Sedat SEVER, Sedat KARAGÜL, Bilge Nur DOĞAN GÜLDENOĞLU

Öğretmenlerin Okuma Kültürü Düzeyleri ile Kitle İletişim Araçlarını Kullanma Alışkanlıklarının İncelenmesi

Öğrencilerin okuma kültürü edinmelerinde kitle iletişim araçlarından etkili bir biçimde yararlanmalarını sağlamak, öğretmenlerin önemli görevlerinden biridir. Öğretmenlerin, bu işlevi yerine getirebilmeleri için öncelikle kendilerinin kitle iletişim araçlarını okuma kültürü bağlamında etkili ve bilinçli bir biçimde kullanmayı alışkanlık durumuna getirmiş olmaları gerekir. Bu bağlamda, çalışmada öğretmenlerin okuma kültürü düzeyleri ile kitle iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın verileri, araştırmacılarca geliştirilen “Okuma Kültürü Düzeyleri ve Kitle İletişim Araçlarını Kullanma Alışkanlığı Sormacası” ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Ankara’nın Çankaya ilçesindeki okullarda görev yapan 217 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmaya katılan Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin sormacaya verdikleri yanıtlar belirlenmiş, ardından bu yanıtların sıklık ve yüzde değerleri hesaplanarak tablolaştırılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin sormaca sorularına vermiş oldukları yanıtlar daha çok eleştirel okuma düzeyinde yoğunlaşmış; kitle iletişim araçlarının kullanımıyla ilgili bazı sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir. Bununla birlikte öğretmenlerin okuma kültürü düzeyinde edinilmesi beklenen becerilere de tam anlamıyla sahip olmadıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

okuma kültürü, kitle iletişim araçları, Türkçe öğretmenleri, sınıf öğretmenleri

The Examination of the Teachers’ Reading Culture Levels and Habits of Using Mass Media

One of the important tasks of teachers is to enable students to benefit effectively from the mass media in acquiring a reading culture. In order to perform this task, firstly teachers themselves should acquire the habit of using the mass media effectively and responsibly in the context of reading culture. In this respect, the aim of this study is to examine teachers’ reading culture levels and habits of using mass media. The research data has been obtained through the “Questionnaire of Reading Culture Level and Habit of Using Mass Media” developed by the researchers. The participants of the research were composed of 217 teachers working in Çankaya, Ankara in the 2014-2015 academic year. Firstly, Turkish language and elementary school teachers’ responses to the questionnaire were identified and then the frequencies and percentages of these responses were calculated. Results suggested that the responses of the teachers mostly focused on the critical reading level and this condition showed that they have some limitations regarding using the mass media tools in a deliberative way. Furthermore, as can be seen from the findings of the study, teachers did not have the basic knowledge and skills which involve all the components of the reading culture process.One of the important tasks of teachers is to enable students to benefit effectively from the mass media in acquiring a reading culture. In order to perform this task, firstly teachers themselves should acquire the habit of using the mass media effectively and responsibly in the context of reading culture. In this respect, the aim of this study is to examine teachers’ reading culture levels and habits of using mass media. The research data has been obtained through the “Questionnaire of Reading Culture Level and Habit of Using Mass Media” developed by the researchers. The participants of the research were composed of 217 teachers working in Çankaya, Ankara in the 2014-2015 academic year. Firstly, Turkish language and elementary school teachers’ responses to the questionnaire were identified and then the frequencies and percentages of these responses were calculated. Results suggested that the responses of the teachers mostly focused on the critical reading level and this condition showed that they have some limitations regarding using the mass media tools in a deliberative way. Furthermore, as can be seen from the findings of the study, teachers did not have the basic knowledge and skills which involve all the components of the reading culture process.

