İran'ın nükleer enerji politikası ve yansımaları

Bu çalışma İran’ın nükleer enerji politikasını ve yansımalarını ortaya koymaktadır. İran, barışçıl amaçlarla nükleer enerji ürettiğini iddia etse de Batılı güçler bu iddiayı inandırıcı bulmamaktadır. Çalışmada İran’ın nükleer enerji üretmesine yönelik tutumunun, sadece enerji kaynaklı olmadığı, Batılı güçlerle geçmişte yaşadığı sorunların ve çıkar çatışmalarının da sorunun diğer boyutlarını oluşturduğu savunulmuştur. Sorunun kısa vadede çözülmesinin ya da sıcak çatışmaya dönüşmesinin beklenmediği ancak bölgesel tansiyonu her zaman yükseltme potansiyeline sahip olduğu ve güncel gelişmelerin de sorunu tetikleyebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Iran’s nuclear energy policy and ıts ımplications

This study examines Iran’s nuclear energy policy and its implications. Although Iran claims to produce nuclear energy for peaceful purposes, this claim does not convince the Western powers. This article argues that Iran’s nuclear energy policy is not solely designed for energy production it also has a different dimension stemming from Iran’s conflicts with the West. It is not expected that the problem in the short term would escalate into a war, but it has the potential of increasing the regional tension.

PDF

___

Akbaş, Zafer, “ABD’nin Ortadoğu Politikalarının Sürdürülebilirliği ve Ortadoğu’da Güç Mücadelesi”, International History Studies, Relationships of the USA and the Great Middle East Special Issue, (October 2011):1-18.
Akbaş, Zafer, Irak Sorununun Uluslararası Boyutu ve Türkiye, (Barış Kitap, Ankara, 2011)
Akdevelioğlu, Atay, “İran İslam Cumhuriyeti’nin Orta Asya ve Azerbaycan Politikaları”, Uluslararası İlişkiler, (Cilt 1, Sayı 2, Yaz 2004): 129-160
Akşam Gazetesi, “Nükleer Görüşmelerin Adresi Yine İstanbul”, 21.06.2012 Al Jazeera,“West Agrees To Relaunch Iran Nuclear Talks”,http://www.aljazeera.com/news/europe/2012/03/201236134836102808.html, (07.03.2012).
Aras,Bülent,“Türk-İran İlişkileri: Değişim ve Süreklilik”, http://www.bulentaras.com/fp/files/ASAM2006.pdf, (03.12.2011).
Arı, Tayyar, Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, (MKM Yayıncılık, Bursa, 2011).
Arı, Tayyar ve Pirinçci, Ferhat, “Türkiye’nin Yeni Orta Doğu Politikası ve Suriye ile Lübnan’daki Algılamalar”, Akademik Bakış, (Cilt 4, Sayı 7, 2010): 1-16.
Atasoy, Defne, İran’da Şah Sonrası Nükleer Enerji Politikası, Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008.
Atun, Ata, “İran’ın Nükleer Tesisinde Patlama (1)”, http://www.ataatun.org/iranin- nukleer-tesisinde-patlama-1.html, (30.01.2013).
Aydın, Dilek ve Tekbıyık, Arif, “İran Nükleer Programının Türkiye’nin Güvenliğine Etkileri”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 2007, (5): 105-128.
Bahçeşehir Üniversitesi Uluslararası Güvenlik ve Stratejik Araştırmalar Merkezi, “İran’ı Anlamak”, http://busam.bahcesehir.edu.tr/rapordosya/irani-anlamak.pdf, (28.11.2011).
Bahçeşehir Üniversitesi Uluslararası Güvenlik ve Stratejik Araştırmalar Merkezi, “Orta Doğu’da Güncel Güvenlik Sorunları”, http://busam.bahcesehir.edu.tr/rapordosya/ortadogu_rapor.pdf, (24.11.2011).
Bâli, Aslı,“Iran Will Require Assurances", An Interview with Hossein Mousavian, http://www.merip.org/mero/mero051612, (16.05. 2012).
Bar, Shmuel, “A Nuclear Iran and the Ramifications of a Poly-Nuclear Middle East”,Working Paper, The 12th Herzliya Conference, January 2012, www.herzliyaconference.org/en/Bar_AnucleerIran.pdf, (12.07.2012).
