BALKANLARDA DENGE OYUNU-1914

Balkan savaşları sonrası yapısal, yönetimsel, ekonomik, sosyolojik ve yüz ölçümü olarak savaşa başladıkları hallerinden çok uzakta bulunan Balkan devletleri, savaş sonrası aralarındaki bazı hesapları hala kapatmamıştı. Sırbistan; Büyük Sırp Krallığı hayali üzerinden planlar yaparken, Bulgaristan; Makedonya’da kaybettiği alanları ve Romanya’ya kaptırdığı Dobruca’yı geri alabilmenin hesabını yapıyordu. Romanya ve Yunanistan ise mevcut statükonun korunmasından yana bir politika takip ediyordu. Osmanlı Devleti’nde ise “mevcudu muhafaza et, elde edilebilecekler için ise asla durma” politikası hâkim durumdaydı. Elbette Balkan savaşlarının sıcaklığı savaş sonrasında bile hissedilir durumdayken, küresel boyutlara ulaşacak bir savaşın ilk kıvılcımının da yine bu topraklarda ortaya çıkması, kapatılmamış hesapların ne kadar derin olduğunu anlamaya da yeterlidir. İşte bu çerçevede yaklaşan savaş, etrafına topladığı sömürgeci güçlere birbirleri ile mücadele ortamı sağlarken, onun sahnesi ise yine Osmanlı ve Doğu Avrupa coğrafyası olmuştur. Bu çalışmada söz konusu savaşın sergilendiği sahnede doğrudan hedef durumunda bulunan Osmanlı Devleti’nin 2 Ağustos 1914 tarihinde Almanya ile imzaladığı mecburi ittifak anlaşması sonrası, Almanya’nın da arzu ettiği politikalar çerçevesinde, Bulgaristan ve Romanya ile oluşturması planlanan ittifak ve bu ittifaka yönelik atılan adımlar ele alınmıştır. Ayrıca bu adımların diplomasi yolu ile ne kadar yoğun yürütüldüğünün ve bu kadar mücadele ve uğraşın asıl amacının ise tek bir amaca hizmet ettiğinin izahına çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Devleti, Bulgaristan, Romanya, Almanya, Birinci Dünya Savaşı, İttifak

PDF

___

Arhivnite Govoryat, Bılgariya v Pırvata Svetovna Voyna, Germanski Diplomatiçeski Dokumenti, Tom 1, Nomer 20, Sofiya 2002. ARMAOĞLU Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yay., İstanbul, 2005. BAYUR Yusuf Hikmet, Türk İnkılabı Tarihi, 1914-1918 Genel Savaşı, C. III, K. I, TTK Yay. Ankara 1991. ÇAVDAR Tevfik, Talat Paşa, Bir Örgüt Ustasının Yaşam Öyküsü, Dost Kitabevi, Ankara 1984. ERYAMAN Ayşe, “Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin Bulgaristan’ı Müttefik Olarak Kendi Safına Çekme Girişimleri”, 100. Yılında 1. Dünya Savaşı ve Mirası, Savaş Tarihi Araştırmaları Uluslararası Kongresi, c. 1. Çanakkale Valiliği Yay., Çanakkale, 2015. İLÇEV İvan, Birinci Dünya Savaşı’nda Bulgaristan ve Antant, Bilim ve Sanat Yayınları, Sofya 1990. LALKOV Milço, Mejdu Vıztorga i Pokrusata Bılgariya Po Vreme Na Voynite 1912-1918, Biblioteka Bılgaria, Sofiya 1993. SHAW Stanford, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu, Savaşa Giriş, TTK Yay., Ankara 2014. STANEV N., Nai-Nova İstoriya Na Bılgariya 1912-1920, İlüstratsii, Kıniga II Voyni Za Obedinenie, Peçatnitsa S.M. Staykova, Sofiya 1925. STEFANOV G., Mejdunarodni Otnoşeniya İ Vınşna Politika Na Nılgariya (1870-1957), Nauka İ İzkustvo, Sofiya 1966. TURAN Ömer, Balkan Savaşlarından Kurtuluş Savaşına Kadar Uzanan Süreçte Türk-Bulgar İlişkileri (1912-19120), XX. Yüzyılın İlk Yarısında Türk-Bulgar Askeri-Siyasi İlişkileri, Gen. Kur. ATASE ve Gen. Kur. Den. Bşk. Yay., Ankara, 2005. İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae 86, s. 249-250. (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 86, л. 249-250). İİ BAN, Kol. 6, Op. 63, Ae 377, s. 1149-1159. (ИИ БАН, Кол. 6, оп. 63, ае 377, л. 1149-1159). TSDA, KMF 06, İnv. No: 275/47, l. 69, (ЦДА, КМФ 06, Инв. No. 275/47, Л. 69). TSDA, KMF. 6, İnv. No. 275/47, l. 22, (ЦДА, КМФ 6, Инв. No. 275/47, Л. 22). TSDA, KMF. 6, İnv. No. 275/47, l. 20, (ЦДА, КМФ 6, Инв. No. 275/47, Л. 20). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 79, l. 229, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ae.79, л. 229). TSVA, F. 23, Op. 1, Ae. 357, l. 153, (ЦВА, Ф. 233, оп. 1, а. е. 357, л. 153). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 140, l. 391-392, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 140, л. 391-392). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 150, l. 401, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 150, л. 401). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 166, l. 445-446, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 166, л. 445-446). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 170, l. 454-455, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 170, л. 454-455). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 182, l. 178-179, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 182, л. 178-179). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 131, l. 368-373, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 131, л. 368-373). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 210, l. 521, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 210, л. 521). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 190, l. 489-490, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 190, л. 489-490). TSDA, KMF 06, İnv. No: 275/48, l. 6, (ЦДА, КМФ 06, Инв. No 275/48, л. 6). TSDA, KMF 06, İnv. No: 275/48, l. 12, (ЦДА, КМФ 06, Инв. No 275/48, л. 12). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 286, l. 655-657, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 286, л. 655-657).