Gülşen Şefika BERBER, Fatma Nur BAŞARAN

RÖLYEF ETKİ AÇISINDAN DOKUMA KUMAŞLARDA İPLİK

Rölyef, plastik sanatların pek çok alanında kullanılan, çok eski tarihlere dayanan bir anlatı biçimi ve bulunduğu malzemenin yüzey derinliğine inilerek elde edilen girinti, çıkıntı ya da tümsek yapıdır. Rölyef/hacim/üç boyut şeklinde tanımlanan tekstil yüzeyleri 3 yöntem ile oluşturulmaktadır. Dokuma, örme ve nonwoven yöntemleriyle tekstil yapılarda rölyef oluşumu, yapısı gereği algı ve tuşe şeklinde meydana gelmekte ve kullanılan teknik, malzeme özellikleri, bitim işlemleri vb. yollarla elde edilmektedir. Elyaf ya da iplik, sahip olduğu karakteristik özelliklere bağlı olarak ya dokuma esnasında ya da sonrasında, kumaşa uygulanan özel işlemlerle uzama, kısalma, esneme, büzülme vb. şeklinde kabarma ve yükselmelere sebep olabilmektedir. Bu şekiller kumaş yüzeyinde rölyef algıyı oluşturmaktadır. Dokuma kumaşları oluşturan görsel ve fiziksel özellikler ele alındığında, ipliğin her iki yapıya da katkı sağladığı ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada dokuma kumaşlarda rölyef etki sadece iplik faktörü ile incelenmiş; aynı zamanda ipliklerin rölyef algıya katkısı örgü, bitim işlemi ve sıklık-gerginlik-tansiyon faktörleri ile birlikte ele alınmıştır. Betimsel tarama modeli kullanılarak hazırlanan çalışmada iplik faktörünün tekstil yüzeylerinde rölyef etkiye katkısı uygun örneklerle açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

: Rölyef, dokuma, iplik, tekstil

PDF

___

Acar, S. (2016). “Assesment of Weaving Design and Production Components with Different Designer Approaches”. Recent Researches In Interdisciplinary Sciences (Chapter 16), Sofia: St. Kliment Ohridski University Press.Acar, S. (2004). Dokuma Yapıların Görsel ve Fiziksel Özelliklerinin Oluşumunu Sağlayan Faktörlerin Tasarım Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.Arn-Grischott, Ursina (1997). Doppelgewebe in der Handweberei, Italy: Verlag Paul Haupt, Die Deutsche Bibliothek. Braddock, S., O’Mahony M. (1999), Techno Textiles, Revolutionary Fabrics For Fashion and Design. London: Thames And Hudson.Braddock, S., O’Mahony M. (2007), Techno Textiles 2 , Revolutionary Fabrics For Fashion and Design. London: Thames And Hudson.Dölen E.(1992). Tekstil Tarihi (6).İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi.Eroğlu, Ö.(2006). Resim Sanatı Sözlüğü (2). İstanbul: Nelli Sanat Evi.Ergür, A. (2002).Tekstil Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.Gürcüm B. (2013).Tekstil Malzeme Bilgisi. Ankara: Grafiker Yayınları.Önlü, N., Halaçeli H. (2005) Dokuma Kumaşlarda Farklı Malzemelerin Estetik Açıdan Oluşturduğu Yüzey Görünümlerinin Araştırılması, Tekstil Maraton, 15 (78), 42-53.Halaçeli, H. (2005). 1970 Sonrası Teknoloji Kavramının Tekstil Malzemelerine ve Giysilik Kumaşlara Getirdiği Yenilikler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.Halaçeli, H. (2010). Elasten İçeren İpliklerin Kullanımı İle Dokuma Kumaş Yüzeyinde Üç Boyutluluk Denemeleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi (19), 395-410.Keskin E. (2012). Dokuma Eyleminde Sanatsal Yaratıcılık ve Deneysellik İlişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul.
Rona, Z., Beykan, M. (1997). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. İstanbul: Yem Yayınevi.
Sözen M., Tanyeli, U. (1996). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul:Remzi Kitabevi. Turani, A. (1993). Sanat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yılmaz, M. (1999). Heykel Sanatı. Ankara: İmge Kitabevi.
Yaşar, N. (2006). Japon Tasarımcıların Günümüz Giysilik Kumaşlarına Kazandırdıkları Yenilikçi Etkiler. Tekstil Maraton, 16 (87), 22-28. Yaşar, N. (2016). Dokuma Kumaşlarda İplik Özelliklerinin Giysi Form ve Görünümlerine Etkileri. Yedi, (15), 173-184. Yaşar N., Önlü N. (2017). Yarı-Şeffaf Dokuma Kumaşların Tasarımı ve Üretiminde Doku Işık Etkileşimi. Yedi, (17), 63-75.İnternet Adresleri(www.Nuno.com) (Erişim Tarihi: 03.05.2017)SözlükTürk Dil Kurumu. (1999). Türkçe Sözlük (genişletilmiş baskı). Ankara: TDK.