TÜRKİYE’DE İLKÖĞRETİM DÜZEYİNDE TARİH ÖĞRETİMİNİN TEKNOLOJİ ENTEGRASYONU İLE DESTEKLENMESİ: SİSTEMATİK DERLEME ÇALIŞMASI

Alanda yürütülen teknoloji destekli tarih öğretimini inceleyen çalışmaların sayısının artmasıyla birlikte bu çalışma sonuçlarının bütüncül bir bakışla ele alınıp genel bir çerçeve çizilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Böylece elde edilecek sonuçlarla tarih öğretiminde teknoloji entegrasyonunun gereklilikleri ortaya konulacaktır. Tarih öğretiminde teknoloji entegrasyonu faaliyetlerinde karşılaşılan güçlüklerin belirlenmesi de araştırmanın bir diğer önemini oluşturmaktadır. Bu araştırmanın amacı, teknoloji entegrasyonu ile desteklenmiş tarih öğretimini inceleyen bilimsel çalışmaları sistematik olarak incelemektir. Sistematik derleme olarak tasarlanan bu araştırmada belirlenen anahtar kelimeler sonucu Dergipark platformunda ve TrDizin arama motorunda taramalar gerçekleştirilmiştir. Anahtar kelimelerin kombinasyonları ile gerçekleştirilen taramalar sonucunda makalelerin Türkçe yayınlanmış olması, tarih öğretiminde teknoloji entegrasyonu odaklı olması ve çalışma grubunun ilkokul ve ortaokul öğrencileri veya öğretmenlerinden oluşması şartlarını sağlayan 19 makale incelenmiştir. Bu çalışmada araştırmacılar tarafından oluşturulan Tarih Öğretiminde Teknoloji Entegrasyonu Konulu Yayın Sınıflama Formu ile veri analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre teknoloji entegrasyonu ile desteklenmiş tarih öğretimini inceleyen çalışmalar son yıllarda yoğunlaşırken; çalışmaların çoğunlukla uluslararası dergilerde yayınlandığı görülmektedir. Ayrıca teknoloji entegrasyonu ile desteklenmiş tarih öğretimini inceleyen çalışmaların çoğunlukla nicel araştırmalardan oluştuğu fakat son yıllarda nitel araştırmalara yönelimin arttığı, ortaokul öğrencilerinin çoğunlukla çalışma grubuna dâhil edildiği ve genellikle teknoloji entegrasyonunun akademik başarıya etkisinin araştırıldığı tespit edilmiştir. Çalışmalarda genel olarak tarih öğretiminde teknoloji entegrasyonunun öğrencilerin akademik başarısını artırdığı, derse karşı olumlu tutum geliştirmeleri ve bilgiyi somutlaştırmalarını kolaylaştırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında ilkokul öğrenci ve velileri ile çalışmalar yapılması ve farklı araştırma yöntemlerinin tercih edilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tarih öğretimi, teknoloji entegrasyonu, ilköğretim, sistematik derleme, History teaching, technology integration, elementary school, middle school, systematic review

SUPPORTING HISTORY TEACHING AT PRIMARY EDUCATION LEVEL IN TURKEY WITH TECHNOLOGY INTEGRATION

The number of studies that study technology-assisted history teaching in the field has increased, and the results of these studies have been addressed with a holistic look and a general framework has been established. This will introduce the results and the requirements for technology integration in history teaching. The determination of the difficulties encountered in technology integration activities in history teaching also constitutes another importance of research. The purpose of this research is to systematically review scientific studies that study history teaching supported by technology integration. This research, designed as a systematic compilation, scans were performed on the Dergipark platform and the TrIndex search engine as a result of the keywords identified. The results of the scans conducted with combinations of keywords examined 19 articles that provide the conditions for publishing articles in Turkish, focused on technology integration in history teaching, and the study group to consist of primary and secondary school students or teachers. In this study, data analysis was performed with the Technology Integration Publication Classification Form in the History tutorial created by researchers. According to the findings, studies studying the history teaching supported by technology integration have been intensified in recent years, while studies are mostly published in international journals. In general, technology integration in history teaching has made it easier for students to improve academic success, develop positive attitude toward the course and embody knowledge.

