BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA ROMANYA CEPHESİ VE GANİMETLER MESELESİ

Birinci Dünya Savaşı’na Romanya İtilaf Devletleri safında dahil oldu. Böylece Romanya Cephesi açıldı. Cephe açıldıktan sonra ise İttifak Devletleri birliklerini Romanya’ya gönderdi. İlk taarruza geçen Romanya olsa bile çok geçmeden İttifak Devletleri kısa sürede cephede üstünlüğü sağladı. Romanya ordusu kuzeye Seret Nehri’ne, günümüzdeki Moldova sınırına doğru çekilmeye başladı. Bunun sonucunda topraklarının çoğunluğu İttifak Devletlerinin kontrolüne geçti. Romanya’da hâkimiyet İttifak Devletlerine geçince hem Romanya ordusunun geri çekilirken bıraktıkları hem de ülke yönetilirken bazı malzemeler İttifak Devletlerince ganimet olarak paylaşıldı. Osmanlı Devleti de ganimetler elde etmiş ve bunları yurda göndermiştir. Ülke ihtiyacının ufak bir kısmı karşılanmış ve cephelerde malzemeler kullanılmıştır. Romanya kendi savaşını kaybetse bile üyesi olduğu İtilaf Devletleri Birinci Dünya Savaşı’nı kazanınca ülkeye gönderilen malzemelerin bazılarını geri talep etmiştir. Sonuç itibari ile bir komisyon oluşturulmuş ve bazı malzemeleri geri almışlardır. Türk askerlerinin Romanya’daki faaliyetleri, ganimetlerin elde edilmesi ve gönderilme süreçleri, bu makalede Birinci Dünya Savaşı’nda Romanya Cephesinde yaşananlar, arşiv kaynakları ve diğer telif eserler incelenerek araştırılmaya çalışıldı.

Anahtar Kelimeler:

Birinci Dünya Savaşı, Romanya Cephesi, Osmanlı, Ganimet

THE ROMANIAN FRONT IN THE FIRST WORLD WAR AND THE QUESTION OF THE LOOTS

Romania joined the Allied Powers in the First World War. Thus, the Romanian Front was opened. When the front was opened, the Central Powers sent their troops to Romania. Although Romania was the first to attack, the Central Powers soon gained the upper hand on the front. The Romanian army began to retreat north towards the Seret River, the present-day Moldovan border. As a result, most of its territory fell into the Central Powers’ hands. When the dominance in Romania passed into the hands of the Central Powers, some of the seized materials along with the materials left by the Romanian army during the retreat were shared as booty by the Central Powers. The Ottoman State also obtained booty and sent them home. A small part of the country’s needs were met. The materials found as loot were used on the facades. Even if Romania lost its own war, when the Allied Powers, of which it was a member, won the First World War, it demanded back some of the materials sent to the country. As a result, a commission was established and they took back some materials. In this article, The activities of Turkish soldiers in Romania, the process of obtaining and sending the booty, what happened in the Romanian Front in the First World War were examined and tried to be researched by using archival sources and other copyrighted works.

PDF

___

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), M.V., 244/90.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), MV., 206/3.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), BEO., 4455/334087.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 29/66.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 29/64.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 29/76.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 29/69.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 29/70.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 658/2.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 29/74.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 83/18.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 29/82.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 661/23.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 657/80.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.SFR.04., 658/46.
Osmanlı Belgelerinde Birinci Dünya Harbi II, (2013), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu: 130, İstanbul.
ÇETİN, Nurten, (2016), ‘‘Romanya’nın Birinci Dünya Savaşı’na Girişi ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri’’, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (42), S. 536-551.
ÇETİN, Nurten, (2020), ‘‘I. Dünya Savaşı’nda Romanya’dan Türkiye’ye Getirilen Dokuma Makinelerinin İadesi Sorunu’’, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, (38), ss. 167-187.
ÇEVİK, Zeki–YILMAZPEHLİVAN, Emirhan, (2018), ‘‘Birinci Dünya Savaşı’nda Romanya Osmanlı Askeri Valiliği’’, Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 4 (7), ss. 162-175.
ERKAL, Mehmet, (1996), ‘‘Ganimet’’, Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), Cilt 13, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, ss. 351-354.
FİDAN, Nurcan, (2005), ‘‘Birinci Dünya Savaşı’nda Türk-Bulgar Ortak Harekâtı (Romanya ve Makedonya Cephesi’ndeki Türk Birlikleri), XX. Yüzyılın İlk Yarısında Türk-Bulgar Askeri-Siyasi İlişkileri, Ankara Genelkurmay Basım Evi, ss. 71-93.
GENÇ, İsmihan, (2017), ‘‘Birinci Dünya Savaşı’nda 6’ncı Kolordunun Romanya Cephesi’ne Gönderilmesi ve Yapılan Muharebeler’’, Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, 15 (29), ss. 1-37.
GÜLEÇ, Fikri, (1967), Birinci Dünya Harbi VII nci Cilt Avrupa Cepheleri 2 nci Kısım (Romanya Cephesi), Gnkur. Basımevi, Ankara, 172s.
GÜMÜŞ, Musa, (2017), ‘‘Birinci Dünya Harbinde Romanya’nın Savaş Diplomasisi’’, Tarih ve Gelecek Dergisi, 3 (3), ss. 62-76.
METİN, Ömer, (2017), ‘‘Stratejik Açıdan I. Dünya Savaşı’nda Romanya’’, I. Dünya Savaşı’nda Karadeniz ve Kafkasya Askeri, Siyasi ve Sosyal Gelişmeler, Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, Trabzon, ss. 247-261.
https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/osman-nizami-doganci-pasa-1856-1939/, (27/01/2022).