Nilgün TÜLÜKTAŞ, Elif KARAGÜN, Onur KAVİ

Serbest Zaman Aktivitelerine Katılım Durumlarına Göre Emekli Bireylerin Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, 55 yaş üzeri emekli bireylerin serbest zamanlarında rekreatif etkinliklere katılma durumlarına göre; umutsuzluk düzeylerinin incelenmesidir. Bu amaçla Kocaeli İzmit İlçesi Şehir Merkezinde bulunan emekli evleri, parklar ve kahvehanelerde, emekli olduğunu beyan eden 55 yaş üzeri bireylere araştırmanın amacı açıklanmıştır. Açıklamalardan sonra çalışmaya gönüllü katılmak isteyen 41 kadın ve 39 erkek olmak üzere toplam 80 emekli birey çalışma kapsamına alınmıştır. Gönüllü katılımcılara veri toplama amacı ile; Kişisel Bilgi Formu ve Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUO) uygulanmıştır. Uygulama sonucu elde edilen veriler SPSS 21.00 paket programında analiz edilmiştir. Yapılan İstatistiksel analizlerde veriler normal dağılım gösterdiğinden ikili küme karşılaştırmaları için bağımsız gruplar için t testi, üç ve daha fazla küme karşılaştırmaları için tek yönlü Varyans analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; serbest zamanlarında etkinliğe katılmayanlar, yaşı 70 ve üzeri olanlar; eğitim seviyesi düşük olanlar, bekarlar, emeklilik öncesi meslekleri olmayıp aktif çalışmayanlar lehine umutsuzluk puanları anlamlı derecede yüksek görülürken; cinsiyet, psikolojik tedavi görme ve gelir durumları açısından bakıldığında anlamlı farklılık görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler:

umutsuzluk, serbest zaman, aktivite

The Examination of Hopelessness Levels of Retired Individuals Participating and Non-Participating in Recreational Activities

The aim of this study is to examine the level of hopelessness in 55-year-old (and over) retired individuals according to their participation in recreation activities in their free times. In accordance with this aim, 55-year-olds, who declared that they are retired, were informed about the aim of the study in retirement community houses, parks and cafés in the city centre of Izmit, Kocaeli Province. After the explanations about the study, 80 (41 females and 39 males) retired individuals who are willing to join, were included in the study. Volunteers were applied Personal Information Form and Beck Hopelessness Scale (BHS) with the aim of collecting the data of the study. The data that was collected at the end of the study was analysed with SPSS21.00 package programme. As the data showed normal distribution in statistical analysis, t test was applied to independent groups for paired-cluster comparisons. However, one - way ANOVA was used for three and more cluster comparisons. At the end of the analysis, hopelessness scores were observed to be significantly high in favour of those who do not participate in any activities in their leisure time, who are over 70, whose educational level is low, who are unmarried, and the ones who hadn’t worked actively before retirement. However, no significant difference was found when their gender or their income was taken into consideration. In addition, whether they had any psychological treatment or not didn2t show any significant difference.

Keywords:

