PERGAMON'UN GÖLGESİNDE BİR KOMŞU KENT: ATARNEUS

Araştırmalar göstermektedir ki, antik Pergamon kentinin politik ve ekonomik açıdan güçlenmesinin sonuçları yakın çevresine bire bir yansımakta ve bunun sonucu olarak kentle birlikte taşra da dinamik bir şekilde hızla gelişmekteydi. Pergamon kenti ile kırsalı arasındaki ilişkilerin yanı sıra, bir diğer önemli konu da kentte yaşanan siyasal olaylar ve kentin Helenistik dönemden itibaren kaydettiği hızlı gelişmenin komşu kentleri nasıl etkilediğidir. Pergamon'un siyasal ve ekonomik açıdan büyümesi, kırsal kesimlerde tarımsal faaliyetlerin artmasına neden olmuş; komşu kentler açısından ise bu gelişim bazıları için faydalı olurken bazılarının da sonunu getirmiştir. Pergamon Krallığı kuruluncaya kadar komşusu Atarneus kentinin bölgede önemli bir yere sahip olduğu bilinmektedir. Atarneus'taki araştırmalarımızda ele geçirilen seramik parçalarına göre, burada tespit edilen en erken yerleşme MÖ 2. bin yıla inmektedir; MÖ 6. ve 5. yüzyıllarda ise hatırı sayılır büyüklükte bir yerleşime ulaşmıştır. Atarneus MÖ 4. yüzyılda – aynı yüzyıldaki kaynakların doğruladığı gibi (Diod. 13, 65, 4)– heybetli ve aşılması neredeyse imkansız surlarla korunuyordu. Metrelerce yükseklikteki surların koruduğu 24 hektarlık kent alanı, Philetairos zamanındaki Pergamon'dan bile daha büyüktü. MÖ 4. yüzyılda Atarneus’da hüküm süren ve yerel bir hanedan beyi olan Hermias'ın egemenliği altındaki bölge, Atarneus’dan itibaren kıyı bölgesini ve Bakırçay Ovası’nı da içine alacak büyüklükteydi. Ele geçirilen seramik parçalarına göre MÖ 3. yüzyılda Atarneus’un refah içinde bir kent olduğunu söyleyebiliriz. Krallık merkezi Pergamon'un Atarneus'un önemini azaltıcı faaliyetleri sonucunda kent gittikçe güç kaybetmiş ve Pergamon’un egemenliğine girdikten sonra Bakırçay Ovası’nın kuzeyinde krallığın askeri noktası olarak hizmet vermeye mahkûm edilmiştir. MÖ 1. yüzyılda ise Atarneus kenti tamamen terkedilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

: Atarneus, Pergamon Krallığı, Hermias

PDF

___

KAYNAKÇA

CONZE, A. (1912), Stadt und Landschaft. Altertümer von Pergamon I (Berlin)DÖRPFELD, W. (1910), Die Arbeiten zu Pergamon 1908-1909 (Athenische Mitteilungen 35) 345-400ENGELMANN, H., MERKELBACH, R. (1972), Die Inschriften von Erythrai und Klazomenai I (Bonn) 56-60.LOLLING, H.G. (1879), Atarneus. Mittheilungen des Deutschen Archäologischen Institutes in Athen 1-10.SCHAZMANN, P., DARIER, G. (1912), Die Arbeiten zu Pergamon 1910-1911 (Athenische Mitteilungen 37) 331-343.STAUBER, J. (1996), Die Bucht von Adramytteion 1 (Bonn). TOZAN, M. (2017), Pergamon’un Yolları: Antikçağ’dan Bizans’a Bakırçay (Kaikos) Havzası’nın Yol Sistemi, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXXII/2, 531-563.TRAMPEDACH, K. (1994), Platon, die Akademie und die zeitgenössische Politik, (Hermes. Zeitschrift für Klassische Philologie Heft 66) 66-79.ZIMMERMANN, M. (2007), Die Chora von Pergamon: Vorbereitungskampagne für die Feldforschungen, in: F. Pirson, Pergamon – Bericht über die Arbeiten in der Kampagne 2006 (AA 2007 Band 2) 44-47.ZIMMERMANN, M. (2008), Die Chora von Pergamon, in: F. Pirson, Pergamon – Bericht über die Arbeiten in der Kampagne 2007 (AA 2008 Band 2) 120-130.ZIMMERMANN, M. (2009), Die Chora von Pergamon, in: F. Pirson, Pergamon – Bericht über die Arbeiten in der Kampagne 2008 (AA 2009 Band 2) 174-182.ZIMMERMANN, M. (2010), Die Chora von Pergamon, in: F. Pirson, Pergamon – Bericht über die Arbeiten in der Kampagne 2009 (AA 2010 Band 2) 168-182.ZIMMERMANN, M. (2011), Landstädte, Dörfer und Gehöfte in der Chora von Pergamon, in: F. Pirson, Pergamon – Bericht über die Arbeiten in der Kampagne 2010 (AA 2011 Band 2) 148-160.ZIMMERMANN, M., PIRSON, F. (2011), Das Umland von Pergamon – Wirtschaftliche Ressourcen, ländliche Siedlungen und politisihce Repräsentation, in: R. Grüßinger, Volker Kästner, A. Scholl (Eds.), Pergamon. Panorama der antiken Metropole. Begileitbuch zur Ausstellung (Berlin) 58-65.ZIMMERMANN, M. (2012), Chora von Pergamon: Abschlussbericht des Umlandsurveys 2011, in: F. Pirson, Pergamon – Bericht über die Arbeiten in der Kampagne 2011 (AA 2012 Band 2) 175-274.ZIMMERMANN, M., PIRSON, F. (2014). The Hinterland of Pergamon: Economic Resources, Rural Settlements and Political Manifestation, in: F. Pirson – A. Scholl (Eds), Anadolu'da Hellenistik Bir Başkent Pergamon A Hellenistic Capital in Anatolia (İstanbul) 144-161.ZIMMERMANN, M., MATTHAEI, A., ATEŞ, G. (2015), Die Chora von Pergamon: Forschungen im Kaikostal und in der antiken Stadt Atarneus, s. 193-236, in: A. Matthaei – M. Zimmermann (Eds.), Urbane Strukturen und bürgerliche Identität im Hellenismus (Heidelberg) 193-236.