BBC News,“İran'ın Petrol Geliri%45Düştü”, http://www.bbc.co.uk/turkce/ekonomi/2013/01/130108_iran_oil.shtml, (30.01.2013).
Basın İlan Kurumu, “Beyaz Saray, İran'ın Uranyum Zenginleştirme Programının Hızını Artırmayı Planlamasını, "Uluslararası Yükümlülüklerin Devam Eden İhlali" Olarak Nitelendirdi”, http://www.bik.gov.tr/uluslararasi-yukumluluklerin-devam-eden-ihlali-haberi- 24746, (01.02.2013)
Birleşmiş Milletler Kamusal İletişim Dairesi , “Birleşmiş Milletler Hakkında Her Şey”, http://www.unicankara.org.tr/everything_Turkish_final.pdf, (04.12. 2011).
Brzezinski, Zbigniew ve Gates, Robert M., İran’ın Zamanı Geldi, (Profil Yayıncılık, İstanbul, 2004).
Çağrı, Erhan, “ABD’nin Orta Asya Politikaları ve 11 Eylül’ün Etkileri”, Uluslararası İlişkiler, (Cilt 1, Sayı 3, Güz 2004): 123-149
Çınar, Burak, “Tarihte Üçüncü Güç ve Orta Asya Enerji Savaşları”, http://ph.academia.edu/Burak%C3%87%C4%B1nar/Papers/918618/TARIHTE_UCUNCU_G UC_VE_ORTA_ASYA_ENERJI_SAVASLARI, (15.11. 2011).
Çiftçi, Ayten ve Demir,Ela, “İstanbul'da Yapıcı Atmosfer”, Zaman Gazetesi, http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1273729&title=istanbulda-yapici-atmosfer, (15.04.2012).
Dalar, Mehmet, “İran’ın Nükleer Programı: Uluslararası Hukuk Bağlamında Bir Analiz”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (Cilt 7, No 24, 2008): 270-303
Dayday, Necmi, “Nükleer Enerji ve Nükleer Santral Kazaları”, http://www.trntp.org/trntp-haberler/135-nuekleer-enerji-ve-nuekleer-santral-kazalari.html, (27.11.2011).
Dışişleri Bakanlığı, “İran’ın Nükleer Programına İlişkin Son Gelişmeler Hakkında Bilgi Notu”, http://www.mfa.gov.tr/data/DISPOLITIKA/Bolgeler/Iran_Haziran_2010.pdf, (03.12.2011).
Dışişleri Bakanlığı, “Türkiye İran Siyasi İlişkileri”, http://www.mfa.gov.tr/turkiye- iran_siyasi-iliskileri.tr.mfa, (03.11.2011).
Edelman, Eric S., Krepinevich Jr, Andrew F. and Montgomery, Evan Braden, “The Dangers of a Nuclear Iran”, http://www.foreignaffairs.com/articles/67162/eric-s-edelman- andrew-f-krepinevich-jr-and-evan-braden-montgomer/the-dangers-of-a-nuclear-iran, (30.07.2012).
Ekinci, Arzu Celalifer, “Çin Orta Doğuda Çeşitli Yollardan İmajını Güçlendirmeyi Hedefliyor”, http://www.usak.org.tr/makale.asp?id=2239, (15.12.2011).
Ekinci, Arzu Celalifer, “Nükleer Krize İlişkin Çözüm Arayışları”, http://www.usakgundem.com/yazar/1003/n%C3%BCkleer-krize-iliskin- %C3%A7%C3%B6z%C3%BCm-arayislari.html, (04.12.201).
Ekinci, Arzu Celalifer, İran Nükleer Krizi, (Ankara: USAK Yayınları, 2009). cevreonline, “Enerji Çeşitleri”, http://www.cevreonline.com/yakitlar/enerji2.htm#nukleer, (27.11.2011).
Enerji ve Çevre Teknolojileri Strateji Grubu, “Vizyon 2023 Projesi”, http://www.eteat.gazi.edu.tr/makale/enerji-cevre.pdf, (25.11.2011).
Ermeni Haber Ajansı, “İran Dışişleri Bakanı: İran ile Ermenistan Arasında Tarihi İlişkileri Var”, http://www.ermenihaber.am/siyaset/iran-disisleri-bakani/, (19.12.2011).
Euroactiv, “AB İran’a Petrol Ambargosunda Anlaştı”, http://www.euractiv.com.tr/enerji/article/ab-irana-petrol-ambargosunda-anlasti-022878, (17.11.2011).
