SİNOP MÜZESİ HELLENİSTİK VE ROMA DÖNEMİ MEZAR STELLERİ

Doğu-İon Sanatı'nın Geç Arkaik dönem eserleri üzerinde yapılan çalışmalar göstermektedir ki Arkaik dönem içinde bütün doğu Grek bölgelerinde geçerli bir dönem stili bulunsa da farklı sanat merkezlerinde bölgesel özellikler açık bir şekilde görülmektedir. Bununla birlikte Anadolu'da Geç Arkaik dönemde İon heykeltıraşlık okullarının etkisi açık bir şekilde görülür. Doğu-Grek Anadolu kültür çevresinin merkezi konumdaki Milet şehrinin Persler tarafından tahrip edilmesi İon Sanatı'nın da sonunu getirmiştir. Buna karşın Milet kaynaklı heykeltraşlık okulları Doğu-Grek dünyasının Propontis, Thasos, Trakya, Makedonya ve Pontus gibi kuzey alanlarında varlığını sürdürmüştür. Sinop stelleri İon heykeltıraşlık okullarının etkisinin çok açık bir şekilde görüldüğü örnekler olup Atika'daki mezar steli geleneğinin aynı zamanda Anadolu'daki Grek bölgelerinde, özellikle Milet kolonisi olan Sinop varlığını devam ettirdiğinin en önemli kanıtlardır. Çalışmaya konu olan stellerde bu etkilerin en iyi şekilde izlendiği örneklerden biridir. Bu kapsamda steller benzerleriyle karşılaştırılarak, üzerindeki figürlerin stilistik ve tipolojik incelemelerinden yola çıkarak, tarihlendirmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Karadeniz, Sinop, Sinop Müzesi, Mezar Steli

Hellenistic and Roman Period Grave Stelai from Sinop Museum

Studies conducted on the Late Archaic period artifacts of the Eastern-Ion Art show that even though there is a valid periodical style in the all Eastern Greece regions in the Archaic period, regional characteristics are clearly seen in different centers of art. Nevertheless, impact of Ionic sculpture schools from the Late Archaic period in Anatolia is clearly observed. Destruction of the city of Miletus, which was at a central position of cultural circle of the Eastern-Greek Anatolia, by Persians also ended Ion art. Nonetheless, Miletus-based sculpture schools survived in northern regions of the Eastern-Greek world such as Propontis, Thasos, Thrace, Macedonia and Pontus. Sinop stelai, which were covered in this study, are examples where influence of Ion sculpture schools is clearly seen and they are also the most significant evidences that gravestones tradition in Attica also survived in the Greek regions of Anatolia, particularly in Sinop, which were colonies of Miletus. The stelai that are the subject of this study are examples on which these impacts could be followed most clearly. In this context, the aim of this study is to date the stelai by comparing it to the similar ones and based on the stylistic and typological examination of the figures on it.

Keywords:

Black Sea, Sinope, Sinop Museum, Grave Stele,

PDF

___

AKURGAL, Ekrem. (1955), “Zwei Grabstelen Vorklassischer Zeit Aus Sinope” Winckelmannsprogramm der Archäologischen Gesellschaft zu Berlin, 111, , ss. 5-38.
BIEBER, Margarete. (1977), Ancient Copies. Contributions to the History of Greek and Roman Art, New York
BOARDMAN, John. (2005), Yunan Heykeli, Klasik Dönem (çev. Gürkan Ergin), Homer Kitabevi, İstanbul.
ÇEKİLMEZ, Murat. (2008), Tire Müzesi’nden Hellenistik ve Roma Dönemi Mezar Stelleri, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Aydın.
DURUGÖNÜL, Serra. (1992a), “Zwei Grabstelen einer Familie aus Amisos (Samsun)”, Epigraphica Anatoloica 19, ss. 61-70.
DURUGÖNÜL, Serra. (1992b), “Grabstele der Nana aus Sinope", AMS 8, Studien zum antiken Kleinasien II, ss. 97-107.
FABRICIUS, Johanna. (1999), Die Hellenistischen Totenmahlreliefs. Grabrepäsentation und Wertvorstellungen in Ostgriechischen Städten, München.
HILLER, Hilde. (1975), Ionische Grabreliefs der ersten Hälfte des 5. Jahrhunderts v. Chr., IstMitt, Beiheft 12, Tübingen.
LINFERT, Andreas. (1976), Kunstzentren Hellenistischer Zeit. Studien An Weiblichen Gewandfiguren, Wiesbaden.
ÖZGAN, Ramazan. (2016), Hellenistik Devir Heykeltıraşlığı 2, İstanbul.
ÖZKORUCUKLU, Hilmi. (1990), Sinop Mezar Stelleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmammış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
PFUHL Ernst, MÖBIUS Hans. (1977), Die Ostgriechischen Grabrelief, Published by Philip von Zabern, Maiz.
PINKWART, Doris. (1973), “Weibliche Gewandstatuen aus Magnesia am Maander”, Antike Plastik 12, ss. 149-159.
SAĞLAN Suhal, ÇAM Fatma Bağdatlı. (2017), Sinope’den Hellenistik Döneme Ait İki Mezar Steli, Tüba-Ar 21, ss. 79-96.
SARAÇOĞLU, Aslı. (1997), Antakya Yöresi Mezar Stelleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
SARAÇOĞLU, Aslı. (2000), “Kyzikos’dan Figürlü Mezar Kabartmaları”, Olba III, ss. 181-197.
SMITH, Roland Ralph Redfern. (2002), Hellenistik Heykel (çev. A. Y. Yıldırım), İstanbul.
ŞAHİN, Mustafa. (2000), Miletopolis Kökenli Figürlü Mezar Stelleri ve Adak Levhaları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
YAYLALI, Abdullah. (1979), Hellenistik Devir İzmir Kökenli Figürlü Mezar Stelleri, Atatürk Üniversitesi Yayınlanmamış Doçentlik Tezi, Erzurum.
YAYLALI, Abdullah. (1986), “Hellenistik Devir İzmir Mezar Stelleri” [Bildiri]. IX. Türk Tarih Kongresi Sempozyum Bildirileri, I. Cilt. (ss. 473 – 489). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
YAYLALI, Abdullah. (2007), “Kyzikos’dan Bir Mezar Steli” Doğudan Yükselen Işık Arkeoloji Yazıları, Atatürk Üniversitesi 50. Kuruluş Yıldönümü Arkeoloji Bölümü Armağanı (Haz. Birol CAN & Mehmet IŞIKLI), İstanbul ss. 123-129.