Erdal SAKİN, Elif Didem SAKİN, İlhan KIZILGÖZ, Ali SEYREK

ORMAN ÖRTÜSÜ ALTINDAKİ TOPRAKLARIN KARBONDİOKSİT EMİSYONUNUN ÖLÇÜLMESİ

Karasal ekosistemlerde karbonun büyük bir kısmı topraklarda depolanmaktadır. Topraklar atmosferik karbondioksitin (CO2) bağlama veya depolama yerleri olabilirler. Topraktan çıkan CO2 atmosfere salınmakta ve direkt olarak global ısınmaya neden olmaktadır. Topraktan CO2 emisyonu üzerine iklimsel parametrelerinin etkisi hakkında tam bir anlaşma söz konusu değildir. Bu çalışmanın amacı, orman örtüsü altında topraktan CO2 çıkışının ölçülmesi ve bazı iklimsel parametrelerin etkisi incelemektir. Bu çalışma, Şanlıurfa’nın kuzeyinde bulunan ve piknik alanı olarak kullanılan bölgede yapılmıştır. Topraktan CO2 çıkışı Soda-Lime yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, topraktan CO2 çıkışı 2.51-6.84 g m-2 gün-1 olup, ortalama karbon çıkışı 4.05 g m-2 gün-1 olarak ölçülmüştür. Toprak emisyonu bağıl nem ve PVC kabın iç nemi ile (p<0.05) pozitif, bağıl sıcaklık ve PVC kabın iç sıcaklığı ile (p<0.01) negatif bir ilişki belirlenmiştir. Bağıl nem, bağıl sıcaklık ile PVC kabın iç sıcaklığı ve iç nemi arasında ters ilişki saptanmıştır. Mevcut çalışmada elde edilen sonuçlar dünyada yapılan çalışmaların sonuçları ile karşılaştırıldığında küçük farklılıklar bulunmuştur. Bu da bizlere bu parametrelerin emisyon üzerindeki etkisinin tam anlaşılmadığını göstermiştir. Bu konularda hem fikir olmak için, kalibrasyonu yapılmış, uluslararası arenalarda kabul edilmiş otomatik ölçüm cihazların kullanılması zorunludur.

Anahtar Kelimeler:

