Avrupa’nın İlk Evanjelikleri: Moravyalılar
Protestan Reformasyonunun hem öncesinde hem de sonrasında son derece etkili olan ama pek az tanınan Moravyalılar bugünkü Evanjelik Hareketin ilham kaynağıdır. Moravyalılar, belirli bir yerde yaşayan etnik bir halk değil, Kont Zinzendorf’un topraklarında bir araya gelen ve daha sonra dünyaya yayılan Evanjelik gruba verilen genel isimdir. Grubun kökeni İngiliz reformist Wycliffe’ten ?esinlenen John Huss’a dayanmaktadır. Onun takipçileri daha sonra Bohemya’da Unitas Fratrum’u (Kardeşler Birliği) kurmuşlardır. Zaman zaman Moravya ve Bohemya’da etkin olmalarına rağmen genel olarak Roma Katolik Kilisesi’nin baskısından kurtulamayıp zulüm görmüşlerdir. Ancak bir süre sonra Kont Zinzendorf onlara kendi topraklarında yer vermesiyle Morvavya’daki Unitas Fratrum yeniden canlanmıştır. İncil’in öğretilerine tabi olup son derece kutsal bir yaşantı amaçlamışlardır. Özellikle Herrnhut’ta kurulan bu küçük Kilise topluluğu dünyanın her tarafına gönderdiği misyonerler sayesinde çok kısa bir zamanda birçok Protestan grubu etkilemiştir. Bugün sayıları çok fazla olmasa da Hristiyanlığı derinden etkileyen Evanjelik akımının çıkış noktası olmuşlardır.
Anahtar Kelimeler:
Moravyalılar, Unitas Fratrum, Zinzendorf, Evanjelik, John Huss, Hıristiyanlık
Europe’s First Evangelicals: Moravians
The little known Moravians who were very influential both before and after the Protestant Refor-?mation are a source of inspiration to today’s Evangelical Movement. The Moravians are not an ethnic people group who live in one particular location, on the contrary it is a name given to an ?Evangelical group who first gathered on the lands of Count Zinzendorf and then scattered throughout the world. The roots of this movement go back to John Huss who was inspired by the English reformer Wycliffe. His followers later formed the Unitas Fratrum (United Brotherhood) in Bohemia. Although they were successful in Moravia and Bohemia for some time, they were later pressured and persecuted by the Roman Catholic Church. Sometime later the Moravian Brotherhood was rejuvenated when they were given asylum by Count Zinzendorf. They sought to live holy lives based solely on the teachings of the Bible. Particularly through the missionaries they sent out to many places in a very short time the community established in Herrnhut influenced many Protestant groups. Despite their small numbers today, they were the starting point of the Evan-?gelical Movement which has deeply influenced Christianity.
Keywords:
Moravians, Unitas Fratrum, Zinzendorf, Evangelical, John Huss, Christianity,
___
- Barker, G., O’nun İzinde Hıristiyanlık ve Laiklik Tarihi, Zafer Matbaası, İstanbul 1985.
- Broadbent, Edmund H., The Pilgrim Church, Gospel Folio Press, Missouri 1999.
- Bıyık, Mustafa, “Presbiteryenler ve Metodistler”, Yaşayan Dünya Dinleri, DİB Yay., Ankara 2007.
- Clouse, Robert G.-Richard V. Pierard-Edwin M. Yamauchi, Two Kingdoms: The Church and Culture Through the Ages, Moody Press, Chicago 1993.
- Çatalbaş, Resul, Anglikan Kilisesi ve Günümüz İngiltere’sinde Yeri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2011.
- Dvornik, Francis, Hıristiyan Genel Konsilleri ve II. Vatikan Konsili, (çev.: Mehmet Aydın), Selçuk Üniversitesi Yay., Konya 1991.
- Güngör, Ali İsra, Hıristiyanlıkta Evanjelik Hareket, Aziz Andaç Yay., Ankara 2005.
- Hutton, Joseph E., A History of the Moravian Church, Christian Classics Ethereal Library, Michigan 1909.
- Mason, J. C. S., The Moravian Church and the Missionary Awakening in England, The Boydell Press, Suffolk 2001.
- Rican, Rudolf, The History of the Unity of Brethren, (Translated C. D. Crews), Published by The Mo- ravian Church in America, Bethlehem 1992.
- 59 http://www.moravian.org/history/ (erişim: 03.03.2012).
- Rusten, E. Michael - Sharon O. Rusten, The One Year Book of Christian History, Tyndale House Pub- lishers, Illinois 2003.
- Sawyer, Edwin A., All About the Moravians, Published by The Moravian Church in America, Bethle- hem 1990.
- Shelley, Bruce L., Church History in Plain Language, Thomas Nelson Publishers, Nashville 1995.
- The Moravian Covenant for Christian Living, Moravian Church in North America, Bethlehem 2001.
- Tucker, Ruth A., From Jerusalem to Irıan Jaya, Academie Books, Michigan 1983.
- Tümer, Günay - Abdurrahman Küçük, Dinler Tarihi, Ocak Yay., 3. bs., Ankara 1997.
- Wilhelm, J., “Bohemian Brethren”, The Catholic Encyclopedia, (edit.: Charles George Herbermann), Robert Appleton Company, Volume II, New York 1907–13.
- http://www.moravian.org/history/ (erişim: 03.03.2012).
- http://www.moravian.org/believe (erişim: 05.04.2012).
- http://www.moravian.org/ministries (erişim: 09.04.2012).
- http://www.moravian.org.uk/pages/moravian_frame1.html (erişim: 29.03.2012).
- ISSN: 2757-6957
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Hitit Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Küreselleşen Dünyada Ahlak Tasavvuru
Anne-Baba Tutumuna Göre Lise Öğrencilerinin Ahlâki Olgunluk Düzeyleri
Bir Felsefî Tefsir Örneği Olarak Muhammed Hâdimî’nin İbn Sina’ya Ait İhlâs Sûresi Tefsirine Haşiyesi
Kur’ân’ın Nüzûl Sırasına Göre Tefsir Edilmesi
Kaderî Olmakla İtham Edilen Hadis Râvîleri