Deprem açısından yerleşim yeri uygunluk analizleri

Günümüzde uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemi teknolojileri; afetlerin izlenmesi, değerlendirilmesi, yönetimi ve zararların en aza indirilmesi konusunda uygun stratejileri belirlemede önemli rol oynamaktadır. Ancak, ülke olarak örneğin depremler ile iç içe yaşamamıza rağmen deprem öncesi ve sonrasında bu teknolojileri kullanarak deprem açısından yerleşim yeri uygunluk analizlerini yapmada ve buna uygun planlama faaliyetlerini gerçekleştirmede yetersiz kalınmaktadır. Marmara Bölgesinde etkili olan depremin neden olduğu yıkım felaketinin büyüklüğü, özellikle arazi kullanım planlarının hazırlanmasında ülkemizdeki deprem gerçeğinin gözardı edilmiş olduğunu göstermektedir. Bu çalışma ile, söz konusu eksikliğin giderilmesi yönünde yararlı bir adım atılmıştır. Bu çalışmada 17 Ağustos 1999 Marmara depremi esas alınarak, uydu verileri ve yersel veriler çok kriterli karar verme yöntemi ile değerlendirilerek Kocaeli ili için deprem açısından yerleşime uygunluk analizi yapılmıştır. Bu kapsamda çeşitli meslek gruplarına ait araştırma yöntemleri kullanılarak, jeolojik formasyonlar, fay ve deprem büyüklüğü, deformasyon durumu, arazi örtüsü, arazi kullanım kabiliyet sınıfları, dijital yükseklik modeli, ana ulaşım ağı ve yerleşim durumu, belirlenen önem sıralamasına uygun olarak değerlendirilmiş ve Kocaeli ili için geniş ölçekte 5 sınıflı potansiyel yerleşime uygunluk haritası üretilmiştir. Üretilen haritanın, güncel arazi kullanım ve örtüsü durumu ile karşılaştırılmasıyla elde edilen sonuçlar ilçe bazında listelenmiştir. Çalışmanın son adımında, deprem sonrasında Kocaeli ilinde yapılan kalıcı konut alanlarının uygunluğu analiz edilmiştir.

Settlement suitability analysis in terms of earthquake

Nowadays, remote sensing and GIS technologies play a significant role in determination of the most appropriate strategies to monitor disasters, to assess damages, to manage and to mitigate disasters. Despite the fact that earthquakes are a part of our lives, we fail to carry out sufficient land use and planning analysis activities before and after earthquake. The destruction disaster caused by the earthquake affecting the Marmara Region shows that existing land use plans were made ignoring the reality of earthquake disasters in our country. With this study, a useful step has been taken to overcome this issue. In this study, multicriteria evaluation method was used to carry out a settlement suitability analysis through integration of satellite and ground data according to the scenario of the 17th August 1999 Marmara Earthquake in Turkey. In this context, by using the research methods of the various professional groups, geological formations, faults and earthquake magnitude, deformation state, land cover and land use capability classes, digital elevation model, the main road network and residential status were evaluated in accordance with the ranking of the importance, and potential settlement suitability map has been produced in 5 classess for the Kocaeli province. This map was compared with the contemporary land use and land cover status and the results obtained are given on subdistrict basis. The final part of this study includes the settlement suitability analysis for the newly constructed permanent residential areas of the Kocaeli Province.

PDF

___

[1] Janssen, R., Rietved, P., (1990) "Multicriteria Analysis and Gıs: an Application to Agriculture Landuse in the Netherlands" Geographical Information Systems for Urban and Regional Planning, pp. 129139, Eds. Scholten, H. and Stilwell, J., Kluwer Academic Publishers, Amsterdam.
[2] Pereira, J.M.C, Duckstein, L., (1993) "A Multiple Criteria Decision-Making Approach to Gıs- Based Land Suitability Evaluation" International Journal of Geographical Information Science, 7-5, 407424.
[3] Malczewski, J.A., (1996) "GIS-Based Approach to Multiple Criteria Group Decision- Making" International Journal of Geographical Information Science, 10-8, 321339.
[4] Joerin, F., Thériault, M., Musy, A., (2001) Using GIS and Outranking Multicriteria Analysis for Land-Use Suitability Assessment International Journal of Geographical Information Science 10-8, 321339.
[5] Campbell, K.W., (1997) Empirical Near- Source Attenuation Relationships for Horizontal and Vertical Components of Peak Ground Acceleration, Peak Ground Velocity, and Pseudo-Absolute Acceleration Response Spectra Seismological Research Letter, 68, 154179.
[6] Gens, R., Vangenderen, J.L., (1996) An Approach to Error Propagation Modeling of SAR Interferometric data ESA Fringe'96 Workshop, Zurich, Switzerland.
[7] Gens, R., Vangenderen, J.L., (1996) SAR Interferometry - Issues, Techniques, Applications International Journal of Remote Sensing, 17, 1803- 1835.
[8] Massonnet, D., Feigl, K.L., (1998) Radar İnterferometry and its Application to Changes in the Earth's Surface Reiews of Geophysics., 36-4, 441- 500.
[9] Madsen, S.N., Zebker, H.A., Martin, J., (1993) Topographic Mapping Using Radar Interferometry: Processing Techniques IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing, 31-1, 246-256.
[10] Rosen, P.A., Hensley, S., Joughin, I.R., Li, F.K., Madsen, S.N., Rodriguez, E., Goldstein, R.M., (2000) Synthetic Aperture Radar Interferometry Proceedings of IEEE, 88, 333 382.
[11] Aydöner, C., (2005) Deprem Sonrasında Uydu Verileri ve Yersel Veri Entegrasyonu ile Arazi Örtüsü/Arazi Kullanımı Analizi Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.