Kanserli Hastalara Bakım Veren Bireylerin Bakım Yükü, Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Giriş: Kanserli hastaya bakım vermek, bakım vericilerin hem bakım yüklerini hem de yaşam kalitesini etkilemektedir. Bu çalışma, kanser hastalarına bakım verenlerin bakım yükü, yaşam kalitesi ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metod: Tanımlayıcı tipte olan çalışmada, Anket Formu, Kanserli Hastalara Bakım Verenlerde Yaşam Kalitesi Ölçeği ve Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini 160 bakım veren oluşturmuştur. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler (sayı, yüzde, ortalama), bağımsız gruplarda t testi, Kruskal Wallis testi, Mann Whitney U testi yapılmıştır. Bulgular: Bakım veren bireylerin bakım verme yükü ölçeği toplam puan ortalamaları 32.65 ± 15.14, yaşam kalitesi ölçeği toplam puan ortalamaları ise 78.75 ± 16.31’dir. Hasta bireylerin cinsiyet ve medeni durumuna gore bakım verme yükü toplam puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0.05). Bakım verirken sağlığın olumsuz etkilenme durumuna göre bakım verme yükü toplam puan ortalamaları ve gelir durumuna göre yaşam kalitesi toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0.05). Sonuç: Çalışmada bakım veren bireylerin hafif düzeyde bakım yükünün olduğu ve yaşam kalitesinin istenen düzeyde olmadığı saptanmıştır. Bu nedenle bakım yükünün istendik düzeyde devam etmesi ve yaşam kalitesini yükseltmeye yönelik girişimsel hemşirelik çalışmalarının yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Kanser, , Bakım yükü, , Yaşam Kalitesi, Hemşirelik

The Investigation of Caregiving Burden and Life Quality of Caregivers Who Care for Cancered Patients

Background: Caring for cancer patients affects both the care burden and quality of life of the caregivers. This study was conducted to determine the care load, quality of life of caregivers who care for cancer patients and the influencing factors.Materials and Methods: This descriptive research which used the Questionnaire Form, Caregiver Quality of Life Index-Cancer Scale and Zarit Caregiver Burden Scale.160 caregivers who agreed to participate in the study composed the sample. In the analysis of the data, descriptive statistics (number, percentage, mean), Independent Samples t test, Kruskal Wallis test, Mann Whitney U test were used.Results: The mean total burden interview scale score of caregivers was 32.65±15.14 and the mean total caregiver quality of life ındex-cancer scalescore was 78.75±16.31. It was found that there was a statistically significant difference between the mean total caregiver burden scores according to gender and marital status (p<0.05). There were statistically significant differences between the mean total caregiver burden scores according to the negative affection status of health during caregiving and the mean total life quality scores according to the income stasus (p<0.05).Conclusions: It was determined that the individuals providing care had a mild level of care burden and their quality of life was not at the desired level. For this reason, it may be suggested to carry out the care burden at the desired level and to conduct interventional nursing studies to improve the quality of life.Key Words: Cancer, Care burden, Quality of life, Nursing.

Keywords:

Cancer, Care burden Quality of life, Nursing., Cancer, Care burden, Quality of life, Nursing.,