Keywords:

History teaching, technology integration, elementary school, middle school, systematic review,

PDF

___

Akça Berk, N. (2019). Aktif tarih dersleri için alternatif uygulamalar: Tarihsel canlandırma ve simülasyon. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 12(41), 755-777. Doi:10.29228/joh.24767
Aktaş, V., Yılmaz, A. & İbrahimoğlu, Z. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sanal müze kullanımına yönelik tutumları. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1294-1313. Doi: 10.24315/tred.806159
Aktürk, V., Yazıcı, H. & Bulut, R. (2013). Sosyal bilgiler dersinde animasyon ve dijital harita kullanımının öğrencilerin mekânı algılama becerilerine yönelik etkileri. Marmara Coğrafya Dergisi, (28), 1-17. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/475/3922
Alkan, V. (2017). Bir sistematik derleme çalışması: “Öğretmenlik uygulaması”. Yıldız Journal of Educational Research, 2(1), 1-23. Erişim (08.05.2022): https://eds.yildiz.edu.tr/ArticleContent/Journal/yjer/Volumes/2017/Issues/1/YTU-YJER-2017-2-1.3681.pdf
Aslan, E. (2006). Neden tarih öğretiyoruz?. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 162-173. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/235064
Bage, G. (200), Thinking in History 4-14; Teaching, learning, curricula and communities, London: Routledge.
Berkant, H. & Atmaca, Y. (2016). Sekizinci sınıf T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde bilgisayar destekli öğretimin öğrencilerin derse yönelik güdülerine ve bilgisayara ve derse yönelik tutumlarına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 123-143. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file /226471
Büyükboyacı, Ş. (2013). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan tarih öğretmenlerinin tarih öğretimine ilişkin görüşleri (Isparta ili örneği). Ulakbilge, 1(2), 1-28. Erişim (08.05.2022): https://alonot.com/wp-content/uploads/2019/06/Orta%C3%B6%C4%9Fretim-Kurumlar%C4%B1nda-G%C3%B6rev-Yapan-Tarih5000100354-5000142745-1-Pb.pdf
Cuban, L., Kirkpatrick, H., & Peck, C. (2001). High access and low use of technologies in high school classrooms: Explaining an apparent paradox. American Educational Research Journal, 38(4), 813-834. Doi: 10.3102/00028312038004813
Çakır, A. & Aydoğdu, B. (2016). Çevre sorunları konusunun öğretiminde karikatür kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve çevreye yönelik tutumlarına etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(14), 102-116. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/358707
Çakmak, E. K., Özüdoğru, G., Bozkurt, Ş. B., Ülker, Ü., Ünsal, N. Ö., Boz, K., ... & Gül, H. Ü. (2016). 2014 yılında eğitim teknolojileri alanındaki yayımlanan makalelerin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 6(1), 80-108. Doi: 10.17943/etku.04638
Çınar, C., Utkugün, C. & Gazel, A. A. (2021). Sosyal bilgiler dersinde sanal müze kullanımı hakkında öğrenci görüşleri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, (16), 150-170. Doi: 10.20860/ijoses.1017419
Çilenti, K. (1979). Eğitim teknolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Çöl, M. & Karaca, F. (2020). 2005 ve 2017 sosyal bilgiler öğretim programlarına göre sosyal bilgiler dersinde teknoloji kullanımının öğretmen gözünden değerlendirilmesi. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 3(1), 47-56. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1164342
Dündar, R. & Yeşilyurt, S. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin eğitim bilişim ağı özelinde uzaktan eğitime bakış açılarının değerlendirilmesi. International Journal of Social Science Research, 9(1), 79-95. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/pub /ijssresearch/issue/54863/745774
Engin, A., Tösten, R. & Kaya, M. (2010). Bilgisayar destekli eğitim. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 1(5), 69-80. Erişim (08.05.2022): https://www.kafkas.edu.tr/dosyalar/sobedergi/file/005/6_0.pdf
Erkan, S. (2011). Farklı sosyoekonomik düzeydeki ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 186-197. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/87360
Güllüpınar, F., Kuzu, A., Dursun, Ö., Kurt, A. & Gültekin, M. (2013). Milli eğitimde teknoloji kullanımı ve sonuçları: Velilerin bakış açısından Fatih Projesi’nin pilot uygulamasının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013(30), 195-216. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/en/download/ article-file/117768
Gürbüz, N. & Ilgaz, S. (2020). 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde drama ve bilgisayar destekli öğretimin akademik başarı ve bilgilerin kalıcılığına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 50(229), 179-203. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1557143
Hill, H. C., Rowan, B. & Ball, D. L. (2005). Effects of teachers’ mathematical knowledge for teaching on student achievement. American Educational Research Journal, 42(2), 371– 406. Doi: 10.3102/00028312042002371
