SULUCA KARAHÖYÜK’TEN BİR KUŞ BİÇİMLİ KAP ÜZERİNE BAZI DÜŞÜNCELER

Kappadokya’nın merkezinde, Nevşehir’in Hacıbektaş İlçesi’nde konumlanan Suluca Karahöyük Höyüğü’nde keşfedilmiş kuş biçimli kap, Anadolu’da bulunan bu tip kaplara bir yenisi eklenmiştir. Suluca Karahöyük kuş biçimli kabı, tip ve mal özellikleri bakımından Erken Tunç Çağ II ve III örnekleriyle tarihlenebilmektedir. Örneğimize benzeyen ve karşılaştırma olanağı sunan kuş biçimli kabın en yakın örnekleri Kıbrıs, Batı Anadolu, Kiklad Adaları ve Balkanlar’da açığa çıkarılmıştır. Bu merkezlerden çıkan az sayıdaki kuş biçimli kaplarla tipolojik açıdan uyum içerisinde olduğu görülmektedir. Suluca Karahöyük kuş biçimli kabı, biçimsel ve oransal açıdan gerçekçi üslupla yapılmış olmakla birlikte, boyut itibariyle oldukça küçüktür. Bütün bu özellikleri dikkate alındığında, kabın işlevi konusunda bazı önerilerde bulunmamıza olanak vermektedir. Bunlar fonksiyonel ve kültsel olarak iki kategoride ele alınabilir. Literatürde genellikle riton olarak kabul edilen bu tip eserlerin, Suluca Karahöyük örneğinde olduğu gibi bazı özelliklerinden dolayı farklı kullanım alanların da olabileceği görüldüğünden, bu tarz eserlerin yeni kullanım alanlarının da olabileceği önerisi getirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Suluca Karahöyük, Kuş, Kuş Biçimli Riton, Riton, Kült