Keywords:

reading culture, mass media, Turkish language teachers, elementary school teachers,

PDF

___

Aksaçlıoğlu, A. G. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 1(21), 3-28.
Arı, E. ve Demir, M. K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128.
Aslantürk, E. ve Saracaloğlu, A. S. (2010). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 155–176.
Atalay, F. B., Barutcu, G., Koçak, A. Ö., Taş, E. G. ve Üstündağ, I. (2013). Başkent Üniversitesi Öğrencilerinin Medya Tüketim Alışkanlıkları, XV. Öğrenci Sempozyumu Çalışma Grubu Raporları. http://tip.baskent.edu.tr/egitim/mezuniyetoncesi/calismagrp/ogrsmpzsnm15/ogrsmpzsnm15.php, Erişim Tarihi: 21.09.2015.
Aydın, T. (2010). 1990 yılı ve sonrası Türkiye’de kitle iletişim araçları ve müzik medya üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye).
Aydın-Yılmaz, Z. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığı. İlköğretim Online, 5(1), 1-6.
Batur, Z., Gülveren, H. ve Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
Bozpolat, E. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Zeitschrift für die Welt der Türken, 2(1), 411-428.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
Can, F. (2005). Bilgi çağının güdümlü silahı medya. İstanbul: Alfa Yayınları.
Cesur, S. ve Paker, O. (2007). Televizyon ve çocuk: çocukların tv programlarına ilişkin tercihleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(19), 106-125.
Demir, T. (2009). İlköğretim II. kademe öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma (Gazi Üniversitesi örneği). Turkish Studies, 4(3), 717-745.
Deveci, H. ve Çengelci, T. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarından medya okuryazarlığına bir bakış. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 25-43.
Dilidüzgün, S. (2013). İletişim odaklı Türkçe derslerinde çocuk kitapları. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Erkuş, A. (2013). Bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin.
Geçgel, H. ve Burgul, F. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin okuma ilgi alanları (Çanakkale örneği). TUBAV Bilim Dergisi, 2(3), 341-353.
Gömleksiz, M. N. (2004). Kitap okuma alışkanlığına ilişkin bir tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 185-195.
Karaman, M. K. (2010). Öğretmen adaylarının TV ve internet teknolojilerini kullanma amaç ve beklentilerinin medya okuryazarlığı bağlamında değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 51-62.
Karaman, M. K. ve Karataş, A. (2009). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. İlköğretim Online, 8(3), 798-808.
Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (ilgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 11-32.
Odabaş, H., Odabaş Z.Y. ve Coşkun P. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
Oğuz, E., Yalınkılıç, K. ve Ülper, H. (2011). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Okuma Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi, Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Araştırmaları, 1(1), http://www.academia.edu/1289041/Ilkogretim_Okulu_OgretmenlerininOkumaAliskanliklarinin_Degerlendirilmesi_Assessing_Reading_Habits_of_Classroom_Teachers, Erişim Tarihi: 12.09.2015.
Özben, Ş. (2013). Üniversite öğrencilerinin televizyon izleme süresine göre yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 198-206.
Saracaloğlu, A. S., Karasakaloğlu, N. ve Aslantürk, E. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması (Adnan Menderes ve Uludağ Üniversiteleri örneği). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 457-480.
Savaş, G. (2004). Kitle iletişim araçlarına eleştirel bir yaklaşım. İnsan Bilimleri Dergisi, http://www.insanbilimleri.com/ojs/index.php/uib/article/viewArticle/160 Erişim Tarihi: 12.09.2015.
Sever, S. (2013a). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem.
Sever, S. (2013b). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem.
Sever, S., İnce Samur, A. Ö., Doğan, B. N., Çıldır, B. ve Bulut, S. (2013). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma kültürü edinme düzeyleri ile kitle iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının incelenmesi. 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı-1 içinde (s. 371-397).
Sevinç, M. (2005). Evrensel ve yerel değerlerin eğitime yansıması. Y. Mehmedoğlu ve A. U. Mehmedoğlu (Ed.), Küreselleşme, ahlak ve değerler içinde (s. 207). İstanbul: Litera Yayıncılık.
Yılmaz, B. (2002). Ankara’daki ilköğretim öğretmenlerinin okuma ve halk kütüphanesi kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 16(4), 441-460.