İbret, B. Ü., Karasu Avcı, E. & Recepoğlu, S. (2016). Proje tabanlı öğrenmede teknolojik araç- gereçlerin kullanımına ilişkin sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 2105-2122. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/27734/327787
Karakuş, U., Palaz, T., Kılcan, B. & Çepni, O. (2012). Sosyal bilgiler müfredatında yer alan "çevre sorunları" konularının öğretiminde karikatür kullanımının öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 363-376. Erişim (08.05.2022): http://www.gefad.gazi.edu.tr/tr/download/article-file/76944
Kaya, M. (2019). İlkokul öğretim programlarının teknoloji entegrasyonu bakımından incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel Sayı), 1063-1091. Doi:10.17494/ogusbd.555122
National Curriculum Working Group (1994) ‘’ National curriculum working group final report (England and Wales)’’, Teaching History (Edt. H. Bourdillon), London, ss.27-40.
O’Hara, L. & O’Hara, M. (2005), Teaching history 3-11 the essentil guide, reaching the standard series, London: Continuum International Publishing Group Ltd.
Odabaşı, B. (2014). Türk eğitim sisteminde yeni kanun (4+4+4) değişikliği üzerine düşünceler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 103-12. Doi: 10.14812/cufej.2014.015
Okumuş, O. (2020). Tarih derslerinde tarihsel film uygulaması hakkında öğrenci düşünceleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 202-224. Doi: 10.7822/omuefd.685608
Öner, G. (2017). Sosyal bilgiler ve tarih dersleri için alternatif bir kaynak: eba.gov.tr. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017 (9), 227-257. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/pub/goputeb/issue/34356/380609
Özçetin, A. F. (2019). 2005 yapılandırmacı eğitim öncesi ve sonrası 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın. Erişim (08.05.2022): http://hdl.handle.net/11607/3718
Özel, E. (2014). İlköğretim düzeyindeki tarih eğitiminde teknolojik araçların kullanılma durumları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 713-740. Doi: 10.14520/adyusbd.778
Özmen, H. (2004). Fen öğretiminde öğrenme teorileri ve teknoloji destekli yapılandırmacı öğrenme. Türkçe Çevrimiçi Eğitim Teknolojisi Günlüğü, 3(1), 100-111. Erişim (08.05.2022): http://www.tojet.net/articles/v3i1/3114.pdf
Öztaş, S. (2008). Tarih öğretimi ve filmler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 543-556. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/164057
Samancıoğlu, M. & Summak, M. (2014). Öğretmenlerin derslerde teknoloji kullanımlarını etkileyen faktörler: Kişisel bilgisayar kullanımı ve öğretim yaklaşımları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 195-207. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/32472
Sarıer, Y. (2016). Türkiye’de öğrencilerin akademik başarısını etkileyen faktörler: Bir meta-analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 609-627. Doi:10.16986/HUJE.2016015868
Sezer, A., İnel, Y. & Gökalp, A. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim ve uygulamalarında teknolojinin entegre edilmesine yönelik algıları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(Eğitim ve Toplum Özel sayısı), 5626-5650. Doi: 10.26466/opus.660674
Şengül Bircan, T. & Safran, M. (2013). Tarih öğretiminde haritaların önemi ve kullanımı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 461-476. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1490606
Taş, M. & Düz, İ. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde teknoloji entegrasyonu. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 180-188. Erişim (08.05.2022): http://www.jret.org/ FileUpload/ks281142/File/20a...mahmut_tas.pdf
Tunçay, M. (2005), Eleştirel tarih yazıları, Ankara: Liberte Yayınları.
Turan, R., Sünbül, A. M. ve Akdağ, H. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar-1. Ankara: Pegem Akademi.
Usta, A. (2012). Sorunsaldan sonuçlara bilimsel araştırma süreci: bir araştırma raporu modeli örneği. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(5), 135-161. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/download/ article-file/273590
Yeşiltaş, E. & Öztürk, T. (2015). Sosyal bilgiler dersi vatandaşlık konularının öğretiminde bilgisayar destekli öğretimin akademik başarıya etkisi. e-International Journal of Educational Research, 6(2), 86-101. Doi:10.19160/e-ijer.73714
Yeşiltaş, E. & Turan, R. (2015). Sosyal bilgiler öğretimine yönelik geliştirilen bilgisayar yazılımının akademik başarı ve tutuma etkisi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2015(5), 1-23. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/407694
Yeşiltaş, E., Yılmazer, A. & Yaman, T. (2015). Coğrafya öğretiminde interaktif ders sunumu kullanımına yönelik öğretmen adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2015(4), 223-238. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/407886
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, T. & Tahiroğlu, D. M. (2012). Sanal ortamda gerçekleştirilen müze gezilerinin ilköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (39), 104-114. Erişim (08.05.2022): https://dergipark.org.tr/tr/pub/ esosder/issue/6153/82661