Women’s teacher training in the Ottoman empire during the westernization period, c.1839-1920

Bu makale arşiv belgeleri, devlet ve eğitim salnamelerine dayanarak Osmanlı İmparatorluğu’nun Batılılaşma döneminde (1839–1920) kadınların eğitimi ve kadın öğretmenlerin yetiştirilmesi çalışmalarını incelemektedir. Bu çalışma kadınların eğitiminde ve kadın öğretmenlerin ve öğrencilerin eğitim-öğretiminde ciddi eksiklikler olmasına rağmen özellikle kız öğretmen okulunda görev yapan öğretmenlerin zamanla ağırlıklı olarak bayan öğretmenlerden oluştuğunu tespit etmektedir. Ayrıca bu makalede kız okullarında görev yapan birçok öğretmenin de yabancı uyruklu olduğu belgeleriyle gösterilmiştir.

Batılılaşma döneminde Osmanlı imparatorluğu’nda kadın öğretmen yetiştirme, 1829–1920

Relying on the Ottoman archival documents and state and education registers, this article examines women’s education and the training of female teachers in the Ottoman westernization period (1839- 1920). This study concludes that despite serious shortcomings of women’s education and the training of female teachers, gradually female teachers filled up the majority of positions in the girls’ teacher training schools. Furthermore, this article documents that a large number of foreign teachers were employed in these schools.

PDF

___

A-Archive Documents, Newspapers
State Yearbook, 1276(1859), 1287 (1871), 1289 (1873), 1290 (1874), 1293 (1877), 1295(1878-79), 1299(1881), 1300(1884),
Educational Yearbook, 1317(1901) 1318(1902),
Takvim-i Vekâyi (Newspaper) Number: 649, Zilhicce 1278.
Takvim-i Vekâyi (Newspaper), Number: 1184, 1 Zilkade 1286
Takvim-i Vekâyi (Newspaper), Number:1217, Muharrem 1287
Prime Minister Ottoman Archives, Divan-ı Hümayun Ruus Defteri,75
Prime Minister Ottoman Archives, İrade-i Dahiliye, Number:27616
Prime Minister Otoman Archives, İrâde, Dahiliye, Number: 42823.
Prime Minister Ottoman Archives, İrade, Dahiliye, Number:43609.
Darulmuallimin and Darulmuallimat Regulation, 1331 (1915).
Regulation of Public Education, 1869. (Maarif-i Umumiye Nizâmnamesi).
B- Secondary Sources
AKGÜNDÜZ, Hasan (1986). Sıbyan Mektebi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
AKYÜZ Yahya. (1999). ―Osmanlı Son Döneminde Kızların Eğitimi ve Öğretmen Faika Ünlüer’in Yetişmesi ve Meslek Hayatı‖, Milli Egitim, 143.
AKYÜZ, Yahya. (2000). ―Öğretmenlik Mesleği ve Osmanlıda Kadın Öğretmen Yetiştirilmesi‖, Tarih ve Toplum, 195.
BAŞARAN, B. (1999). ―American Schools and The Development of Ottoman Educational Policies During The Hamidian Period: A Reinterpretation‖, International Congress on Learning and Education in The Ottoman World, Istanbul, 12–15 April.
BERKER, Aziz (1945) Türkiye’de İlköğretmen (1839–1908), Ankara.
BERKES, Niyazi (1964). The Development of Secularism in Turkey, McGill University Press, Montreal.
BURÇAK, Berrak (1997). The Status of the Elite Muslim Women in Istanbul under the Reign of Sultan Abdülhamit II (Unpublished Master Thesis) Bilkent University.
DAVİSON, Roderick H. (1963). Reform in the Ottoman Empire, Princeton University Press, Princeton.
ERGİN Osman (1977). Türkiye Maarif Tarihi I-II, Eser Matbaası.
FORTNA, Benjamin. C.(1997). Education for the Empire: Ottoman State Secondary Schools during the Reign of Sultan Abdülhamit II (1876–1909), Ph. D. diss, University of Chicago.
İNALCIK, Halil, (1995) From Empire to Republic, Analecta Isisi Ana, The Isis Press, Istanbul. İstanbul Kız Muallim Mektebi,1933.
KANSU, Nafi Atuf (1930). Türkiye Maarif Tarihi Hakkında Bir Deneme-I, İstanbul.
KARPAT, Kemal (2002). Studies on Social and Political History, Brill Leiden-Boston-Köln.
KAZAMŞAS, A. (1966). Education and the Quest for Modernity in Turkey. London: Allen&Unwin.
KOCAMANOĞLU Emine (1999). ―Eğitim Hakkındaki Görüşleri ve Ayşe Sıdıka Hanım”, Tarih ve Toplum, Istanbul.
KOÇER, Hasan Ali (1967). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Problemi (1848-1967), Ankara.
KODAMAN, Bayram (1991). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Ankara.
LEWIS, Bernard (1968). The Emergence of Modern Turkey, Oxford Universty Press, Oxford.
MARDİN, İerif (1962). Genesis of Young Ottoman Thought, Princeton Universty Press, Princeton.
MUALLİM CEVDET (1332(1916). ―Dârülmuallimînin Yetmişinci Sene-i Devriyesi Münasebetiyle Verilen Konferans‖, Tedrisat Mecmuası, 32.
ÖZTÜRK, Cemil (1996). Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası, Ankara.
ÖZTÜRK, Cemil (1998). Türkiye’de Dünden Bugüne Öğretmen Yetiştiren Kurumlar, Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
ŞşAHİN, Alper (2002) The Ideological Meaning of Primary Education in Turkish Modernization (Unpublished Master Thesis), Boğaziçi University.
ŞANAL, Mustafa (2002). ―Osmanlı İmparatorluğu’nda Medreselere Kuruluş Sistemi, Organizasyon, Yönetim ve Program Açısından Genel Bir Bakış”, Türkiye Günlüğü, 69:78–93
ŞANAL, Mustafa (2005) ―Osmanlı İmparatorluğu’nda Kız Öğretmen Okulunda Görev Yapan Kadın İdareci ve Öğretmenler İle Okuttukları Dersler‖, Belleten, 253: 649-670.
ŞANAL, Mustafa (2009), ―Osmanlı İmparatorluğu’nda Kız Öğretmen Okulunun (Dârülmuallimât) Kuruluşu, Okutulan Dersler ve Kapatılışı (1870-1924), OTAM, 26:221-244.
SOMEL, Selçuk Akşin (2001). The Modernization of Public Education in the Ottoman Empire 1839–1908, Brill, Leiden-Boston-Köln.
SOMEL, Selçuk Akşin S. A. (2000). ―Osmanlı Modernleşme Döneminde Kız Eğitimi‖ Kebikeç, 10.
TEMELKURAN, Tevfik (1970). ―Türkiye’de Açılan İlk Kız Öğretmen Okulu”, Belgelerle Türk Tarihi, 36.
TÜMER, Yasemin (1999). Tanzimattan Sonra Osmanlılarda Kızların Eğitimi (Unpublished Master Thesis) Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
UĞURCAN, Sema (1992). ―Tanzimat Devrinde Kadının Statüsü‖, 150. Yılında Tanzimat, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
UNAT, Faik Reşit (1974). Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişimine Tarihi Bir Bakış, Ankara.
YOUNG, P. (2001). J. Knowledge, Nation and The Curriculum: Ottoman Armenian Education (1853-1915), Ph.D.diss, The University of Michigan, UMI.