Osmanlı Köy ve Mahalle İdarelerinde Yeni Bir Dönem: İhtiyar Meclislerinin Teşekkülü

Bu makale 1864-1871 yılları arasında köy ve mahalleler hakkında yayımlanan yeni nizamnameler ile bunlar doğrultusunda yürütülen çalışmaları inceleyerek, Osmanlı hükümetinin halkın dini inançlarını esas alarak Müslüman ve gayrimüslim halkı yerel idareye ortak ettiğini tespit etmektedir.

A New Period in the Ottoman Village and Neighbourhood Administrations: Formation of the Council of Elders/Selection

This article examines the creation and implementation of Ottoman regulations from 1864 to 1871 concerning villages and neighbourhoods and explains that in considering the religious beliefs of the population, the new regulations incorporated the Muslim and non-Muslim population in local administrations.

PDF

___

Arşiv Vesikaları:
BOA, A.DVNSBUY.İLM.d. (Divan-ı Hümâyûn Buyruldu ve İlmühaber Defterleri), no: 5.
BOA, A.M (Sadaret Müteferrik), 7/97.
BOA, A.MKT (Sadaret Mektubî Kalemi), 144/72, 152/9.
BOA, A.MKT.MHM (Sadaret Mektubî Kalemi, Mühimme Kalemi), 382/43, 419/3, 433/97.
BOA, A.MKT.NZD (Sadaret Mektubî Kalemi, Nezâret ve Devâir), 5/98, 316/76.
BOA, A.MKT.UM (Sadaret Mektubî Kalemi, Umum Vilayet), 366/5.
BOA, C.DH (Cevdet Dâhiliye), 9/435, 14/699, 277/13811.
BOA, HR.TO (Hariciye Nezareti, Tercüme Odası), 509/24.
BOA, İ.DH (İrâde Dâhiliye), 533/36970.
BOA, İ.HR (İrade Hariciye), 237/14047.
BOA, İ.MVL (İrâde Meclis-i Vâlâ), 38/701, 97/2058, 226/7719, 583/26172.
BOA, İ.ŞD (İrade Şûra-yı Devlet), 1/7.
BOA, MAD.d (Maliyeden Müdevver Defterler), no: 13049.
BOA, ML.VRD.d (Maliye Nezareti Vâridat Muhasebesi Defterleri), no: 3675.
BOA, MVL (Meclis-i Vâlâ Riyaseti), 549/7, 564/27, 1054/48, 1058/29, 1067/148, 1071/24, 1071/78, 1075/64, 1077/6.
BOA, ŞD (Şûrâ-yı Devlet), 2339/59.
Mecmua ve Gazeteler:
Düstur, 1. Tertip, C. 1, 1289. Düstur, sene 1282.
Takvim-i Vekâyi, defa 773, defa 806, defa 884.
Kitap, Tez ve Makaleler:
Abdurrahman Vefik, Tekâlif Kavâidi, C. 1, Matbaa-i Kader, Dersaadet 1328.
Ahmed Lütfi, Tarih-i Ahmed Lütfi, C. 5, Mahmudbey Matbaası, Dersaadet 1302.
Şemseddin Sami, Kâmus-ı Türkî, C. 1-2, Çağrı Yayınları, İstanbul 2001.
Akgün, Seçil, "Midhat Paşa'nın Kurduğu Memleket Sandıkları: Ziraat Bankası'nın Kökeni", Uluslararası Midhat Paşa Semineri Bildiriler ve Tartışmalar, (Edirne 8- 10 Mayıs 1984), Ankara 1986.
Akyıldız, Ali, "Türkiye'de Muhtarlık Teşkilâtının Kuruluşu ve Gelişimine Genel Bir Bakış", Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S. 14, İstanbul 2006.
Bayramoğlu Alada, Adalet, Osmanlı Şehrinde Mahalle, Sümer Kitabevi, İstanbul 2008.
Beydilli, Kemal, "İmam, Osmanlı Devleti'nde İmamlık", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 22, İstanbul 2002.
Boztaş, Ahmet, Islahat Döneminde Bolu Tarihi (1868-1869) (937 No'lu Şer'iye Sicili Defterine Göre), (Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bolu 2006.
Çadırcı, Musa, "Türkiye'de Muhtarlık Teşkilatının Kurulması Üzerine Bir İnceleme", TTK Belleten, XXXIV/135, Ankara 1970.
Çelik, Mehmet, Balkanlar'da Tanzimat: Midhat Paşa'nın Tuna Vilayeti Valiliği (1864- 1868), Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, İstanbul 2010.
Draganova, Slavka, Tuna Vilayeti'nin Köy Nüfusu, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2016.
Hut, Davut, Musul Vilayeti'nin İdarî, İktisadî ve Sosyal Yapısı (1864-1909), (Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2006.
İbrahimov, Osman, Tuna Vilayeti Gazetesi (1865-1866), (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2006.
Karakoç, Sarkis, Külliyât-ı Kavânin, no: 1853/5087
Kılıç, Selda, "1864 Vilayet Nizamnamesinin Tuna Vilayetinde Uygulanması ve Mithat Paşa", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 24, S. 37, 2005.
Koç, Bekir, Midhat Paşa (1822-1884), (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2002
Köksal, Yonca - Davut Erkan, Sadrazam Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa'nın Rumeli Teftişi, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul 2007.
Mert, Özcan, "Kocabaşı", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 26, Ankara 2002.
Midhat, Ali Haydar, Midhat Paşa Hayat-ı Siyasiyesi, Hidematı, Menfa-ı Hayatı, Tabsira- yı İbret, Birinci Kitab, Hilal Matbaası, İstanbul 1325.
Ortaylı, İlber, Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), Türk Tarih Kurumu, Ankara 2000.
Özkaya, Yücel, Osmanlı İmparatorluğu'nda Âyanlık, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1994.
Petrov, Milen V., Tanzimat For The Countryside: Midhat Paşa and The Vilayet of Danube, 1864-1868 (PhD diss., Princeton University, 2006).
Selimoğlu, İsmail, "Balkanlardaki Türk İdare Sistemi (19. yy)", Balkanlar'daki Türk Kültürü'nün Dünü-Bugünü-Yarını Uluslararası Sempozyumu (26-28 Ekim 2001) Bildiri Kitabı, Haz.: Hasan Basri Öcalan, Bursa 2002.
Tabakoğlu, Ahmet, "Osmanlı İçtimai Yapısının Ana Hatları", Osmanlı, C. 4, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999.
Tönük, Vecihi, Türkiye'de İdare Teşkilatı, Kanaat Basım ve Ciltevi, Ankara 1945.
Tural, Erkan, "Bir Belge - 1861 Hersek İsyanı, 1863 Eyalet Teftişleri ve 1864 Vilayet Nizamnâmesi", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 13, S. 2, Nisan 2004.
Yalçınkaya, Mehmet Alaaddin, "The Provincial Reforms of The Early Tanzimat Period As Implemented in The Kaza of Avrethisarı", OTAM, S. 6, 1995.
Yaman, Talat Mümtaz, Osmanlı İmparatorluğu Mülki İdaresinde Avrupalılaşma Hakkında Bir Kalem Tecrübesi, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul 1940.