Gündoğan, Ünal, “1979 İran İslam Devrimi’nin Orta Doğu Dengelerine Etkisi”, Orta Doğu Analiz, (Cilt 3, No 30, Haziran 2011): 67-73 Haber Türk Gazetesi, “Kuzey Kore: İran’a Yardım Etmiyoruz”, http://www.haberturk.com/dunya/haber/689340-kuzey-kore-irana-yardim-etmiyoruz, (19.11.2011).
İnol, Uğur, “Türkiye’nin Enerji Sorunu ve Nükleer Enerji”, http://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/625abb8e458a797_ek.pdf?dergi=JEOLOJ%C4%25B, (26.11.2011).
Karabulut, Bilal, “Uluslararası Yaptırımların Hukuksal Bir Analizi”, Uluslararası Hukuk ve Politika, (Cilt 3, Sayı 12, 2007): 15-40
Karan, Ceyda, “Türkiye ve Brezilya’nın Soktuğu Çomak”, Radikal Gazetesi, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalYazar&ArticleID=998468&CategoryI D=100&Rdkref=1, (24.05.2010).
Kaya, Erdem ve Vural, Hazar, “İran Dış Politikasında Tehdit Algıları ve Dinamikler”, http://www.bilgesam.org/tr/index.php?option=com_content&view=article&id=1150:ran-d- politikasnda-tehdit-alglar-ve-dinamikler&catid=77:ortadogu-analizler&Itemid=150, (03.12.2011).
Kibaroğlu, Mustafa, “Enerji mi? Silah mı? Nükleer’in İki Yüzü”, http://www.mustafakibaroglu.com/sitebuildercontent/sitebuilderfiles/Kibaroglu- AvrasyaDosyasi-Nukleer-04Haziran2005.pdf, (26.11.2011).
Kibaroğlu, Mustafa, “İran Bir Nükleer Güç mü Olmak İstiyor?”, Avrasya Dosyası-İran Özel Sayısı, (Cilt 5, No 3, 1999): 271-282
Kibaroğlu, Mustafa, “İran’daki Gelişmelerin Türkiye’nin Güvenliğine Etkileri ve Alınabilecek Tedbirler”, http://www.mustafakibaroglu.com/sitebuildercontent/sitebuilderfiles/Kibaroglu- HarbAkademileri-Sempozyum-Iran-Mart2006.pdf, (23.11.2011).
Kibaroğlu, Mustafa, “Kuzey Kore’nin Nükleer Silah Programı: Sebepler ve Sonuçlar”, Uluslararası İlişkiler, (Cilt 1, Sayı 1 Bahar 2004): 154-172
Köse, Talha, “İran Nükleer Programı ve Orta Doğu Siyaseti: Güç Dengeleri ve Diplomasinin İmkânları”, http://www.setav.org/ups/dosya/24693.pdf, (12.04.2012).
Landler, Mark, “U.S. Urged to Confront Iran on Nuclear Work” , http://www.nytimes.com/2012/06/21/world/middleeast/doubts-raised-about-us-diplomacy-on- iran-and-nuclear-issues.html?_r=2, (20.06. 2012).
Milliyet Gazetesi, “2.Nükleer Müzakereler Bağdat'ta...”, http://dunya.milliyet.com.tr/2-nukleer-muzakereler-bagdat-ta- /dunya/dunyadetay/14.04.2012/1528400/default.htm, (15.04.2012).
Milliyet Gazetesi, “Nükleer Rapora Doğru Gerilim Dorukta”, http://dunya.milliyet.com.tr/nukleer-rapora-dogru-gerilim- dorukta/dunya/dunyadetay/08.11.2011/1460411/default.htm, (05.12.2011).
Mittelstaedt, Juliane von, Neukirch, Ralfand Schult,Christoph, “Playing for Time Europeans Take Lead on Iran Nuclear Negotiations”, http://www.spiegel.de/international/world/playing-for-time-europeans-take-lead-on-iran- nuclear-negotiations-a-820852.html, (12.03.2012).
Özbek, Cengiz, “Kritik Zirveden Çıkan Sürpriz Sonuç”, Hürriyet Gazetesi, http://www.hurriyet.com.tr/planet/20347947.asp, (15.04.2012).
