsamında Uluağaç Rum Okulu, Sasima (Hasaköy) Rum Okulu, Prodromos Rum Okulu (Dumlupınar İlkokulu) ve Ballı Rum Okulu yapıları incelenmiş ve yapısal ve mimari özellikleri değerlendirilmiştir. Günümüzde Prodromos Rum Okulu (Dumlupınar İlkokulu) mesleki kurs merkezine dönüştürülmek üzere tadilat aşamasındadır. Diğer üç okul; kullanıcının olmaması sonucu işlevsiz kalma, elverişsiz doğa şartlarına maruz kalma ve yapıların günümüz ihtiyaçlarını karşılamaması gibi koruma sorunları ile karşı karşıyadır. Bu sebeple somut koruma önerisi olarak bu üç yapı için, mevcut durumları, bulundukları çevre ve ihtiyaçlar analiz edilerek yeniden işlev önerileri getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

rum okulları, koruma, azınlıklar, Niğde, mimari miras

An Investigation on Conservation of Greek Schools in Niğde

Anatolia has hosted different religions and cultures over the years. In addition to Turks, nations such as Greeks and Armenians have lived together in this geography for centuries. These nations reflected their own cultures to the regions they lived in. These nations have built a large number of architectural works, especially the educational structure. In this study, the schools built by the Greeks in Niğde were examined. The aim of this study is to document the schools and to determine the current situation. In addition, it is to specify the measures that can be taken for their protection and to propose new functions. Within the scope of the study, the structures of Uluağaç Greek School, Sasima Greek School, Prodromos Greek School and Ballı Greek School were examined. Architectural features were evaluated. Today, Prodromos Greek School is under renovation to be converted into a vocational course center. The other three schools; It is faced with protection problems such as being dysfunctional as a result of the absence of the user and exposure to unfavorable natural conditions. For this reason, re-function suggestions were made for these three buildings as a conservation proposal.

Keywords:

