Şanlıurfa meteoroloji istasyonu aylık yağışlarının dağılım fonksiyonlarının belirlenmesi

Bu çalışmada, aylık toplam yağış verileri için uygun olasılık dağılım fonksiyonlarını kullanarak standart yinelenmeli (1.5, 2, 2.33, 5, 10, 25, 50, 75 ve 100 yıl) aylık yağış değerlerinin elde edilmesi amaçlanmıştır. Şanlıurfa meteoroloji istasyonundan sağlanan 1937-1999 yılları arası ekim, kasım, aralık, ocak, şubat, mart, nisan, mayıs ayları toplam yağış değerleri (mm) kullanılmıştır. Gidiş bileşeni analizi için ardışık Mann-Kendall testi uygulanmış ve gidişin olmadığı saptanmıştır. Gözlem serilerinin ortalama ve varyansındaki olası değişimler sırasıyla t ve Levene testi ile analiz edilerek serilerin durağan olduğu belirlenmiştir. Ardışık gözlemler arasındaki iç bağımlılık otokorelasyon analizi ile test edilmiş ve %5 düzeyinde önemsiz olduğu saptanmıştır. Aylık toplam yağış verilerinin aynı dağılımdan gelip gelmediği Mann-Whitney testi ile analiz edilmiş ve %5 düzeyinde aynı dağılımdan geldikleri sonucuna varılmıştır. Ön istatistiksel analizlerden geçen seriler olasılık analizine tabii tutulmuştur. Olasılık dağılımları olarak 2 ve 3-parametreli log-normal, Gumbel, Wakeby, Pearson tip 3, log-Pearson tip 3, Genel Ekstrem Değer ve log-lojistik olasılık dağılım modelleri seçilmiştir. Olasılık analiz sonuçlarına göre; aralık, ocak, şubat ayları yağışları için 2 parametreli log-normal, mart, nisan için Pearson tip 3; ekim, kasım ve mayıs ayları için sırasıyla log-Pearson tip 3, Genel Ekstrem Değer ve Wakeby dağılım fonksiyonlarının uygun olduğu belirlenmiştir. 100 yıl yinelenmeli aylık toplam yağış değerlerinin ekim, kasım, aralık, ocak, şubat, mart, nisan ve mayıs ayları için sırasıyla 197.6 mm, 122.8 mm, 282.9 mm, 389.0 mm, 249.6 mm, 240.6 mm, 204.5 mm ve 173.6 mm olduğu saptanmıştır.

Determining the distribution functions of monthly precipitations for Şanlıurfa meteorological station

In this study, determination of precipitation values for standard recurrence intervals (1.5, 2, 2.33, 5, 10, 25, 50, 75, and 100-year) using appropriate probability distribution was aimed. Monthly total precipitation values obtained from State Meteorological Station of Şanlıurfa province, covering months of November, October, December, January, February, March, April and May, from 1937 to 1999, were utilized. For the trend components, Sequential Mann-Kendall test was applied and it was found that there was no trend component at 5% level. Probable changes of mean and variance of observed values were analyzed using t and Levene test, respectively and series were found to be stationary. Correlation analysis was used to identify significance of serial correlation coefficients and it was determined that serial correlation coefficients was not significant at 5% level. Mann-Whitney test used to determine whether two groups were drawn from the same population and it was found that they were drawn from same population at 5% level. After passing screening test, the probability analysis was applied to total precipitation values of the months using log-normal with 2 and 3 parameters, Gumbel, Wakeby, Pearson type-3, log-Pearson type-3, General Extreme Value and log-logistic distribution functions. As a result of probability analysis, log-normal with 2 parameters for December, January, and February; Pearson type-3 for March, and April; log-Pearson type-3 for October; General Extreme Value for November; Wakeby for May were fitted. Monthly total precipitation values for 100-year precipitation values were 197.6 mm, 122.8 mm, 282.9 mm, 389.0 mm, 249.6 mm, 240.6 mm, 204.5 mm and 173.6 mm for October, November, December, January, February, March, April and May, respectively,

___

Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-6819
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Yayıncı: İbrahim TOBİ