Özcan, Nihat Ali, “İran Sorununun Geleceği Senaryolar, Bölgesel Etkiler ve Türkiye’ye Öneriler”, http://www.tepav.org.tr/upload/files/1269869551r4959.Iran_Sorununun_Gelecegi_Senaryolar __Bolgesel_Etkiler_ve_Turkiye_ye_Oneriler.pdf, (03.12.2011).
Özkan, Gökhan, “Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkasya’daki Bölgesel Politikasında Enerji Güvenliği”, Akademik Bakış, (Cilt 4, No 7, Kış 2010): 17-40 Özkan, Güner, “ABD-İran Arasında Nükleer Güç ve Güvenlik Sorunu”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, (Cilt 44, No 509,2007): 21-34
Öztürk, Tuğçe E., “Yeni Dönem Türkiye-ABD İlişkileri: Fırsatlar ve Riskler”, http://www.tasam.org/Files/PDF/abdsonucraporu.pdf, (03.11.2011).
Özyurt, Güneş, “Suriye deki Gelişmeler ve Türkiye İran İlişkileri”, http://www.bilgesam.org/tr/index.php?option=com_content&view=article&id=1124:suriyedek i-gelimeler-ve-tuerkiye-ran-likileri&catid=77:ortadogu-analizler&Itemid=150, (19.11.2011).
Politik Akademi, “Psikolojik Savaş Kavramı ve Uluslararası İlişkiler”, http://www.politikakademi.org/2011/01/psikolojik-savas-kavrami-ve-uluslararasi-iliskiler, (24.01.2012).
Quillen, Chris, “Iranian Nuclear Weapons Policy: Past Present, and Possible Future”, Middle East Review of International Affairs, (Vol. 6, No. 2, June 2002): 17-24.
Sandıklı, Atilla, “İran’ın jeopolitiği, ABD ve Türkiye”, http://www.tuicakademi.org/index.php/yazarlar1/73-atilla-sandikli-tum-yazilari/413-iranin- jeopolitigi-abd-ve-turkiye, (23.11.2011).
Stratejik Düşünce Enstitüsü, “Latin Amerika’da İran Varlığı”, http://www.sde.org.tr/tr/haberler/1072/latin-amerikada-iran-varligi.aspx, (19.12.2011).
Takeyh, Ray, “Iran's Nuclear Calculations”, World Policy Journal, (Vol. 20, No. 2, Summer, 2003): 21-28
Temurçin, Kadir ve Aliağaoğlu,Alpaslan, “Nükleer Enerji ve Tartışmalar Işığında Türkiye’de Nükleer Enerji Gerçeği”, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/33/823/10456.pdf, (25.11.2011).
Türkiye Bankalar Birliği, “Bankacılar”, http://www.tbb.org.tr/Dosyalar/userfiles/file/DERGI%2079.pdf, (24.03.2012).
Uşaklı, Ali Bülent, “Nükleer Güç Olarak İran’ın Uluslararası Sistemdeki Yeni Konumu ve Konunun Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, (No 13, Mayıs 2009): 107-122.
Uşaklı, Ali Bülent, Savaşın Dönüşümünde Teknolojik Gelişmelerin Etkisi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
Ütük, Seçim, “Nükleer Enerji ve Türkiye”, http://www.enerji2023.org/index.php?option=com_content&view=article&id=19:nuekleer- enerji-ve-tuerkiye&catid=6:nuekleer&Itemid=55, (27.11. 2011).
Yavaş, Umut, Yeni Dünya Düzeninde Ekonomik Yaptırımların Stratejik Kullanımı, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli, 2006.
Yıldırım, Metin ve Örnek, İbrahim, “Enerjide Son Seçim: Nükleer Enerji”, sbe.gantep.edu.tr/~sbd/index.php/sbd/article/download/6/5, (23.11.2011).
Yılmaz, Cem, “İran ve Suudi Arabistan’ın Bitmeyen Bölgesel Rekabeti”, Orta Doğu Analiz, (Cilt 3, No 26, Şubat 2011): 53-62
Yurtsever,AliH.,“UEAK’tan İran Kararı”, http://www.aa.com.tr/tr/kategoriler/dunya/103366-iran-tasarisi-kabul-edildi, (25.01.2012).
Yüksel, Mete, “Nükleer Enerji ve Türkiye”, http://www.tasam.org/tr- TR/Icerik/1261/nukleer_enerji_ve_turkiye, (27.11.2011).