Greek schools, minorities, Niğde, conservation, architectural heritage,

PDF

___

Altınoluk, Ü. (1998). Binaların yeniden kullanımı. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi (YEM) Yayınları.
Augustinos, G. (1997). Küçük Asya Rumları-19. yüzyılda inanç cemaat ve etnisite. Ankara: Dipnot Yayınevi.
Aysu, E. (1977). Eski kent mekânlarını düzenleme ilkeleri. (Doktora tezi). İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi, İstanbul.
Braude, B. ve Lewis, B. (1982). Christians and Jews in the Ottoman Empire: The functioning of a plural society. New York/London: Holmes and Meier Publishers Inc.
Davison, R. H. (1963). Reform in the Ottoman Empire, 1856-1876. New Jersey: Princeton University Press.
Ekin, C. (2017). Karamanlı soy kütükleri: Karamanlıca (Grek harfli Türkçe) kitabeli mezar taşları. Sanat Tarihi Dergisi, 26, 221-241.
Ercan, Y. (2001). Osmanlı yönetiminde gayrimüslimler: Kuruluştan Tanzimat’a kadar sosyal, ekonomik ve hukuki durumlar. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
Eryaman, M. (2019). Osmanlı okullarına bir örnek: Niğde Dumlupınar İlkokulu. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 11, 189-212.
Gedik, İ. (1994). Niğde Sancağı. Niğde: Özel Yayın.
Hild, F. ve Restle, M. (1981). Kappadokien: (Kappadokia, Charsianon, Sebasteia und Lykandos). Viyana: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
ICOMOS. (2008). ICOMOS Charter on the Interpretation and Presentation of Cultural Heritage Sites.
İoannidis, İ. (1896). Kayseri Metropolitleri ve Malumat-ı Mütenevvia, Dersaadet. Aleksandros Nomismatidis Matbaası.
Karpat, K. H. (2003). Osmanlı nüfusu (1830-1914) demografik ve sosyal özellikleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Koçer H. A. (1970). Türkiye’de modern eğitimin doğuşu ve gelişimi (1773-1923). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Kodaman, B. (1991). Abdülhamid Devri eğitim sistemi 2. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Konyalı, İ. H. (1975). Abideleri ve kitabeleri ile Niğde Aksaray tarihi. İstanbul: İstanbul Fatih Yayınevi.
Kuban, D. (2000). Tarihi çevre korumanın mimarlık boyutu kuram ve uygulama. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi (YEM) Yayınları.
Kuban, D. (2010). Kent ve mimarlık üzerine İstanbul yazıları. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi (YEM) Yayınları.
LeBlanc, F. (2000). In code of ethics - Canadian Association for Conservation of Cul-tural Property and the Canadian Association of Professional Conservators. 17 Ağustos 2021 tarihinde http://ip51.icomos.org/~fleblanc/documents/terminology/doc_terminology_e.html adresinden erişildi.
Madran, E. ve Özgönül, N. (2005). Kültürel ve doğal değerlerin korunması. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayınları.
MEB. (2021). Niğde Dumlupınar İlkokulu. 17 Ağustos 2021 tarihinde http://nigdedumlupinar.meb.k12.tr/tema/index.php adresinden erişildi.
McCarthy, J. (1983). Foundations of the Turkish Republic: Social and economic change. Middle Eastern Studies, 19, 139-151.
Nakracas, G. (2000). Anadolu ve Rum göçmenlerinin kökeni. İstanbul: Belge Yayınları.
Özkan, S. (2007). 1923 tarihli Türk-Rum nüfus mübadelesinin Niğde’nin demografik yapısına etkisi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 21, 169-178.
Öztürk, İ. (2008). Niğde Sancağı idari ve demografik yapı 1868–1923. Konya: Kömen Yayınları.
Parman, E. (1988). Niğde çevresi araştırmaları. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2, 123-148.
Pekak, S. (2007). Kappadokia bölgesi Osmanlı dönemi kiliseleri: Örnekler, sorunlar, öneriler. METU Journal of the Faculty of Architecture, 26, 249-277.
Pereira Roders, A. R. (2007). Re-Architecture: Lifespan rehabilitation of built heritage basis. (Doktora tezi). Eindhoven University of Technology, Eindhoven.
Rodrigue, A. 1997. Türkiye Yahudilerinin batılılaşması “Alliance” okulları 1860-1925. Ankara: Ayraç Yayınevi.
Somel, S. A. (2014). Gayrimüslim okulları nasıl azınlık okulları oldu. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Tapan, M. (2014). Koruma sorunlarımız mimarlık ve kentleşme. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.
Tekeli, İ. (1990). Osmanlı Devleti’nden günümüze nüfusun zorunlu yer değiştirmesi ve iskân sorunu. Toplum ve Bilim, 50, 49-71.
Topal, N. (2016). Maarif salnamelerine göre Niğde’de eğitim ve öğretim (1898-1903). 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13, 259-272.
Toyer, B. (2001). 9 numaralı Niğde şer’iyye sicil defteri (235–282) (H. 1308/M.1891) transkripsiyon ve değerlendirme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Unat, F. R. (1927). Maarif Düsturu Cilt I-1; I-2; I-3. İstanbul: Milli Matbaa Devlet Matbaası.
Unat, F. R. (1964). Türkiye eğitim sisteminin gelişmesine tarihi bir bakış. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
UNESCO. (1972). Dünya kültürel ve doğal mirasının korunması. 17 Ağustos 2021 tarihinde https://whc.unesco.org/en/conventiontext/ adresinden erişildi.
Yaldız, E. ve Asatekin, N. G. (2016). Anıtsal yapıların kullanım sürecinde değerlendirilmesine yönelik bir model önerisi. Metu Journal of The Faculty of Architecture, 33, 161-182.
Zürcher E. J. (1999). Arming the state: military conscription in the Middle East and Central Asia. London/New York: I.B. Tauris.

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.