Yeniden yerleşimin hayvancılıkla uğraşan kırsal hanelerde kadının toplumsal cinsiyet rollerine etkisi

Yeniden yerleşim olgusu birçok kalkınma çabasının olumsuz boyutları arasındadır ve toplumların özellikle kaynaklarının kaybı üzerinden geçimliklerini etkilemektedir. Yeniden yerleşim halen tartışılan bir olgu konumundadır ve etkilerini en aza indirebilmek için çabalar devam etmektedir. Bu çalışmada, Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında inşaatı gerçekleştirilen Birecik barajı göl havzasından etkilenen ve köylerinden göçmek zorunda kalan hanelerin yeniden yerleşimi tamamlanan ve hayvancılıkla uğraşan hanelerdeki kadınların toplumsal cinsiyet rollerinde yaşanan değişimin ölçülmesi hedeflenmiştir. Çalışmada, hanelerdeki kadınların özellikle kararlara katılımında yeniden yerleşim sürecinde bir iyileşme görüldüğü ancak bunun bir çeşit "balon etkisi" yarattığı, ardından kadının bu katılım gücünü kaybettiği, hatta kaybedilen kaynaklara bağlı olarak kadının doğal kaynaklar üzerindeki yönetim gücünün de elinden alınarak daha dezavantajlı bir konuma geçtiği tespit edilmiştir.

Effect of resettlement on social gender roles of women in rural households dealing with animal husbandry

Resettlement is among the negative dimensions of development efforts and adversaly affects peoples' livelihood due to loss of resources. Resettlement is still under debate all over the world and efforts have been made to minimize the adverse effects of resettlement. The present study aimed at investigating the changes in woman's social gender roles in resettled households who had to leave their previous settlements that were overflooded by Birecik Dam lake, constructed in the frame of GAP Project. Results showed that a relative improvement was obtained in woman's participation in decision-making process. However, the socalled "baloon effect" was weakened in due course and women lost their temporary power once again. Furthermore, women in resettled households lost their control on the natural resources after resettlement.

PDF

___

Anonim. 1998. Birecik Barajından Etkilenen Nüfusun Yeniden Yerleşimi, İstihdamı Ve Ekonomik Yatırımlar İçin Planlama Ve Uygulama Projesi Proje Tanıtımı ve 1. Yıl Durum Raporu, GAP-BKİ yayınları, 40 sayfa, Ankara.
Anonim. 2008a. Cinsiyet El kitabı, International Displacement Monitoring Center, 50 s.
Anonim. 2008b. Güneydoğu Anadolu Bölge Kalkınma İdaresi resmi web sitesi, www.gap.gov.tr
Boskoff, A. 1966. Social change: major problems in the emerge of theoretical and research foci. "Alınmıştır: Kongar. E. Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. 1995, Remzi Kitabevi, sayfa 55."
Cernea M.M 1990. Poverty risks from population displacement in water resource development. Harvard Institute for International Development, Cambridge, 172 sayfa.
Çelebi, N. 1990. Kadınlarımızın Cinsiyet Rolü Tutumları. Sebat Ofset, Konya, 105 sayfa.
Doss C.R. 2001. Designing agricultural technology for African women farmers: Lessons from 25 years of experience. World Development, 29(12), 2075-2092.
Ertürk, Y. 1987. Erzurum bölgesinde kadının tarımsal üretime katılımı konusunda bir araştırma. Kadının Tarımsal Üretime Katılımı Sempozyumu, 28-29 Eylül, Erzurum,
Gökçe, B., Şahingöz, A., Saltık, A., Doğanay, S., Tayanç, T. ve Ozansoy, C. 2006. Suyun Öteki Yüzü: GAP bölgesi baraj aynasında kalacak yörelerde istihdam ve yeniden yerleştirme sorunları araştırması. Sosyoloji Derneği Yayınları, Yayın No: 17, 354 sayfa, Ankara.
Ginsberg, M. 1956. Factors in social change third world congres of sociology. "Alınmıştır: Kongar, E. Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. 1995, Remzi Kitabevi, sayfa 55."
Hablemitoğlu, Ş. 1996. Kırsal Ailede Kadının İş Modelleri ve Kararlara Katılımı. Doktora tezi (basılmamış), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 162 sayfa.
Patrick, C. 1996. Silenced Rivers, The Ecology And Politics of Large Dams. Zed Books Press, London, 122 sayfa.
Kongar, E. 1996. Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, Remzi Kitabevi, Ankara, 460 sayfa.
Kantar, M. ve Erkan, O. 2001. Adana il merkezinde ve kırsal alanında yaşayarak tarımsal faaliyetlerine devam eden ailelerle toplumsal yapı ve toplumsal cinsiyet. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(3), 105-110.
Merter, F. 1990. Köy Ailesinde meydana gelen değişmeler (Malatya örneği), TC Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Bilim Serisi, No:2, Ankara, 251 sayfa.
Kut, S. 2001. GAP Bölge kalkınmasında kadının sorunları ve katılımı. GAP Yöresinde Nüfus ve Çevre Kalkınma Konferansı, 13-14 Kasım, Diyarbakır, 143-158.
Merter, F. 1990, köy ailesinde meydana gelen değişmeler(Malatya örneği), TC.Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları Bilim serisi No:2, Ankara, 252 sayfa.
Oakley, E. ve Monsen, J. H. 2005 .Gender and agrobiodiversity: A case study from Bangladesh. The Geographical Journal, 171 (3), 195-208. Ozankaya, Ö. 2007. Toplumbilim. Cem Yayınları, Istanbul, 672 sayfa.
Swift, J.1979. Notes on traditional knowledge, modern knowledge and fural development, IDS Bulletin, 10(2), 41-43.
Simpson, M.B.1994. Gender and social differentiation of local knowledge. Indigenous knowledge monitor, www.nufftccs.nl/ciran/ikdm/2-3/articles