hopelessness leisure time, activity, retired,

PDF

___

Akçöltekin, A. ve Doğan, S. (2012). Sınıf öğretmenlerinin umutsuzluk düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies. 5(7), 49-59.
Aslan, M. ve Hocaoğlu, Ç. (2017). Yaşlanma ve yaşlanma dönemiyle ilişkili psikiyatrik sorunlar. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 53-62.
Bailey T.C. ve Snyder, C.R. (2007). Satisfaction With Life and Hope. The Psychological Record. 57, 233-240.
Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (1990). Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Bilir, N. ve Paksoy Erbaydar, N. (2015). Halk Sağlığı Temel Bilgiler 3. (Ç. Güler, L. Akın, Eds.). Yaşlılık Sorunları ve Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Kontrolü. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 1528-1556.
Choi, Mona RN, Saelom Kong, RN, ve Dukyoo Jung, RN. (2012). Computer and ınternet ınterventions for loneliness and depression in older adults: a meta-analysis. Healthc Inform Res., 18(3), 191-198. 08. 08. 2019 tarihinde https://synapse.koreamed.org/search.php?where=aview&id=10.4258/hir.2012.18.3.191&code=1088HIR&vmode=FULL adresinden erişildi.
Dilbaz, N. ve Seber, G. (1993). Umutsuzluk kavramı: depresyon ve intiharda önemi. Kriz Dergisi, 1, 134-138.
Duman, S., Taşğın, Ö. ve Özdağ, S. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu spor yöneticiliği bölümünde okuyan öğrencilerin umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 11(3), 27-32.
Durak, A. ve Palabıyıkoğlu, R. (1994). Beck umutsuzluk ölçeği geçerlilik çalışması. Kriz Dergisi. 2(2), 311-319.
Göktaş, K. ve Özkan, İ. (2006). Yaşlılarda Depresyon. Türkiye’de Psikiyatri, 8(1), 30-37.
World Health Organization (2015). World Report on Aging and Health, 20 Avenue Appia, 1211 Switzerland: Geneva 27.
Kocaman, N. (2008). Tıbbi hastalığa psikososyal tepkiler, İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 71, 52-58.
Korkmaz Aslan, G. (2017). Sağlığın geliştirilmesi. (S. Ayaz Alkaya, Ed.). Yaşlı sağlığının geliştirilmesi. Ankara: Hedef CS Basın Yayın, 284-286.
Köktuna, Z.S. (2007). Çözüm odaklı kısa terapi tekniğinde alt sosyo-ekonomik seviyedeki kadınların geleceğe umutla bakabilme ve boyun eğici davranışlara etkisinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kutlu, M. (1998). Özürlü çocuğu olan ana babaların umutsuzluk düzeyleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
Landeiro, F., Barrows, P., Nuttall Musson, Ellen., Gray, A. M Leal, J. (2016). Reducing social isolation and loneliness in older people: a systematic review protocol. BMJ Open 2017;7:e013778. doi:10.1136/bmjopen-2016-013778. 20 Temmuz 2019 tarihinde https://bmjopen.bmj.com/content/bmjopen/7/5/e013778.full.pdf adresinden erişildi.
Mangır, M., Aral, N. ve Aksoy, A. (1990). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulu ile Tarımsal Mekanizasyon Bölümü birinci sınıf öğrencilerinin depresyon durumlarını etkileyen bazı etmenler üzerine bir araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
Öner, N. (1994). Türkiye’de kullanılan psikolojik testler bir başvuru kaynağı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Öz, F. (2002). Yaşamın son evresi: yaşlılık psikososyal açıdan gözden geçirme. Kriz Dergisi, 10(2), 17-28.
Öz, F. (2010). Sağlık alanında temel kavramlar ve beceriler. Ankara: Mattek Matbaacılık, 1-258.
Özben, Ş. (2008). Yaşlılarda umutsuzluk. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi.23,136-151.
Özben, Ş. ve Argun, Y. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin umutsuzluk ve tükenmişlik düzeyleri. Ege Eğitim Dergisi, 1(3) 36-48.
Saygılı, S. (2017). Yaşlılık psikolojisi, İstanbul: Türdav Yayın Grubu, 21-42.
Savaşır, I. ve Şahin, N. (1997). Bilişsel-davranışçıl terapilerde değerlendirme:sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Steptoe, A., Shankar, A., Demakakos, P. ve Wardle, J. (2013). Social ısolation, loneliness, and all-cause mortality in older men and wome. Proceedings of The National Academy of Sciences of The United States of America, 110(15), 5797–5801.
Şahin, A. (2002). İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin umutsuzluk düzeyi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13(1), 143-157.
Şahin, Merve Ayşe (2019). Yaşlı Bireylerde sosyal destek algısının yalnızlık ve umutsuzluk üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Erzincan.
Tanç, S. (1999). Benlik değeri, umutsuzluk ve kariyer beklentileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Tümkaya, S. (2005). Ailesi yanında ve yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin umutsuzluk düzeylerinin karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 445-459.
Tokuç, B., Evren, H. ve Ekuklu, G. (2009). Edirne ve Hayranbolu Mesleki Eğitim Merkezi öğrencilerinde umutsuzluk ve sürekli kaygı düzeyleri. TAF Prev Med Bull, 8(2),155-160.
Ulucan, H., Kılınç, M., Kaya, K. ve Türkçapar, Ü. (2011). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarında öğrenimlerine devam eden öğrencilerin umutsuzluk ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(3), 349-356.
Yee Tse M. M. (2008). Therapeutic effects of an indoor gardening programme for older people living in nursing homes. Journal of Clinical Nursing, 19, 949–958.
Yıldırım, B. (2015). Öğretmenlerin umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.