Karbon emisyonu, PVC kabın iç sıcaklığı ve nemi, İklimsel faktörler

PDF

___

Akburak, S., 2008. Belgrad ormanında farklı ağaç türleri altında toprak solunumunun mevsimsel değişimi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enst. Doktora tezi, 168s.
Almagro, M., Lo´Pez, J., Querejeta, J.I., Marti´NezMena, M., 2009. Temperature dependence of soil CO2 efflux is strongly modulated by seasonal patterns of moisture availability in a Mediterranean ecosystem. Soil Biology & Biochemistry 41: 594–605.
Allaire, S.E., Lange, S.F., Lafond, J.A., Pelletier, B., 2012. Athyna N. Cambouris d, Pierre Dutilleul Multiscale spatial variability of CO2 emissions and correlations with physico-chemical soil properties. Geoderma 170: 251–260.
Angert, A., Yakir, D., Rodeghiero, M., Preisler, Y., Davidson, E.A., Weiner, T., 2015. Using O2 to study the relationships between soil CO2 efflux and soil respiration. Biogeosciences, 12, 2089–2099.
Arıkan, Y., Özsoy, Y., 2008. A’dan Z’ye İklim Değişikliği Başucu Rehberi. Bölgesel Çevre Merkezi – REC Türkiye, Tuna Matbaacılık San. ve Tic. AŞ, Ankara. ISBN: 978 – 975 – 6180 – 31 – 0.
Atarashi-Andoh, M., Koarashi, J., Ishizuka, S., Hirai, K., 2012. Seasonal patterns and control factors of CO2 effluxes from surface litter, soil organic carbon, and root-derived carbon estimated using radiocarbon signatures. Agric. For. Meterol., 152, 149–158.
Babuş, D., 2005. Küresel ısınma sorununun uluslararası çevre politikası içerisinde irdelenmesi ve Türkiye’nin yeri. Ç.Ü, Fen Bil. Enst., Adana, 212s.
Bond-Lamberty, B., Thomson, A., 2010.A global database of soil respiration data. Biogeosciences 7(6), 1915–2010.
Bridges, E. M., Hannam, I. D., Oldeman, L. R., Penning De Vries, F.W.T., Scherr, S.J., Sombatpanıt, S., 2001. Responses to Land Degradation. Science Publishers, Inc., Enfield, NH, 510p.
Chen, S.T., Huang, Y., Zou, J.W., Shen, Q.R., Hu, Z.H., Qin, Y.M., Chen, H.S., Pan, G.X., 2010. Modeling interannual variability of global soil respiration from climate and soil properties. Agric. For. Meterol., 150 (4), 590–605.
Curiel Yuste, J., Baldocchi, D.D., Gershenson, A., Goldstein, A., Misson, L., Wong, S., 2007. Microbial soil respiration and its dependency on carbon in puts, soil temperature and moisture. Global Change Biology 13,2018–2035.
Edwards, N.T., 1982. The Use of Soda-Lime Measuring Respirasyon Rates in Terrestrial Systems. Pedobiologia, 23, 321-330, (1982).
FAOSTAT, 2013. FAOSTAT database. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Available at: http: / /faostat.fao.org.
Fiedler, S.R., Buczko, U., Jurasinski, G., Glatzel, S., 2015. Soil respiration after tillage under different fertilizer treatments–implications for modeling and balancing. Soil and Tillage Research, 150:30-42.
Giardina, C.P., Litton, C.M., Crow, S.E., Asner, G.P., 2014. Warming-related increases in soil CO2 efflux are explained by increased below-ground carbon flux. Nature Climate Change 4, 822–827.
Grogan, P., 1998. CO2 flux measurement using soda lime: correction for water formed during CO2 adsorption. Ecology, 79: 1467-1468.
Houghton, R.A., 2007. Balancing the Global Carbon Budget. Annual Review of Earth and Planetary Sciences, 35; 313 – 347.
Kim, D.G., Vargas, R., Bond-Lamberty, B., Turetsky, M., 2012. Effects of soil rewetting and thawing on soil gas fluxes:a review of current literature and suggestions for future research. Biogeosciences, 9 (7), 2459–2483.
Khomik, M., Arain M.A., McCaughey, J.H., 2006. Temporal and spatial variability of soil respiration in a boreal mixedwood forest. Agricultural and Forest Meteorology, 140: 244-256.
Orman Genel Müd., 2014. Türkiye orman varlığı. Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı, yayın No:115, envanter serisi no:17, Ankara.
Raich, J.W., Tufekcioglu, A., 2000. Vegetation and soil respiration: Correlations and controls. Biogeochemistry,48: 71–90.
Sakin, E., Sakin, E.D., 2015. Harran Ovasının Killi Topraklarında Karbon Emisyonun Ölçülmesi. GAP VII. Tarım Kongresi 28 Nisan-01 Mayıs 2015. Sayfa 208-214, Şanlıurfa.
Sakin, E., 2016. Seasonal Variations of Carbon Emissions In Uncultivated Soils. (in press)
Schimel, D., Enting, I. G., Heimann, M., Wigley, T.M.L., Raynaund, D., Alves, D., Siegenthaler, U., 1994. CO2 and the Carbno Cycle. In: Wigley, T. M. L and Schimel, D. S. (ed.). The Carbon Cycle. CambridgeUniversity Pres, pp 7 - 36, UK.
Simmons, J.A., 2009. Decomposition and soil CO2 emissions. Teaching issues and experiments in ecology, 6:1-24.
Türkeş, M., 2001. Küresel İklimin Korunması, İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Türkiye. Tesisat Mühendisliği, TBMMO Makine Mühendisleri Odası, Süreli Teknik Yayın 61:14-29.
Xu, X., Luo, X., 2012. Effect of wetting intensity on soil GHG fluxes and microbial biomass under a temperate forest floor during dry season. Geoderma 170: 118–126.
Zhou, Z., Xu, M., Kang, F., Sun, O.J., 2015. Maximum temperature accounts for annual soil CO2 efflux in temperate forests of Northern China. Nature Scientific Reports: 5:12142, DOi: 10.1038/srep12142.