Covid-19 Pandemi Döneminin Tüketicinin Tüketim Alışkanlıkları ve Tüketim Mekanlarına Bakış Açısı Üzerindeki Etkisi

Üretim ve tüketim faaliyetleri tarih boyunca her dönemde farklı şekillerde insanların yaşamında yer almıştır. Küreselleşme ve kapitalizm, üretim ve tüketime yönelik faaliyetlerin farklı bir boyuta taşınmasına neden olmuştur. Her bireyi tüketici olarak değerlendiren kapitalist sistem satın alma ve tüketmeyi teşvik ederek devamlılığını sürdürmekte, bireylerde alışkanlıklar ve bağımlılıklar yaratılarak tüketim kültürü oluşturulmaktadır. İlk olarak 2019 yılında karşılaşılıp tüm dünyaya yayılan Covid-19 virüsü, toplumların gündelik yaşamını etkilemekte, yaşam tarzında ve tercihlerinde değişikliklere sebep olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Covid-19 virüsü kaynaklı pandemi dönemi sürecinde kişilerin tüketim alışkanlıklarındaki ve tüketim mekanı tercihlerindeki değişimi sorgulamaktır. Çalışma, konu ile ilgili kavramsal çerçeve ve anket uygulamasını içeren iki ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgular, Covid-19 salgınından sonra bireylerin tüketim alışkanlıklarının ve tüketim mekanı tercihlerinin değiştiğini, tüketicilerin online alışveriş sitelerini ve uygulamalarını sağlık açısından daha güvenli bulduklarını ortaya koymaktadır. Çalışma sonuçlarının kalıcı hale gelebilecek yeni tüketim alışkanlıklarına dikkat çekerek, yeni mekanların tasarlanması ve mevcut tüketim mekanlarında fiziksel ve sosyal düzenlemelerin uygulanması hususunda yapılacak gelecekteki çalışmalara altlık oluşturması hedeflenmektedir.

The Effect of Covid-19 Pandemic Period on Consumer’s Consumption Habits and Perspective On Consumption Spaces

Production and consumption activities have taken place differently in people’s lives throughout history. Globalization and capitalism have caused production and consumption practices to be moved a different dimension. The capitalist system, which evaluates each individual as a consumer, maintaines its continuity by encouraging to purchase and consume, and consumption culture is constituted by creating habits and addictions on individuals. Covid-19 virus, which was firstly encountered in 2019 and spread all over the world, affects the daily life of societies and causes chages in preferences. The aim of this study is questioning what kind of changes occured in people’s consumption habits and consumption space preferences during the pandemic period caused by the Covid-19 virus. The study consists of two main sections that include the conceptual framework and questionnaire practice. According to the findings obtained as a result of the study, it could be said that after the Covid-19 epidemic, individuals’ consumption habits and consumption space preferences changed, and they found online shopping sites and applications safer in terms of health. In this direction, it is expected that new consumption habits that could become permanent, the emergence of new spaces and the implementation of physical and social regulations in existing consumption spaces.

