Drene edilebilir gözenek hacmi ile toprak bünyesi ilişkileri

"Drene Edilebilir Gözenek Hacmi ( $mu$ )", "Kararsız Akış Koşulları" altında yüzey altı (kapalı) drenaj sistemlerinin tasarımlanması için gerekli temel verilerden biridir. Ancak anılan verinin arazi ölçümleri ile doğru olarak belirlenmesindeki güçlük, mühendislerin doğrudan ölçüm yöntemlerini kullanmaktan kaçınmasına neden olmaktadır. Bu yüzden dolaylı da olsa kolay ve doğru bir şekilde kestirilecek bir $mu$ değeri, tasarımlamaların olabilirliğine karar verilme aşamasında önemli yararlar sağlayabilecektir. Anılan verinin doğru ve güvenilir bir şekilde belirlenmesi ise oldukça zor ve zaman alıcıdır. Bu bağlamda soruna daha basit ve uygulanabilir bir çözüm sağlamak amacıyla, ülkemizde yürütülen tarla denemelerinden elde edilen $mu$ değerleri ile bu denemelerin yürütüldüğü toprakların bünyeleri arasında ilişkiler araştırılmıştır. Bu çalışmada belirtilen yöntemle elde edilen p, değerleri ile tarla denemeleri ile doğrudan ölçülerek elde edilen ( $mu$ ) değerleri arasında genellikle yakın ilişkiler olduğu ve planlama aşamasında bu yöntemin kullanılabileceği belirlenmiştir.

Relationship between drainable borosity and soil fractions

Drainable porosity ( $mu$ ) is one of the main criterion designing subsurface drainage systems under unsteady-state flow conditions. But, the difficulty of determining drainable porosity in laboratory or in field discourages engineers to use the drainable porosity. Determining u is both difficult and time consuming process. An easy and accurate method of determining u may provide researchers considerably valuable advantage in decision making stages. A study was conducted to determine the relationship between soil texture and $mu$ and possibly get an easier new method of determining $mu$ values. Results indicated that the new method u values and in field measured $mu$. values were closely matched indicating that the new method can provide acceptable $mu$ values to be used in designing subsurface drainage systems.

PDF

___

Avcı, K. 1986. Bafra Ovası kapalı drenaj projeleme kriterleri. Köy Hizmetleri Samsun Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No:40, Seri No: R-35, 40 s.
Bahçeci, İ. 1984. Konya Ovası Kapalı drenaj projeleme kriterleri, Köy Hizmetleri Konya Araştırma Enstitüsü, Genel Yayın No:96, Seri No :R-75,40 s. ,
Buckland, G.D,, Harker, D.B. ve Sommerfeldt, -T.G. 1986. Comparison of methods for determining saturated hydraulic conductivity and drainable porosity of two Southern Alberta soils. Can J. Soil Sci, 66,249-259.
Chossat, J.C. 1987. Relation beetwen hyrdau-lic conductivity and darainable porosity. Fifth National Drainage Symposium, Proceeding, International ST Book,402.
Çizikçi S., Sönmez B., Ersöz, İ.K., Avcı K. ve Özer, N. 2001. Drainmod simulasyon modeli ile drenaj sistemlerinin planlan¬ması. KHGM, APK Dairesi Başkanlığı, Toprk ve Su Kaynakları Şube Müdürlü¬ğü, Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Yıllığı. 483, 115-133
Dieleman, PJ. ve Trafford,BDA916.Drainage Testing. FAO Irrigation and Drainage Paper No 28, Rome, 170 s.
Girgin, A. ve Beyazgül, M. 1995. Denizli- Sarayköy Ovası, drenaj, etkili porozite, aküfer geçirgenliği, hidrolik iletkenlik Köy Hizmetleri Menemen Araştırma Enstitüsü Yayınları, Menemen-İzmir, 35 s.
Kabat, P. ve Beekma, J. 1994. Water in the unsaturated zone, drainage principles and aplications. ILRI 16, Vol. 1, Second edition, 383-434.
Mavi, A. ve Uzun, Z. 1982. Çarşamba Ovası kapalı drenaj kriterleri. Köy Hizmetleri Samsun Araştırma Enstitüsü Yayınları Genel Yayın No:22, SeriNo:R-18, 26 s.
Mavi A., Apan M. ve Avcı K. 2002. Çarşamba Ovası Topraklarında Hidrolik İletkenlik İle Drene Edilebilir Porozite-nin Değişik Yöntemlerle Belirlenmesi. Toprak Su Kaynakları Araştırma Yıllığı, Yayın No:119, KHGM, Ankara, 485 s.
Ritzema, H.P. 1994. Subsurface Flow to drains, drainage principles and applications ILRI Publication 16, 1125, 263-303.
Saatçılar, M. 1986. Salihli Ovası kapalı drenaj projeleme kriterleri. Köy Hizmetleri Menemen Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No: 130, Seri No :R-82, 30 s.
Saatçılar, M. 1991. Nazilli Bereketli Ovası kapalı drenaj projeleme kriterleri Köy Hizmetleri Menemen Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No: 174 Seri No: R-l 15, 28 s.
Sands, G. 2001. Soil Water Concepts, Agricultural Drainage, University of Minnesota Publ., 1-9.
Skaggs, R.W., Wells, L.G. ve Gate, S.R. 1978. Predicted and measured drainable porosities for field soils. Transactions of the ASAE, 522-528.
Smedema, L.K. ve Rycroft, D.W. 1983. Land Drainage. Cornell University Press, Ithaca, New York.
Van Beers W.F.J. 1972. Soils and soils properties, drainage principles and applications. ILRI 16, Vol. 1, Wageningen, 1125 s.
Yarpuzlu, A. ve Doğan, D. 1986. Tarsus Ovası kapalı drenaj projeleme kriterleri. Köy Hizmetleri Tarsus Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No:115, Seri No: 65,