Kronik Obstrüktif akciğer hastalığı ve astım yorgunluk ölçeği’nin geçerlilik ve güvenirliği
Amaç: Bu çalışmanın amacı Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) ve Astım Yorgunluk Ölçeği’nin (COPD and Asthma Fatigue Scale) KOAH ve astımlı bireylerde geçerlilik ve güvenirliğini değerlendirmektir. Yöntem: Metodolojik bir çalışmadır. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve astım tanısı alan, hastalık açısından stabil dönemde olan, 18 yaşından büyük, rastgele örneklem yöntemiyle seçilen 200 hastaya ölçek uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde bağımlı gruplarda t testi, Pearson korelasyon ve faktör analizleri kullanılmıştır. Çalışmada etik kurul onayı ile bireylerden yazılı bilgilendirilmiş izin formu alınmıştır. Bulgular: Ölçeğin dil geçerliliğinde çeviri-geri çeviri yapıldı ve uzman görüşlerinin uyumlu olduğu saptandı. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve Astım Yorgunluk Ölçeği’nin Türkçe sürümünün iç tutarlılık güvenirlik katsayısı 0.926’dır. Açıklayıcı faktör analizine göre toplam varyansın %71.3’ü açıklanmaktadır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin model uyum indeksleri olması gereken sınır aralığında bulundu. Ölçeğin test-tekrar test güvenirliğinde birinci ve ikinci ölçüm arasında fark olmadığı belirlendi (p>0.05). Sonuç: Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve Astım Yorgunluk Ölçeği’nin KOAH ve astımı olan bireylerin yorgunluk durumunu değerlendirmede Türkçe için güvenilir olduğu belirlendi. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve astımı olan bireylerin yorgunluk durumunu belirlemek ve hemşirelik girişimlerini buna göre planlamak için bu ölçeğin kullanılması önerilmektedir.
Validity and reliability of chronic obs- tructive pulmonary disease and asthma fatigue scale
Objective: The aim of the study was to evaluate validity and reliability of Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) and Asthma Fatigue Scale for the Turkish patients with COPD and asthma. Method: It is a methodological study. The scale was administered to 200 patients with COPD and asthma in a stable period for disease who were older than 18 years and selected by random sampling procedure. The data were analyzed using depended t test, Pearson’s correlation and factor analyses. Written informed consent forms were obtained from the patients after approval of the ethics committee. Results: Forward-backward translation method was used for the linguistic validity of the scale and it was found that the expert opinions were consistent with each other. The internal consistency coefficient for the Turkish version of COPD and Asthma Fatigue Scale was 0.926. According to the explanatory factor analysis, 71.3% of total variance was explained. In the confirmatory factor analysis, fit indices of the scale were found to be in acceptable range. In test-retest reliability of the scale, it was determined that there was no difference between the first and second evaluations (p>0.05). Conclusion: Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Asthma Fatigue Scale in Turkish was determined to be reliable to assess fatigue status of patients with COPD and asthma. It is suggested to use COPD and Asthma Fatigue Scale to determine fatigue status of patients with COPD and asthma and plan nursing interventions accordingly.
___
- 1. Small SP, Lamb M. Measurement of fatigue in chronic obstructive pulmonary disease and in asthma. Int J Nurs Stud 2000; 37(2): 127-133.
- 2. Kinsman RA, Fernandez E, Schocket M, Dirks JF, Covino NA. Multidimensional analysis of the symptoms of chronic bronchitis and emph- ysema. J Behav Med 1983; 6(4): 339-357.
- 5. Aaronson LS, Teel CS, Cassmeyer V, Neuberger GB, Palikkathayil L, Pierce J, Press AN, Willi- ams PD, Wingate A. Defining and managing fa- tigue. Image J Nurs Sch 1999; 31(1): 45-50.
- 6. Peters JB, Heijdra YF, Daudey L, Boer LM, Molema J, Dekhuijzen PN, Schermer TR, Ver- coulen JH. Course of normal and abnormal fati- gue in patients with chronic obstructive pulmo- nary disease and its relationship with domains of health status. Patient Educ and Couns 2011; 85(2): 281-285.
- 7. Donesky D, Janson SL, Nguyen HQ, Neuhaus J, Neilands TB, Carrieri-Kohlman V. Determi- nants of frequency, duration, and continuity of home walking in patients with COPD. Geriatr Nurs 2011; 32(3): 178-187.
