Konya Şer‟iyye Sicillerinde Rıza Senedi Örnekleri (1659-1749)

Şer'iyye Sicilleri, Osmanlı toplum hayatının her alanında olduğu gibi tıp tarihi araştırmaları için de en önemli kaynaklardandır. Bu çalışma, Konya Şer'iyye Sicillerindeki rıza senetlerinin değerlendirilmesine yönelik olarak 1659-1749 yıllarını kapsayan 48 adet şeriye sicilinden sondajlama usulüyle seçilen 24 adet şeriye siciline dayanmaktadır. Bahsi geçen şeriye sicillerinde toplam 58 adet rıza senedi bulunmaktadır. Rıza senetlerine göre Konya'da 23 kişi ile mesane taşı ve 23 kişi ile kasık yarığı ya da bir diğer ifade ile kasık fıtığı en fazla görülen rahatsızlıktır. Ayrıca, 7 kişi fıtıktan, 3 kişi ise hayada meydana gelen fıtıktan dolayı muzdariptir. Rıza senetlerine yansıyan bir diğer rahatsızlık ise istiska yani vücudun bir tarafında veya karında su birikmesidir. Son olarak gözle ilgili rahatsızlık yaşayan bir kişi de kayıtlarda mevcuttur

The Sample of Acceptance Form in Konya Ser’iyye Registers (1659-1749)

Şer’iyye registers are the most important sources for the researches of the medicine history like all fields of the Ottoman society life. This study is about the evaluation of the acceptance form in the Konya Şer’iyye registers and it occurs from 24 Şer’iyye registers that were selected by drilling amoung 48 Şer’iyye registers covering the years 1659-1749. Total 58 acceptance form are in these Şer’iyye registers. According to the acceptance forms, with 23 person bladder stone and with 23 person inguinal hernia were the most common illnesses in Konya. In addition, 7 person were suffered from herniated disc, 3 person were suffered from umbilical hernia. Other illness that has been come across with in the acceptance forms is hydropsy that cause to water accumulation in abdominal region. Finally there was one person in the records that suffered from eye disease

