Refik halit karay ve millî mücadele

Refik Halit Karay’ın Millî Mücadele dönemi siyasi ve matbuat faaliyetleri üzerine yapılan bu incelemede, Karay’ın bu önemli tarihî sürece ilişkin en temel fikirleri ve düşünce parametreleri irdelenerek dönemin önemli muhalif bir aydınının düşünceleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. 20. yüzyıl Türk edebiyatının en önde gelen yazarlarından biri olan Refik Halit Karay’ın, mütareke döneminde yaptığı matbuat ve siyasi faaliyetleri nedeniyle politik bir yönü bulunmaktadır. Bilhassa siyasi mizah yazılarıyla etkili olan bu önemli yazar çökmekte olan Osmanlı İmparatorluğu’nun kültürel sorunlarını kitaplarında işlemiş ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu aşamasında yaptığı siyasi faaliyetleri ile dönemin en önemli aktörlerinden biri hâline gelmiştir.

Refik halit karay and the national struggle

This article covers the ideas of dissident of Turkish author Refik Halit Karay and his political activism in the early 20th century. In his works prominent political satirist Karay pointed to the social and cultural problems of the declining Ottoman Empire but he was far from offering viable solutions. Because Karay took a side against Mustafa Kemal’s national independence war, he left Turkey for his own safety after Mustafa Kemal won the independence war.

PDF

___

Akşin, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Millî Mücadele, İstanbul: Cem Yayınevi.
Aktaş, Şerif, Refik Halit Karay, Ankara: Akçağ Yayınları, 2004.
Arslantaş, Bayram, Refik Halit ve Millî Mücadele, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, 2003.
Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, haz. Zeynep Korkmaz, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 2003.
Ayda, Adile, Böyle İdiler Yaşarken, Ankara: 1984. Banarlı,Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, 2. Cilt, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı, 1984.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Dâhiliye Nezareti Kalem-i Mahsus Müdüriyeti, 14 Mayıs 1919, Dosya No:51-I, Vesika No:57.
Bıyıklıoğlu, Tevfik, Atatürk Anadolu’da 1919-1921, 2. bs. Ankara: Kent Yayınları, 1981.
Bölükbaşı, Rıza Tevfik, Biraz da Ben Konuşayım, haz. Abdullah Uçman, İstanbul: İletişim Yayınları, 1993.
Düstur, Tertib-i Sani, c. 2, 1335/1919, Kararname No: 115.
Ebcioğlu, Hikmet Münür, Kendi Yazılarıyla Refik Halit, İstanbul: Semih Lütfi Kitabevi, 1943.
Ekiz, Osman Nuri, Refik Halit Karay (Hayatı ve Eserleri), İstanbul: Gökşin Yayınları, 1984.
Engin, H. Hüseyin, Refik Halid Karay, İstanbul: Engin Yayıncılık, 1997.
Ilgar, İhsan, Mütarekede Yerli ve Yabancı Basın, İstanbul: Kervan Yayınları, 1973.
İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, C. 4, Tercüman Gazetesi Kültür Yayını, 1985.
Kandemir, Feridun, Millî Mücadele Başlangıcında Mustafa Kemal Arkadaşları ve Karşısındakiler, İstanbul: Yakın Tarihimiz Yayınları, 1964.
Kandemir, Feridun, Tam Bir Muhalif Refik Halit Karay, İstanbul: Temel Yayınları, 1998.
Kandemir, Feridun, Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 1991.
Koçak, Cemil, Yakınçağ Türkiye Tarihi I (1908-1980), İstanbul: Milliyet Yayınları.
Kutay, Cemal, Yüzellilikler Faciası, C. 1, İstanbul, 1955.
Mazıcı, Nurşen, Belgelerle Atatürk Döneminde Muhalefet (1919-1926), İstanbul: Dilmen Yayınevi, 1984.
Necatigil, Behcet, Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları, 12. bs. 1985.
Ozansoy, Halit Fahri, Edebiyatçılar Geçiyor, İstanbul: Kanaat Kitabevi.
Özalp, Kazım, Millî Mücadele, C. 1, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1971.
Öztoprak, İzzet, Türk ve Batı Kamuoyunda Millî Mücadele, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1989.
Selek, Sabahattin, Millî Mücadele, C. 2, İstanbul, Milliyet Yayınları, 2005.
Sevinç, Necdet, İstiklal Harbi’nde Etnik İhanet, İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2011.
Süslü, Azmi-Mustafa Balcıoğlu, Atatürk’ün Silah Arkadaşları, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 1999.
Takvim-i Vekayi, 3829, c. 26, 17 Nisan 1920.
Takvim-i Vekayi, Nu. 3965, 26 Eylül 1920
Tansel, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, 2. bs, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı, 1977.
Tevetoğlu, Fethi, Millî Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1988. Tunaya,
Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler Mütareke Dönemi 1918-1922, C. 2, İstanbul: Hürriyet Yayınları, 1986.
Tuncer, Hüseyin, Meşrutiyet Devri Türk Edebiyatı, İzmir: Akademi Kitabevi, 1994. Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 1.
Türk Edebiyatı Ansiklopedisi, Cem Yayınevi, C. 1. (haz. Atilla Özkırımlı) Türk Meşhurları Ansiklopedisi, Yedigün Neşriyatı, İstanbul, 1960.
Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi, 2. bs, Ankara, 2002.
Uysal, Sermet Sami, Eşlerine Göre Edipler, İstanbul: L&M Yayınları, 2004.
Vakkasoğlu, Vehbi, Bazen Hazin Bazen Rezil Bu Vatanı Terk Edenler, Divan Matbaası, 1977.
Yardım, Mehmet Nuri, Refik Halit Karay (Hayatı, Sanatı, Eserleri ve Eserlerinden Seçmeler), İstanbul, Hikmet Neşriyat, 2002.
Yeni Türk Ansiklopedisi, Ötüken Yayınları, C. 5, 1985.