PDF

___

1.Çivi S, Kutlu R, Çelik HH. Depression status and the factors affecting the quality of life in the relatives of the patients with cancer. Gulhane Med J. 2011;53(4):248-53.
2. Kitrungrote L, Cohen MZ. Quality of life of family caregivers of patients with cancer: a literature review. Oncol Nurs Forum. 2006;33(3):625-32.
3. Lambert S, Girgis A, Lecathelinais C, Stacey F. Walking a mile in their shoes: anxiety and depression among partners and caregivers of cancer survivors at 6 and 12 months post-diagnosis. Support Care Cancer. 2013;21(1):75-85.
4. Given B, Wyatt G, Given C, Gift A. Sherwood P, Devoss D, Rahbar M. Burden and depression among caregivers of patients with cancer at the end of life. Oncol Nurs Forum. 2004;31(6):1105-17.
5. Iconomou G, Vagenakis AG, Kalofonos, HP. The informational needs, satisfaction with communication, and psychological status of primary caregivers of cancer patients receiving chemotherapy. Support Care Cancer. 2001;9(8):591-6.
6. Karabuga H, Pınar R. Reliability and validity of Turkish version of the caregiver quality of life ındex cancer scale. APJCP. 2013;14:4017-21.
7. Orak OS, Sezgin S. Kanser hastasına bakım veren aile bireylerinin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2015;6(1):33-39.
8. Türkoğlu N, Kiliç D. Effects of care burdens of caregivers of cancer patients on their quality of life. APJCP. 2012;13(8):4141-45.
9. Erdoğan Z, Yavuz DE. Kanserli hastaların bakım vericilerinde yaşam kalitesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2014;23(4):726-736.
10. Çavuş D: Kanser hastalarının hemşireler tarafından verilen taburculuk eğitimine ilişkin değerlendirmelerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2008.
11. Aktaş E, Barış N, Hıdıroğlu S, Save D. Kemoterapi alan hastaların yakınlarının deneyimleri: niteliksel bir çalışma. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2012;28(2):63-78.
12. Özdemir FK, Şahin ZA, Küçük D. Kanserli çocuğu olan annelerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi. 2009;26:153-58.
13. Miedema B, Easley J. Fortin P, Hamilton R, Mathews M. The economic impact on families when a child is diagnosed with cancer. Curr Oncol. 2008;15(4):173-78.
14. O’hara RE, Hull JG, Lyons KD, Bakitas M, Hegel MT, Li Z, Ahles TA. Impact on care giver burden of a patient focused palliative care intervention for patients with advanced cancer. Palliat Support Care. 2010;8(4):395-404.
15. Bevans MF, Sternberg EM. Care giver burden, stress, and heal the effects among family care givers of adult cancer patients. JAMA. 2012;307(4):398-403.
16. Weitzner MA, Jacobsen PB, Wagner H, Friedland J, Cox C. The caregiver quality of life ındex-cancer (CQOLC) scale: development and validation of an instrument to measure quality of life of the family caregiver of patients with cancer. Qual Life Res. 1990;8:55-63.
17. Zarit SH, Reever KE, Bach-Peterson J. Relatives of the impaired elderly: correlates of feelings of burden. Gerontologist. 1980;20(6):649-655.
18. Erdem M. Bakım verme yükü ölçeği’nin Türkçe'ye uyarlanması geçerlilik ve güvenilirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;11(4):85-95.
19. Baykara O. Kanser tedavisinde güncel yöntemler. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;5(3):158-159. 20. Koç Z, Sağlam Z, Çınarlı T. Kanser tanısı almış olan bireylere bakım veren hasta yakınlarının bakım verme yükü ile etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;1(1):99-116.
21. Şahin ZA, Polat H, Ergüney S. Kemoterapi alan hastalara bakım verenlerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2009;12(2):1-8.
22. Palos GA, Mendoza TR, Liao KP, Anderson KO, Garcia-Gonzalez A, Hahn K, Nazario A, Ramondetta Lois M, Valero V, Lynch GR, Jibaja-Weiss ML, Cleeland CS. Caregiver semptom burden: the risk of caring for an underserved patient with advanced cancer. Cancer. 2010;19:1–10.
23. Lim H, Tan J, Chua J, Yoong R, Lim S, Kua E, Mahendran R. Quality of life of family caregivers of cancer patients in Singapore and globally. Singapore Med. 2017;58(5):258-261.
24. Sarıtaş SÇ, Bayır K, Sarıtaş S, Ucuzal M. (Caregivers of patients undergoing liver transplantation determination the burden of care. Yıldırım Beyazıt University Journal of Nursing. 2014;2(1):17-25.
25. Malak AT, Dicle A. Beyin tümörlü hastalarda bak›m verenlerin yükü ve etkileyen faktörler. Türk Nöroşirürji Dergisi. 2008;18(2):118-121.
26. Cain CJ, Wicks MN. Caregiver attributes as correlates of burden in family caregivers coping with chronic obstructive pulmonary disease. Journal of Family Nursing. 2000;6:46-68.
27. Takata S, Washio M, Moriwaki A, Tsuda T, Nakayama H, Iwanaga T, Aizawa H, Arai Y, Nakanishi Y, Inoue, H. (2008). Burden among caregivers of patients with chronic obstructive pulmonary disease with long-term oxygen therapy. Int Med J. 2008;15:53-7.
28. Tel D, Demirkol D, Kara S, Aydın D. KOAH'lı hastaların bakım vericilerinde bakım yükü ve yașam kalitesi. Türk Toraks Dergisi. 2012;13(3):87-92.
29. Şahin ZA, Ergüney E. Determining reactions and anger expressions of family members giving care for receiving chemotherapy. Chemo Open Access. 2015;4:1-6.
30. Özdemir Ü, Taşcı S, Kartın P, Çürük GN, Nemli A, Karaca H. Kemoterapi alan bireylerin fonksiyonel durumu ve bakım verenlerin yükü. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2017;4(1):49-61.
31. Yıldız E, Dedeli Ö, Pakyüz SÇ. Evaluation of care burden and quality of life among family caregivers of patients with cancer. Journal of Education and Research in Nursing. 2016;13(3):216-225.
32. Fridriksdottir N, Savarsdottir D, Halfdanardottir Sİ, Jonsdottir A, Magnusdottir H, Olafsdottir KL, Guðmundsdóttir G, Gunnarsdóttir S. Family members of cancer patients: needs, quality of life and syptoms of anxiety and depression. Acta Oncol. 2001;50:252-58.
33. Chang EW, Tsai YY, Chang TW, Tsao CJ. Quality of sleep and quality of life in caregivers of breast cancer patient. Pschooncology. 2007;16(10):950-955.
34. Mystakidou K, Tsilika E, Parpa E, Galanos A, Vlahos L. Caregivers of advanced cancer patients: feelings of hopelessness and depression. Cancer Nurs. 2007;30(5):412-18.
35. Bostancı N, Duruhan Ö, Eyüboğlu Ö, Sezgin Ö, Güvenir Ö. Kanserli çocuğun bakım verenlerinde yasam kalitesi, depresyon ve anksiyete düzeyleri. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2007;15(60):165-172.
36. Dökmen ZY. Yakınlarına bakım verenlerin ruh sağlıkları ile sosyal destek algıları arasındaki ilişkiler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2012;3(1):3-38.
37. Yeşil T, Uslusoy E, Korkmaz M. Kronik hastalığı olanlara bakım verenlerin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;5(4):54-66.
38. Atagün Mİ, Balaban ÖD, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat AY. Kronik hastalıklarda bakım veren yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2011;3:513-552.
39. Dumont S, Turgeon J, Allard P, Gagnon P, Charbonneau C, Vezina L. Caring for a loved one with advanced cancer: determinants of psychological distress in family caregivers. J Palliat Med. 2006;9:912-21.