PDF

___

Konya Şer‟iye Sicilleri (KŞS): 10, 11, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 25, 32, 33, 35, 36, 37, 40, 42, 45, 46, 47, 49, 51, 52, 53, 57.
Abdülvehhab bin Yusuf ibn-i Ahmed el-Mardani, Müntehib, (Dil özellikleri, metin, dizin, tıpkı basım hazırlayan: Hatice Şahin), Bursa 2007.
Acartürk, Ferrayi, 1672-1673 Tarihlerinde Konya‟nın Sosyal ve Ekonomik Durumu (19 Nolu Konya Şeriyye Siciline Göre), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2006.
Akgündüz, Ahmet, “İslam Hukukunun Osmanlı Devleti‟nde Tatbiki: Şer‟iye Mahkemeleri ve Şer‟iye Sicilleri”, Türkler, Yeni Türkiye Yay., Ankara 2002, s. 54-68.
Altan, Mehmet, 1748-1749 Yılında Konya‟da Sosyal ve İktisadi Hayat (57 Numaralı Şer‟iye Siciline Göre), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2007.
Altıntaş, Ayten, “Selçuklu ve Osmanlılar Döneminde Konya Darüşşifası”, 1. Uluslar arası Türk Tıp Tarihi Kongresi 10. Ulusal Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildiri Kitabı, I, İstanbul 2008, s. 56-68.
Ataç, Adnan, “19. Yüzyılda Türkiye‟de Cerrahinin Gelişimi ve Op. Dr. Cemil Topuzlu Paşa”, s. 65-76.
Bardakoğlu, Ali, “İslam Hukukunda Doktor ve Diğer Sağlık Personelinin Hukuki Mesuliyeti”, Gevher Nesibe Bilim Haftası ve Tıp Günleri (11-13 Mart 1982 Kayseri), s. 527- 530.
Bayat, Ali Haydar, “Şer‟iye Sicilleri ve Tıp Tarihimiz I Rıza Senetleri”, II. Türk Tıp Tarihi Kongresi, İstanbul 20-21 Eylül 1990, TTK Yay., Ankara 1999, s. 39-51.
Çetin, Osman, “Bursa Şer„i Mahkeme Sicillerinden Notlar”, Uludağ Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, II/2, Bursa 1987, s. 59-71.
Çetin, Osman, “Bursa Şer‟iyye Sicilleri Işığında Osmanlılarda İlk Tıp Fakültesi Bursa Darüşşifası ve Tıbbî Faaliyetler”, s. 121-149.
Çetin, Osman, “Üsküdar‟da Bir Kadın Cerrah Küpeli Kızı Salihâ Hatun”, Üsküdar Sempozyumu IV, http://www.uskudar.bel.tr/trTR/bilgi/Sayfalar/Sempozyum.aspx?SymposiumID=1, s. 519-530.
Düzbakar, Ömer, “Charitable Women and Their Pious Foundations in the Ottoman Empire: The Hospital of the Senior Mother, Nurbanu Valide Sultan”, Journal of the International Society for the History of Islamic Medicine, V/10, İstanbul 2006, s. 11-20.
Düzbakar, Ömer, “Osmanlı Hukuk Sistemi İçinde Tıp ve Hekimlerin Yeri”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi, XIII/2, Ankara 2005, s. 105-109.
Eliaçık, Muhittin, “Fuzûlî‟nin Sıhhat u Maraz‟ında Ahlat-ı Erbaanın İşlenişi ve Bir Tıp Eseri Terceme-i Hulâsa-i Tıb İle Mukayesesi”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 27, Konya 2010, s. 131-147.
Ersoy, Nermin, “Aydınlatılmış Onam Öğretisinin Gelişimi”, Tıbbi Etik, 3 (1), 1995, s. 1-5. Faroqhi, Suraiya, Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir?, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2001.
Faroqhi, Suraiya, Osmanlı‟da Kentler ve Kentliler, Çev. Neyyir Kalaycıoğlu, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 2000.
Gülcan, Mustafa, Konya‟da İçtimâi ve İktisâdi Hayat (1675-1676), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Konya 1989.
Güven, Mehmet Ali, 33 Numaralı Konya Şer‟iye Sicili (Değerlendirme ve Transkripsiyon), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2006. http://www.kasikfitigi.com/
Kara, Mahmut A.-Aksoy, Şahin, “On the Ottoman consent documents for medical interventions and the modern concept of informed consent”, Saudi Med J, Vol. 27 (9), 2006, s. 1306-1310.
Komisyon, Şer„iye Sicilleri Mahiyeti, Toplu Kataloğu ve Seçme Hükümler, C. I, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay., İstanbul 1988.
Sak, İzzet, 10 Numaralı Konya Şer‟iye Sicili (1070-71/1659-1661), Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yay., Konya 2003.
Sak, İzzet, 11 Numaralı Konya Şer‟iye Sicili (1071-1072/1661-1662), Kömen Yay., Konya 2007.
Sak, İzzet, 37 Numaralı Konya Şer‟iye Sicili (1102-1103/1691-1692), Konya Ticaret Odası Yay., Konya 2010.
Sak, İzzet, 47 Numaralı Konya Şer‟iye Sicili (1128-1129/1716-1717), Tablet Yay., Konya 2006.
Sak, İzzet-Çetin, Cemal, “XVII. ve XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti‟nde Menziller ve Fonksiyonları: Akşehir Menzilleri Örneği”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 16, Konya 2004, s. 179-221.
Sak, İzzet-Çetin, Cemal, 45 Numaralı Konya Şer‟iye Sicili (1126-1127/1714-1715), Selçuklu Belediyesi Kültür Yay., Konya 2008.
Sarı, Nil, “Ethical Aspects of Ottoman Surgical Practice (Osmanlı Döneminde Cerrahi Uygulamalarla İlgili Etik Kavramlar”, T Klin J Med Ethics, 8, 2000, s. 9-14.
Solak, Vural, “Osmanlı Dönemi Ürolojisinde Üç İsim”, Türk Üroloji Dergisi, 36(3), 2010, s. 219-225.
Tok, Özen, “Osmanlı Dönemi Hekim-Hasta İlişkileri (Kadı Sicillerine Göre XVII. ve XVIII. Yüzyıllarda Kayseri Örneği)”, Turkish Studies, 3/4, 2008, s. 787-805.
Topuz, Ayhan, 32 Numaralı Şer‟iye Siciline Göre Konya (H. 1096-1110/M. 1684-1699), Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Van 2001.
Uzunçarşılı, İ. Hakkı, İlmiye Teşkilâtı, TTK Yay., Ankara 1988.
Ünver, A. Süheyl, “Osmanlı Türklerinde Hekimlik ve Eczacılık”, http://www.ekutuphane.teb.org.tr/pdf/pharmacia/1966_6/12.pdf, s. 30-40.
Yurdakök, Murat, “Tuhfe-i Mübârizi‟de Çocuk Hekimliği Bilgileri”, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47, 2004, s. 233-236.