Osmanlı Düşünce Tarihinde Parlamenter Sistem Arayışları: İslamiyet’in Belirleyiciliği Üzerine Değerlendirmeler

Bu yazının gayesi, Türk demokrasi tarihinde 1. Meşrutiyet’in (anayasal monarşi) ilanıyla başlayan süreçte İslami verilerin mahiyetini incelemektir. Bu husus, aynı zamanda Osmanlı-Türkiye Cumhuriyeti sürekliliği bağlamında modernleşme tarihimizin bir kesitini vermesi açısından önemlidir. Anadolu’nun felsefi birikimini eleştirel ve rasyonel bir tarzda okuyarak, bugüne ilişkin bir evveliyat ve selef arama kaygısına düşmeden, kendi siyasal kimlik ve duruşumuzun tarihsel kökenini incelemeye çalışılmıştır. Böylece, ne Türkiye Cumhuriyetin geçmişinden radikal bir kopuş olduğunu söyleyen epistemolojik kopuşa, ne de Cumhuriyetin bizlere sağladığı kazanımlarına gölge düşürmeden, birikimin felsefi ve işlevsel “değer”lendirmesi yapılmıştır. Tanzimat’tan bu yana yapılan ıslahatlar, İttihat ve Terakki Cemiyetinin Türk Siyasal hayatında oynadığı rol ve bugüne etkisi, İslamiyetin verileri bağlamında müzakere edilmiştir.

Searching Parliamentary System in The Hıstory of Ottoman Thought: An Essay on The Islamic Impact

The aim of this article is to examine the characteristics of Islamic data in the process that began with the declaration of Ottoman Constitutional government. This is an important issue because it gives us a cross-section of our modernization history in the context of states continuity of the Ottoman and Turkey. In the paper, by critical and rational reading of the philosophical accumulation of Anatolia, I try to investigate the historical roots of our political identity and position without falling into error of searching any successor to a predecessor.

___

  • Thomas L. Friedman, Küreselleşmenin Geleceği, çev.: Elif Özsayar, (İstanbul, 2000).