___

  • Arslan Avar, A. (2009). Lefebvre’nin üçlü -algılanan, tasarlanan, yaşanan mekan- diyalektiği. Mimarlar Odası Ankara Şubesi Dosya 17, Aralık, 7-16.
  • Asiamah, N., Mensah, H. K. ve Oteng-Abayie, E. F. (2017). General, target, and accessible population: Demystifying the concepts for effective sampling. The Qualitative Report, 22(6), 1607.
  • Baudrillard, J. (1997). Tüketim toplumu. Tutal, N. ve Keskin, F. (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Baudrillard, J. (2002). Tüketimin tanımına doğru. Çağdaş Dünya Sorunları Dizisi 3 Mimarlık ve Tüketim. Benedict, J. (İngilizce Çev.), İstanbul: Boyut Yayın Grubu, 67-72.
  • Bayır, T. (2021). Koronavirüs (COVID-19) ile yeni dijital dünyada değişen tüketici tercihleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(Pandemi Özel Sayısı), 1-1.
  • Böke, K. (Ed.). (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (5. Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.
  • Can, H., Aşan Azizoğlu, Ö. ve Miski Aydın, E. (2015). Örgütsel davranış. Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Cumhuriyet. (2020, 1 Ekim). Ünlü giyim firması Covid-19 nedeniyle yüzlerce mağazasını kapatacak. Erişim adresi: https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/unlu-giyim-firmasi-covid-19-nedeniyle-yuzlerce-magazasini- kapatacak-1770348
  • Çakıroğlu, K. I., Pirtini, S. ve Çengel, Ö. (2020). Covid-19 sürecinde ve post-pandemi döneminde yaşam tarzı açısından tüketici davranışlarının değişen eğilimi üzerine kavramsal bir çalışma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı (Özel Ek). 81-103.
  • Çevik Tekin, İ. (2020). Pandemi sürecinde değişen tüketici davranışları. Business and Management Studies: An International Journal, 8(2), 2331-2347.
  • Çınar, R. ve Çubukçu, İ. (2009). Tüketim toplumunun şekillenmesi ve tüketici davranışları -karşılaştırmalı bir uygulama-. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 277-300.
  • Danışmaz, A. T. (2020). Covıd-19 salgınının tüketicilerin online alışveriş tercihine etkisi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9(2), 83-90.
  • Duygun, A. (2020). COVID-19 pandemisi sırasında tüketicilerin yaşam tarzlarının değerlendirilmesi. Econder Uluslararası Akademik Dergi, 4(1), 232-247.
  • Erbaş, İ. (2021). Covıd-19 pandemi sürecinde olan… biten… ve geride kalan… İzmir: Serüven Yayınevi.
  • Giddens, A. (1994). Modernliğin sonuçları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • İnce, M. ve Kadıoğlu, C. T. (2020). Tüketicilerin Covid19 (Korona) virüsüyle artan stoklama isteğinin online satın alma davranışına etkisi. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(29), s.1875-1906.
  • Kadıoğlu, Z. K. (2014). Tüketim iletişimi: Süreçler, algılar ve tüketici. İstanbul: Pales Yayıncılık.
  • Kayabaşı, E. T. (2020). COVID-19’un piyasalara ve tüketici davranişlarina etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 15-25.
  • Kotler, P. (2020). The consumer in the age of coronavirus. Marketing Journal. Erişim adresi: https://www.marketingjournal.org/the-consumer-in-the-age-of-coronavirus-philip-kotler/
  • Kotrlik, J. W. K. J. W. ve Higgins, C. C. H. C. C. (2001). Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research appropriate sample size in survey research. Information technology, learning, and performance journal, 19(1), 43.
  • Lefebvre, H. (2010). Gündelik hayatın eleştirisi I. İstanbul: Sel Yayıncılık.
  • Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2018). Örgütsel davranış (8. Baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
  • Özbek Sönmez, İ. (2002). Yapısal dönüşümler sürecinde yerel ve yerel üstü ilişkilerin mekansal yansımaları. Ege Mimarlık, 40-41, 32-36.
  • Özcü, A. E. ve Atanur, G. (2020). Kovıd-19 pandemisinin kent yaşamına etkisi: Kamusal alan üzerine değerlendirmeler. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 16(2), 237-250.
  • Yırtıcı, H. (2002). Tüketimin mekansal örgütlenmesinin ideolojisi. Çağdaş Dünya Sorunları Dizisi 3 Mimarlık ve Tüketim. İstanbul: Boyut Yayın Grubu, 9-38.
  • Zeren, D. ve Gökdağlı, N. (2017). Satın alma motivasyonları: Tüketicilerin sanal kompülsif davranışları üzerine bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Pazarlama Kongresi Özel Sayısı. 41-58.