- 8. Baltzan MA, Scott AS, Wolkove N, Bailes S, Bernard S, Bourbeau J, Maltais F. Fatigue in COPD: Prevalence and effect on outcomes in pulmonary rehabilitation, Chron Respir Dis 2011; 8(2): 119-128.
- 9. Ritz T, Bobb C, Edwards M, Steptoe A. The structure of symptom report in asthma a reeva- luation. J Psychosom Res 2001; 51 (5): 639-645.
- 10. Theander K, Unosson M. Fatigue in patients with chronic obstructive pulmonary disease. J Adv Nurs 2004; 45 (2): 172-177.
- 11. Baghai-Ravary R, Quint JK, Goldring JJP, Hurst JR, Donaldson GC, Wedzicha JA. Deter- minants and impact of fatigue in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Respir Med 2009; 103(2): 216-223.
- 12. Ream E, Richardson A. Fatigue in patients with cancer and chronic obstructive pulmonary di- sease: a phenomenological inquiry. Int J Nurs Stud 1997; 34 (1): 44-53.
- 13. Kapella MC, Larson JL, Patel MK, Covey MK, Berry JK. Subjective fatigue, ınfluencing variab- les, and consequences in chronic obstructive, pulmonary disease. Nurs Res 2006; 55(1): 10-17.
- 14. Çınar S, Olgun N. Determining of fatigue and 20. Erefe İ. Veri toplama araçlarının niteliği, Erefe İ, sleep disturbance in patients with chronic obs- Hemşirelikte araştırma ilke süreç ve yöntemle- tructive pulmonary disease. Turkiye Klinikleri J ri. 3. Baskı. İstanbul: Odak ofset, 2004; 169- Nurs Sci 2010; 2(1): 24-31. 188.
- 15. Revicki DA, Meads DM, McKenna SP, Gale R, Glendenning GA, Pokrzywinski MHA. COPD and asthma fatigue scale (CAFS): development and psychometric assessment. Health Outco-mes Res Med 2010; 1(1): 5-16.
- 16. Galera J, Lahoz R, Lleonart M, Miravitlles M. Validation of the Spanish versıon of the “copd and asthma fatıgue scale (cafs)” questionnaire. PR 42, October 2009 ISPOR 12 th Annual Eu- ropen Congress, Paris, France.
- 17. Şencan H. Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. 1. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2005; 105-363.
- 18. Bayram N. Yapısal eşitlik modellemesine giriş amos uygulamaları. Ankara: Ezgi Kitabevi Yayınları, 2010; 118-125.
- 19. Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: Psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2003; 5: 1-25.
- 22. Akgül A. Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri-SPSS Uygulamaları. 3. Baskı. Ankara: Emek Ofset, 2005; 382- 395.
- 23. Karagöz Y, Kösterelioğlu İ. İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sos- yal Bilimler Dergisi 2008; 21: 82-97.
- 24. Harrington D. Confirmatory factor analysis. New York: Oxford University Press, 2009; 21-99.
- 25. Şimsek ÖF. Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve lisrel uygulamaları. Ankara: Cem Web Ofset, 2007; 45-114.
- 26. Karasar N. Bilimsel araştırma yöntemi. 7. Baskı, Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık, 1995; 116-129.
- ISSN: 1307-9557
- Başlangıç: 1999
- Yayıncı: Sade ajans
Sayıdaki Diğer Makaleler
Etik dersi alan ve almayan hemşirelik öğrencilerinin etik karar verebilme düzeylerinin incelenmesi
Burcu KAHRAMAN BAYRAK, Şenay GÜL, Güler AŞİRET DURU, Nilgün DEVREZ, Nuket BÜKEN ÖRNEK
Bir Üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin fiziksel kısıtlamaya ilişkin bilgi ve uygulamaları
Dilek ÖZDEN, Şerife KARAGÖZOĞLU
Multiple sklerozun kadının cinsel yaşamı üzerine etkisi
Nezihe BEJİ KIZILKAYA, Melike DİŞSİZ, Ümran OSKAY YEŞİLTEPE
Kübra SAKLI, Ayten ZENCİRCİ DEMİR
Kronik Obstrüktif akciğer hastalığı ve astım yorgunluk ölçeği’nin geçerlilik ve güvenirliği