PDF

___

BALKAN, Kemal ve SÜMER, Osman (1968), “1967 Yılı Hacıbektaş (Suluca Karahöyük) Kazısı Ön raporu”. TAD. S.16(2), ss. 15-39.BALKAN, Kemal. ve SÜMER, Osman. (1970), “1968 Yılı Hacıbektaş (Suluca Karahöyük) Kazısı Ön raporu”. TAD. S.18(1), ss.37-49.BREA, Luigi. Bernabò. (1964), Poliochni (Vol. 1,2), "L'Erma" di Bretschneider, Roma. ÇİZİKCİ, Semih. Yaşar. (2018), Suluca Karahöyük MÖ 3.-2. Binyıl Kült Eserleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun. DIKAIOS, Porphyrios. (1940), “The Excavations at Vounous-Bellapais in Cyprus, 1931–2”. Archaeologia, S.88, ss. 1-174.DURU, Refik. (1994), Kuruçay Höyük: 1978-1988 Kazılarının Sonuçları, Neolitik ve Erken Kalkolitik Çağ yerleşmeleri (Vol. I). Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1. BaskıDURU, Refik. (1996), Kuruçay Höyük: 1978-1988 Kazılarının Sonuçları, Geç Kalkolitik ve ilk tunç çağı yerleşmeleri (Vol. II). Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1. Baskı. DURU, Refik. (2008), MÖ 8000'den MÖ 2000'e Burdur, Antalya Bölgesi'nin Altıbinyılı. Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, Antalya, 1. Baskı. DURU, Refik. (2010), Elli Yıllık Bir Arkeoloji Öyküsü Hacılar, Suna-Inan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, Antalya, 1. Baskı. ERASLAN, Kemal. (1991), Divan-ı Hikmet Seçmeler. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1. Baskı. EIMERMANN, Emile. (2004), “Soundings at Early Bronze Age Hacılartepe in the Iznik Region (NW Anatolia)”, Anatolica, S. 30, ss. 15-36.EIMERMANN, Emile. (2008), “Soundings at Early Bronze Age Hacılartepe: Stratigraphy, pottery tradition and chronology”, Roodenberg, J. & Alpaslan Roodenberg, S. (Eds). Life and death in a prehistoric settlement in northwest Anatolia. The Ilıpıar excavations (Volume III), ss. 361-417.ERSOY, Necmeddin. (2000), Semboller ve Yorumları: Bölüm I-II, Dönence Yayınları, İstanbul, 1. Baskı. KÂMİL, Turan. (1982), Yortan Cemetery in the Early Bronze Age of Western Anatolia (Vol I-II), British Archaeological Reports, BAR 145, Oxford. KORFMANN, Manfred. (1979), “Demircihüyük. Eine vorgeschichtliche Festung an der phrygisch-bithynischen Grenze. Vorbericht über die Ergebnisse der Grabungen von 1976 und 1977”, Istambuler Mitteilungen Tübingen, S. 29(1), ss. 9-47. KORKMAZ, Seyfullah. (2001), “Ahmed Yesevî Ve Hacı Bektaş Veli, Aralarındaki Bağlar, Fikirleri, Tesirleri Ve Türk İslam Edebiyatına Katkıları”, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 11, ss. 325-355. LLOYD, Seton. & MELLAART, James. (1962), Beycesultan Vol. I: The Chalcolithic and early bronze age levels (No. 6). BIAA: London.MELLAART, James. (1970), Excavations at Hacilar (Vol. 1). Edinburgh University Press, Chiago. MELLAART, James. (1970), Excavations at Hacilar (Vol. 2). Edinburgh University Press, Chiago.MÊLIKOFF, Irêne. (2010), Hacı Bektaş Efsaneden Gerçeğe, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 7. Baskı.MELLINK, Machteld. Johanna. (1967), “Excavations at Karataş-Semayük in Lycia, 1966”. AJA. S.71(3), ss. 251-267.MELLINK, Machteld. Johanna. (1968). “Archaeology in Asia Minor”, AJA. S.52(2), ss. 125-147.MELLINK, Machteld. Johanna.. (1969), “Archaeology in Asia Minor”, AJA. S. 53(2), ss. 203-227.MELLINK, Machteld. Johanna. (1970), “Archaeology in Asia Minor”, AJA. S. 54(2), ss. 157-178.MELLİNK, Machteld. Johanna. (1971), “Archaeology in Asia Minor”, AJA. S. 55(2), ss. 161-181.MELLİNK, Machteld. Johanna. (1972), “Archaeology in Asia Minor”, AJA. S. 56(2), ss. 165-188.MELLINK, Machteld. Johanna. (1973), “Archaeology in Asia Minor”, AJA. S. 57(2), ss.169-193.MELLINK, Machteld. Johanna. (1974), “Archaeology in Asia Minor”, AJA. S. 58(2), ss. 105-130MELLINK, Machteld. Johanna. (1975). ‘Archaeology in Asia Minor’, AJA. 79(3), 201-222.MELLINK, Machteld. Johanna. (1976). “Archaeology in Asia Minor”, AJA. S. 80(3), ss. 261-289.MERCAN, Ahmet. (1992), “Hacıbektaş – Sulucakarahöyük 1991 Yılı Kurtarma Kazısı”, Sanat Tarihi ve Arkeoloji Dergisi. S. 11, ss. 69-70.MIKOV, Vasil. (1959), “The prehistoric mound of Karanovo”, Archaeology. S. 12(2), ss. 88-97.PODZUWEIT, Christian. (1979), Trojanische Gefassformen der Friihbronzezeit in Anatolien, der Agais und angrenzenden Gebieten, Mainz, 1. Baskı. REBAY-SALISBURY, Katharina. (2017), “Breast is best – and are there alternatives? Feeding babies and young children in prehistoric Europe”, Mitteilungen der Anthropologischen Gesellschaft in Wien (MAGW), S. 147, ss. 13-30.SCHLIEMANN, Heinrich. (1875), Troy and Its Remains, Philip Smith, B.A. (ed.), London.ŞAHOĞLU, Vasıf. & SOTİRAKOPOULOU, Peggy (2011). Across: The Cyclades and Western Anatolia During the 3rd Millennium BC., Sakip Sabanci Museum, Istanbul. 1. Baskı. TÜRKER, Atila. (2012a), “Suluca Karahöyük İdolleri”, CollAn. S. XI, ss. 403-414.TÜRKER, Atila. (2012b), “Tarih Öncesi Nevşehir/ Prehıstory of Nevşehir”, Öger A. (Ed.) 1. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirimleri, 16-19 Kasım 2011, (ss. 309-332), Nevşehir: Nevşehir Üniversitesi. TÜRKER, Atila. (2014), “Tunç Çağları’nda Nevşehir Kültürlerinin Araştırılması 2012-2013 Yılı Çalışma Raporu: Hacıbektaş ve Çevresi”, Araştırma Sonuçları Toplantısı. S. 32(1), ss. 233-252.TÜRKER, Atila. (2015), “Suluca Karahöyük Kapadokya'da Bir Tunç Çağı Merkezi”, Aktüel Arkeoloji Dergisi, S. 45, ss 40-42.TÜRKER, Atila. (2017), “Suluca Karahöyük Çömlek Mezarları”, Özkan, S., vd. (Ed.). Samsat’tan Acemhöyük’e Eski Uygarlıkların İzinde Aliye Öztan’a Armağan, (s.239-244), Ankara.TÜRKER, Atila. ve ÇİZİKCİ, Semih. Yaşar. (2017), “Suluca Karahöyük’ten Bir Ayakkabı Ritonu Üzerine Bazı Düşünceler”, Avrasya Sanat ve Medeniyet Dergisi, S. 7, ss. 1-9.